Lợi nhuận của VHC sụt giảm mạnh do đâu?

>>>Xuất khẩu cá tra liên tục giảm, VHC gặp khó

Theo Báo cáo tài chính quý IV/2023, Công ty CP Vĩnh Hoàn (HOSE: VHC) ghi nhận doanh thu đạt 2.396 tỷ đồng, giảm 3% so với cùng kỳ năm 2022. Giá vốn tăng 10%, lên 2.200 tỷ đồng, khiến lợi nhuận gộp của công ty được mệnh danh là “nữ hoàng cá tra” sụt giảm 59%, xuống còn 195 tỷ đồng.

Trong kỳ, tất cả các chi phí của doanh nghiệp đều được tiết giãm mạnh so với cùng kỳ, trong đó, giảm mạnh nhất là chi phí tài chính, giảm 66%; chi phí quản lý doanh nghiệp giảm 48%... nhưng cũng không thể giúp lợi nhuận của doanh nghiệp tránh khỏi một quý sụt giảm, với mức giảm 75% so với cùng kỳ, xuống còn 48 tỷ đồng. Nguyên nhân là do cả sản lượng và giá bán đều sụt giảm.

Lũy kế cả năm 2023, doanh thu thuần của VHC đạt 10.039 tỷ đồng, giảm 24% so với năm 2022. Trong đó, doanh thu từ bán thành phẩm (chiếm 65% cơ cấu doanh thu) giảm 35% về gần 6.537 tỷ đồng; doanh thu từ bán hàng phụ phẩm (chiếm 16%) là 1.659 tỷ đồng, giảm 23%.

Kết thúc năm 2023, lãi ròng của VHC đạt 897 tỷ đồng, giảm 55% so với mức lãi cao kỷ lục của năm 2022 là 1.975 tỷ đồng. Với kết quả này, VHC thực hiện được 90% kế hoạch lãi của cả năm 2023.

Tại thời điểm cuối năm, tổng tài sản của VHC đạt 11.806 tỷ đồng, tăng 300 tỷ đồng so với đầu năm, tương ứng tăng 2%. Khoản tiền và tương đương tiền gần 238 tỷ đồng, giảm 57% và không còn ghi nhận các khoản tương đương tiền, đây là tiền gửi tại các ngân hàng thương mại có thời gian đáo hạn ban đầu không quá 3 tháng.

Hiện tại, VHC vẫn còn nắm giữ cổ phiếu NLG, DXS và KBC trong danh mục chứng khoán kinh doanh. So với giá gốc, danh mục tạm lỗ gần 39 tỷ đồng, giảm lỗ tạm tính so với cuối quý III (hơn 45 tỷ đồng). Ngoài ra, VHC cũng tăng tỷ trọng cổ phiếu KBC, giá gốc tại cuối năm 2023 của cổ phiếu này hơn 19 tỷ đồng, trong khi cuối quý III gần 17 tỷ đồng.

Danh mục đầu tư ngắn hạn nắm giữ đến ngày đáo hạn vẫn là tiền gửi ngân hàng gần 1.926 tỷ đồng, tăng thêm hơn 400 tỷ đồng so với cuối quý III và hơn 260 tỷ đồng so với đầu năm; Đầu tư dài hạn trái phiếu có số dư không đổi 50 tỷ đồng so với đầu năm.

Kết quả kinh doanh chưa thực sự khởi sắc của VHC trong năm 2023 cũng không nằm ngoài những khó khăn chung của ngành thủy sản nói chung và lĩnh vực cá tra xuất khẩu nói riêng, khi các thị trường xuất khẩu thủy sản của Việt Nam vẫn chưa phục hồi.

Theo Công ty Chứng khoán Phú Hưng (PHS), trong 11 tháng năm 2023, xuất khẩu cá tra Việt Nam đạt 731 nghìn tấn, giảm 9,1% so với cùng kỳ, với trị giá đạt 1,68 tỷ USD, giảm 26,5% so với cùng kỳ. Xuất khẩu cá tra Việt Nam đã có dấu hiệu phục hồi nhẹ từ tháng 8/2023 khi ghi nhận mức tăng trưởng về sản lượng so với cùng kỳ đạt 9,5%.

