Làn sóng thất bại và nguy cơ đóng cửa của giới startup

 >> Những startup nào đang hưởng lợi từ làn sóng sa thải công nghệ?

Để duy trì hoạt động và tránh bị sụt giảm định giá, nhiều startup phải lên kế hoạch vay nợ, trong bối cảnh huy động vốn tiếp tục khó khăn. 

Mục tiêu thông thường của những nhà sáng lập khởi nghiệp là giúp startup mình phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO). Nếu may mắn, họ có thể lọt vào một thương vụ béo bở, sau đó bán startup cho một nhà đầu tư có tiềm năng.  

Theo dữ liệu từ Công ty Crunchbase, trong 3 quý đầu năm 2022, tổng số vốn đầu tư mạo hiểm mà các công ty khởi nghiệp trên toàn cầu đã huy động được có 369 tỷ USD thấp hơn nhiều so với con số kỷ lục 680 tỷ USD của cả năm 2021. Tuy nhiên, năm 2021, vốn đầu tư mạo hiểm được thực hiện chỉ tăng 98% so với năm 2020. 

Một số lĩnh vực như thương mại điện tử nhanh đã chứng kiến nhiều thương vụ đầu tư cũng như các startup sụp đổ. Đơn cử, startup thương mại nhanh Bananas của Indonesia đã thông báo vào tháng 10 rằng ngừng hoạt động kinh doanh cửa hàng tạp hóa điện tử sau những lạm phát đầy biến động của nền kinh tế vĩ mô. 

>> Nền kinh tế suy thoái khiến các startup “dạy sóng” sa thải nhân sự

Startup tạp hóa điện tử HappyFresh có trụ sở tại Indonesia cũng ngừng hoạt động tại Malaysia sau 7 năm, trong khi ứng dụng Grab tiếp tục ngừng dịch vụ thương mại nhanh GrabMart Kilat tại Indonesia. Trên bình diện quốc tế, một số startup như Gopuff, Gorillas, Jiffy, Getir, Zapp và Buyk đã tuyên bố đóng cửa sau những thay đổi chiến lược hoặc sa thải nhân viên. 

Trước năm 2022, những nhà sáng lập startup đã gọi vốn rất dễ dàng trong một khoảng thời gian dài bất thường và nhiều người còn đủ rủng rỉnh tiền để không phải đưa ra những quyết định khó khăn. Với nguồn vốn huy động thành công, các nhà đầu tư trên thị trường đại chúng bắt đầu ưu tiên lợi nhuận ngắn hạn hơn là sự tăng trưởng nhanh, làm giảm tỷ lệ startup IPO đã khiến giới đầu tư mạo hiểm phải có sự cân nhắc phù hợp. Diễn biến này cũng khiến việc huy động vốn trở nên khó khăn hơn. 

Những năm trước, các nhà đầu tư rót vốn vào các startup có khả năng tăng trưởng cao và đôi khi họ sẽ không quan tâm đến lỗ mà chỉ quan tâm đến tốc độ người dùng có thể đạt được là bao nhiêu. Nhưng hiện nay, các nhà đầu tư yêu cầu startup phải có lộ trình để đạt được lợi nhuận trong thời gian ngắn sắp tới, ít nhất 1-2 năm thì họ mới rót vốn. Sự thay đổi này dẫn đến việc định giá của startup bị sụt giảm nhanh chóng. 

>> Công ty khởi nghiệp thương mại điện tử UpScalio sa thải 15% nhân viên

Khi dòng tiền đầu tư ngày một thu hẹp đã khiến cho công ty kì lân phải xhạn chế chi tiêu nếu tình hình kinh doanh không khả quan và nên cân chắc giữa việc mở rộng quy mô hay cải thiện dòng tiền. 

Đây là thời gian mà các nhà sáng lập và nhà đầu tư khởi nghiệp đang ‘gặm nhấm’ tổn thương của mình do đầu tư giảm mạnh, ít cơ hội biến vốn chủ sở hữu thành tiền mặt (thông qua IPO), quyết định sa thải những nhân viên mà họ từng nỗ lực chiêu mộ và xoay trục chiến lược kinh doanh. Các quỹ đầu tư mạo hiểm, ngân hàng và nhà quản lý quỹ nhận định thị trường khởi nghiệp hiện bước vào một khởi đầu ảm đạm trong năm 2023, bao gồm cả những dấu hiệu cho thấy mức định giá của các startup ngày càng sụt giảm.