Nhà băng lớn cũng “sốt sắng” tăng vốn

Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ ngân hàng năm 2019 vừa diễn ra tại Hà Nội, bên cạnh việc “khoe” thành tích thì kiến nghị đầu tiên của cả 4 NHTM Nhà nước đều là tăng vốn. Điều này cũng là điều dễ hiểu khi hệ số an toàn vốn (CAR) của khối NHTM Nhà nước đang thấp nhất trong hệ thống, chỉ cao hơn một chút so với ngưỡng tối thiểu theo quy định hiện hành. Tính đến cuối tháng 5/2018, CAR bình quân của khối NHTM Nhà nước chỉ ở mức 9,39% và chắc chắn hiện còn giảm thấp hơn khi tổng tài sản của khối này đã tăng rất mạnh trong những tháng cuối năm 2018. Thậm chí theo nhận định của nhiều chuyên gia ngân hàng, nếu tính theo chuẩn Basel II, CAR của khối này còn thấp hơn nữa.

Trong khi đó, thời điểm áp dụng Basel II đã cận kề, nhưng đến nay trong khối này mới chỉ có Vietcombank được NHNN công nhận đã đáp ứng chuẩn Basel II. Vì lẽ đó, tăng vốn với các nhà băng này đang là yêu cầu bức thiết. Thế nhưng, muốn là một chuyện, để đạt được mục tiêu đó lại là chuyện khác và mỗi ông lớn lại đang vấp phải những khó khăn riêng.

Bức thiết nhất trong việc tăng vốn có lẽ là VietinBank khi mà theo ông Lê Đức Thọ, Chủ tịch HĐQT, hệ số CAR của ngân hàng này hiện đang ở sát ngưỡng tối thiểu theo quy định và để không vi phạm quy định, trong quý 4/2018, ngân hàng này đã phải giảm dư nợ cho vay đối với nền kinh tế xuống 26,4 ngàn tỷ đồng.

Thế nhưng, cái khó hiện nay của VietinBank là đã cạn room cho các nhà đầu tư khác, chứ không riêng gì với các nhà đầu tư nước ngoài khi mà sở hữu Nhà nước tại ngân hàng này hiện chỉ là 64,46%, tức còn thấp hơn yêu cầu nắm giữ tối thiểu của cổ đông nhà nước tại các NHTM Nhà nước trong giai đoạn từ nay đến năm 2020 là 65%.

Điều đó cũng có nghĩa, nếu Nhà nước không bỏ thêm tiền thì VietinBank cũng không thể tăng được vốn. “Nhiều năm trở lại đây, VietinBank đã chủ động thực hiện đồng bộ các biện pháp nhằm tăng vốn tự có. Tuy nhiên, các biện pháp thực hiện đã được khai thác tới hạn, tỷ lệ sở hữu nhà nước tại VietinBank đã ở mức tối thiểu, tỷ lệ sở hữu của cổ đông nước ngoài đã đạt tới 30%. VietinBank rất cấp thiết được Chính phủ phê duyệt phương án tăng vốn điều lệ để phát triển hoạt động kinh doanh, phục vụ tăng trưởng kinh tế và ổn định kinh tế vĩ mô”, ông Thọ khẩn thiết yêu cầu.

Tăng vốn cũng đang là yêu cầu bức thiết đặt ra với BIDV khi mà tổng tài sản của ngân hàng này đạt tới gần 1,27 triệu tỷ đồng, song vốn điều lệ mới chỉ đạt gần 34,2 nghìn tỷ đồng – thấp nhất trong số 3 NHTM Nhà nước đã cổ phần hóa. Điều thuận lợi là BIDV hiện còn dư địa khá lớn cho các cổ đông nước ngoài khi mà Nhà nước vẫn đang nắm giữ tới 95,28% vốn điều lệ của nhà băng này. Thế nhưng suốt 3 năm nay, BIDV vẫn không thể tăng nổi một đồng vốn điều lệ nào, dù năm nào Ban lãnh đạo BIDV cũng đề ra từ 3-4 phương án tăng vốn điều lệ.

Mặc dù vậy, “cửa” tăng vốn cho BIDV đã hé mở khi mới đây ngân hàng này đã chính thức thông qua phương án bán 17,65% vốn điều lệ hiện tại cho đối tác chiến lược ngân hàng Hàn Quốc là KEB Hana Bank bằng phát hành cổ phiếu riêng lẻ. Dự kiến sau khi phát hành hoàn tất, BIDV sẽ nâng mức vốn điều lệ của mình lên 40.220 tỷ đồng, trong đó cổ đông nhà nước sẽ giảm tỷ lệ sở hữu xuống 80,99%, KEB Hana Bank sẽ nắm 15%.

Tuy nhiên, mức giá bán đến nay vẫn chưa được công bố. Trong khi tại Hội nghị ngành Ngân hàng vừa qua, ông Phan Đức Tú – Chủ tịch HĐQT BIDV vẫn khẩn thiết đề nghị Chính phủ sớm tháo gỡ vướng mắc để BIDV có thể bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược nước ngoài.

Còn với Agribank, do chậm cổ phần hóa nên hiện nhà băng này có mức vốn điều lệ thấp nhất trong nhóm Big Four, hiện chỉ vào khoảng 30,77 nghìn tỷ đồng. “Nếu không được bổ sung vốn điều lệ, đến 2019, ngân hàng không đáp ứng đủ tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu. Chưa kể, điều đó còn ảnh hưởng tới tuy tín và khả năng mở rộng tín dụng cấp cho nền kinh tế”, ông Trịnh Ngọc Khánh – Chủ tịch HĐTV Agribank nhấn mạnh.

Tuy nhiên việc tăng vốn của nhà băng này có lẽ sẽ gắn chặt với tiến trình cổ phần hóa. Thế nhưng tiến trình này cũng đang gặp phải nhiều khó khăn, trong đó khó khăn lớn nhất là vấn đề định giá doanh nghiệp. Bên cạnh đó, theo ông Trịnh Ngọc Khánh, Agribank là ngân hàng 100% vốn nhà nước cuối cùng triển khai cổ phần hóa, nên việc tìm kiếm đối tác chiến lược nước ngoài sẽ khó khăn.

Trong khi việc tăng vốn của Vietcombank được đánh giá là thuận lợi hơn cả khi mà mới đây ngân hàng này đã phát hành riêng lẻ thành công 111.108.873 cổ phiếu mới cho GIC Private Limited - quỹ đầu tư quốc gia của Singapore và Mizuho Bank Ltd (Nhật Bản), thu về khoảng 6,2 nghìn tỷ đồng (tương đương với khoảng 265 triệu USD).

Thế nhưng để hiện thực hóa mục tiêu trở thành ngân hàng lớn nhất Việt Nam, nằm trong top 100 ngân hàng lớn nhất khu vực và top 300 tập đoàn tài chính lớn nhất thế giới, nhu cầu tăng vốn của Vietcombank vẫn là rất lớn. Giải pháp mà Chủ tịch HĐQT Ngân hàng này, ông Nghiêm Xuân Thành, đề xuất là cho phép được giữ lại lợi nhuận, giữ lại thặng dư để tăng vốn, đồng thời nới room nước ngoài để hỗ trợ cho hoạt động tăng vốn.

Xem ra không chỉ các ngân hàng nhỏ gặp khó với câu chuyện tăng vốn, mà cả những ông lớn… cũng khóc ròng vì vấn đề này.