Nghị định 37 hướng dẫn Luật Quy hoạch: "Gỡ" nút thắt hành chính

Luật Quy hoạch đã được ban hành năm 2017 và đã có tác động đáng kể đến môi trường kinh doanh của Việt Nam. Luật này đã cải thiện chất lượng và hiệu quả của hoạt động điều chỉnh quy hoạch và quy hoạch hiện tại theo hướng thị trường và phù hợp với thông lệ quốc tế. 

Theo đó, Nghị định số 37/2019/NĐ-CP được ban hành vào ngày 7 tháng 5 năm 2019 nhằm hướng dẫn thực hiện Luật Quy hoạch với một số quy định đáng chú ý:

Một là, quy hoạch quốc gia về xây dựng và hệ thống cơ sở dữ liệu sẽ được thiết lập và vận hành dưới hình thức cổng thông tin kết nối các bộ, cơ quan bộ trưởng và Ủy ban nhân dân các tỉnh để phục vụ các mục đích xây dựng, tìm hiểu, thông báo và cung cấp thông tin về quy hoạch, và giám sát và đánh giá thực hiện. Cơ quan có thẩm quyền sẽ cập nhật cơ sở dữ liệu hồ sơ quy hoạch trong phạm vi quản trị lên hệ thống quốc gia trực tuyến không quá 10 ngày kể từ ngày phê duyệt quy hoạch.

Hai là, giới hạn thời gian để xây dựng quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển, quy hoạch sử dụng đất quốc gia và quy hoạch vùng là 30 tháng. Trong đó, hợp phần quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia và quy hoạch vùng sẽ được xây dựng trong vòng 18 tháng. Ngoài ra, đối với quy hoạch ngành quốc gia và quy hoạch tỉnh, thời hạn là 24 tháng kể từ ngày phê duyệt quy hoạch.

Việc ban hành và hiệu lực của Nghị định 37 sẽ góp phần thúc đẩy việc thực hiện của hàng trăm dự án và các công trình khác đang bị chậm lại, cũng như loại bỏ các vấn đề trong hoạt động sản xuất và kinh doanh trên nhiều lĩnh vực.

Ba là, với mục tiêu đến năm 2020, dự kiến các doanh nghiệp Việt Nam sẽ có thể cạnh tranh với các công ty toàn cầu và đạt được sự phát triển bền vững, Chính phủ đặt mục tiêu tăng tính công khai, rõ ràng, minh bạch của các quy định và nâng cao hiệu quả quản lý bằng cách đơn giản hóa các thủ tục để rút ngắn thời gian phê duyệt và cấp phép.

Cuối cùng, liên quan đến việc lập quy hoạch của các cấp khác nhau đã được Nghị định 37 hướng dẫn chi tiết tại Phụ lục 2 và 3 của nghị định. Điều này góp phần tăng cường tính đồng bộ, tránh sự khác biệt trong quá trình thẩm định dự án.

Ngoài ra, do quy hoạch quận đã được tích hợp với quy hoạch của tỉnh và tổng số quy hoạch được ký hợp đồng theo quy định của Luật Quy hoạch và Nghị định 37. Theo đó, thủ tục nộp hồ sơ dự án được đơn giản hóa và hiệu quả hơn. Do đó, đã tiết kiệm được thời gian, chi phí và nguồn lực mà doanh nghiệp phải bỏ ra, để yên tâm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh và nắm bắt các cơ hội kinh doanh mới.

Với việc cung cấp một hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia như một cổng thông tin kết nối các thực thể đa phương tham gia vào quá trình lập kế hoạch và thẩm định dự án, khiến cho quá trình này minh bạch và hiệu quả hơn. 

Vì thông tin và cơ sở dữ liệu phải được cập nhật trong vòng 10 ngày bởi các cơ quan có thẩm quyền trong phạm vi quản trị của họ. Theo đó, việc phổ biến dữ liệu giữa các cơ quan và doanh nghiệp sẽ hiệu quả hơn. Ngoài ra, các doanh nghiệp sẽ có quyền truy cập tốt hơn vào tất cả các phê duyệt quy hoạch, thông báo dự án và thông báo qua cổng.

Dự thảo quy hoạch cũng được yêu cầu phải được gửi để điều tra về hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia và được công bố trên trang web chính thức của cơ quan xây dựng quy hoạch. Đối tượng điều tra là Ủy ban Trung ương của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân tỉnh và các tổ chức, cá nhân liên quan đến quy hoạch.

Trước khi ban hành Nghị định 37, một số quy hoạch ở cấp quốc gia, quy hoạch khu vực và quy hoạch của tỉnh đã được xây dựng theo Điều 58 của Luật Quy hoạch. Tuy nhiên, những quy hoạch này không được chuẩn bị đúng theo hướng dẫn chi tiết về nội dung và trình tự lập kế hoạch, lấy ý kiến và thẩm định theo Nghị định 37. Do đó, nếu Chính phủ và chính quyền các tỉnh quyết định tổ chức thực hiện lại các quy hoạch này, sẽ có tác động đến các nguồn lực và kéo dài thời gian lập kế hoạch.

Luật Quy hoạch quy định quy hoạch tổng thể quốc gia làm cơ sở để thiết lập quy hoạch không gian hàng hải quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và quy hoạch đô thị. Tuy nhiên, hệ thống quy định trong Luật Quy hoạch khác với hệ thống quy hoạch được phát triển cho giai đoạn 2011-2020.

Ngoài ra, một số quy hoạch chưa bao giờ được thực hiện như quy hoạch tổng thể quốc gia hoặc quy hoạch không gian biển quốc gia. Do đó, hiện tại không có phân vùng thích hợp và định hướng khu vực cho quy hoạch vùng. Nếu quy hoạch vùng và tỉnh được thực hiện sau khi quy hoạch tổng thể quốc gia được phê duyệt, điều này có thể không đảm bảo tiến độ cần thiết cho cấp quy hoạch cho giai đoạn 2021-2030.

Bởi, Luật Quy hoạch và cả Nghị định 37 đều không quy định việc điều chỉnh quy hoạch trong giai đoạn chuyển tiếp cho đến khi các quy hoạch khu vực, tỉnh và quốc gia được phê duyệt. Do đó, nếu không có cơ chế trong giai đoạn chuyển đổi này, các dự án đang áp dụng quy hoạch bổ sung có thể phải chờ ít nhất một đến hai năm, nghĩa là đến năm 2021, mới được phê duyệt.