PHS cho biết, trong năm 2024, ngành tôm và cá tra toàn cầu được dự đoán vẫn phải vật lộn với thách thức dai dẳng từ tình trạng dư cung với sản lượng tôm và cá tra toàn cầu được dự đoán sẽ đạt lần lượt khoảng gần 5.900 nghìn tấn, tăng 4,6% so với cùng kỳ và 3.200 nghìn tấn, tăng 3% so với cùng kỳ.

“Sự bất ổn vẫn sẽ tồn tại đối với các nhà sản xuất tôm và cá tra châu Á, có khả năng dẫn đến giảm mật độ thả giống vào đầu năm 2024 và kéo theo đó là những điều chỉnh nguồn cung trong dài hạn. Hiệu quả hoạt động của ngành thủy sản sẽ phụ thuộc vào động lực nhu cầu, trong đó các thị trường phát triển không có dấu hiệu suy giảm và tăng trưởng kinh tế thúc đẩy khả năng phục hồi về nhu cầu và giá tôm”, PHS đánh giá.

Cũng theo PHS, từ quý III/2023, dù mức độ sụt giảm về sản lượng đã thu hẹp lại, nhưng giá cá tra trung bình xuất khẩu sang Mỹ tính đến tháng 11/2023 vẫn tiếp tục giảm còn 2,6 USD/kg – mức thấp nhất kể từ tháng 11/2020 và vẫn chưa có dấu hiệu phục hồi, gây áp lực không nhỏ cho các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra sang Mỹ.

Cho năm 2024, đơn vị này dự báo sản lượng xuất khẩu cá tra fillet sang Mỹ chiếm trung bình khoảng 13% với sản lượng đạt khoảng 26,000 tấn/quý, phục hồi nhẹ dựa trên mức nền thấp vào năm 2023. Tuy nhiên, giá cá tra xuất khẩu sang Mỹ vẫn sẽ duy trì ở mức thấp, ước tính đạt khoảng 3 USD/kg (giảm khoảng 32% so với năm 2022 và tương đương với năm 2023).

Đối với thị trường Trung Quốc, PHS đánh giá, nhu cầu tiêu thụ cá tra tại Trung Quốc vào năm 2024 sẽ tương đối khả quan hơn so với Mỹ nhờ: Vị trí địa lý thuận lợi của Việt Nam gần Trung Quốc tạo điều kiện dễ dàng cho các nhà xuất nhập khẩu thủy sản Trung Quốc gia tăng lượng hàng tồn kho; Dù giá cá tra xuất khẩu tại Trung Quốc vẫn ở mức thấp, nhưng mức độ sụt giảm vẫn thấp hơn Mỹ; Hiệp định RCEP sẽ hỗ trợ cá tra Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

Mặc dù vậy, xuất khẩu cá tra sang Trung quốc vẫn gặp thách thức khi áp lực cạnh tranh với các nước xuất khẩu thuỷ sản lớn như Ecuador, Ấn Độ, Indonesia.

Trong khi đó, với thị trường EU, PHS cho rằng năm 2024, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang EU vẫn giữ ổn định so với năm 2023 nhờ: EU chính thức loại bỏ cá thịt trắng Nga và Belarus ra khỏi chương trình Hạn ngạch thuế quan tự trị ATQs trong giai đoạn 2024 – 2026, điều này góp phần làm tăng nhu cầu nhập khẩu cá tra Việt Nam; Hiệp định thương mại tự do EVFTA và UKVFTA hỗ trợ xuất khẩu cá tra Việt Nam sang EU; Nhu cầu tiêu thụ tại EU tập trung vào phân khúc thuỷ sản giá vừa và thấp.

Tuy nhiên, xuất khẩu cá tra sang EU vẫn còn tồn tại một số thách thức như: Sự cạnh tranh bởi những loài cá da trơn khác đến từ những quốc gia có Hiệp định thương mại và giải pháp về hạn ngạch thuế quan tự chủ (ATQs) góp phần giúp EU giải quyết vấn đề thay thế nguồn cung từ Nga; Giá cá tra xuất khẩu sang EU vẫn duy trì ở mức thấp.