Làm sao để tối ưu hoá hiệu quả vốn vay ODA?

Đây chính là thực trạng về hoạt động vốn vay các dự án ODA trong giai đoạn 2011 – 2016 được chỉ ra tại cuộc họp rà soát, tháo gỡ vướng mắc, thúc đẩy việc chuẩn bị và triển khai 26 dự án sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới (WB) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) trong năm 2017 – 2018 được tổ chức mới đây.

Theo đó, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh, Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia về ODA và vốn vay ưu đãi yêu cầu phải rà soát các dự án sử dụng vốn vay nước ngoài đã được đã được phê duyệt nhưng chưa có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn để sớm triển khai nhằm tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn vốn vay mà Việt Nam phải trả lãi suất ngay sau khi các hiệp định vay vốn có hiệu lực.

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, giai đoạn 2011 - 2016, tổng vốn ODA và vốn vay ưu đãi ký kết theo các điều ước quốc tế là 33,85 tỷ USD, cao hơn 57% so với thời kỳ 2006 - 2010. Trong đó, vốn ODA và vốn vay ưu đãi đạt 32,51 tỷ USD, chiếm khoảng 96%, còn lại là vốn viện trợ không hoàn lại khoảng 1,346 tỷ USD.

Vốn vay nhiều và được sử dụng để phát triển nhiều dự án trọng điểm quốc gia, như cao tốc Nội Bài - Lào Cai, cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, đường nối Nhật Tân - Nội Bài... tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy, nhiều dự án ODA cũng còn chậm tiến độ, hiệu quả sử dụng vốn ODA trong giai đoạn 2011 - 2016 chưa được như kỳ vọng. Chính vì vậy, đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án ODA và sử dụng hiệu quả nguồn vốn này là đòi hỏi cấp thiết đối với Việt Nam hiện nay, đặc biệt là trong bối cảnh nguồn vốn ODA đang giảm dần, do Việt Nam đã chính thức “tốt nghiệp IDA” từ tháng 7/2017, nghĩa là dừng nhận các khoản vay ưu đãi từ Hiệp hội Phát triển quốc tế (IDA).

Từ năm 2018, các khoản vay từ WB sẽ là vốn vay từ IBRD và vốn IDA chuyển đổi (IDA không ưu đãi). Với các khoản vay từ ADB, sẽ được áp dụng kể từ năm 2019.

Cũng theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong tháng 4 vừa qua, Việt Nam không ký kết thêm khoản vay mới. Ngoài ra, giá trị giải ngân vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài đến ngày 26/4/2018 ước chỉ đạt 341 triệu USD, giảm 16,8% so với cùng kỳ năm 2017. Còn nếu tính lũy kế từ đầu năm, tổng vốn ODA và vốn vay ưu đã ký kết khoảng 29,9 triệu USD; giá trị giải ngân ước đạt 700 triệu USD.

Như vậy có thể thấy, vốn ODA đã ký kết vẫn còn nhiều, đòi hỏi sớm được giải ngân và sử dụng hiệu quả. Chính vì vậy, đây không chỉ là chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc mà còn là yêu cầu cấp thiết từ sự phát triển của nền kinh tế.