TP.HCM: Liệu có… “xóa sổ” được tín dụng đen?

Trong thời gian qua, dư luận đặt ra nhiều câu hỏi rằng “tín dụng đen” đã bao giờ hết nóng hay chưa? Hay loại hình này vẫn liên tiếp gây ra những bất ổn xã hội và ngày một bành chướng, phức tạp nhưng vẫn chưa thể xử lý dứt điểm đang trở thành mối lo ngại lớn cho sự bình yên của người dân.

Những hình ảnh quảng cáo cho vay trả góp với nội dung: “Thủ tục nhanh chóng, thẩm định nhanh, gọi ngay là có…”, thậm chí, người giới thiệu có thể nhận được ngay hoa hồng nếu “giới thiệu được người vay”… Và những hình ảnh này sẽ không quá khó để có thể thấy được tại tại các bức tường nhà dân, cột điện. Đáng chú ý, các tổ chức tín dụng đen còn thuê người phát tờ rơi tại các nhà hàng, quá cà phê… để chiêu mộ khách hàng với mục đích cho vay với lãi suất cao. 

Trao đổi với báo chí liên quan tới các giải pháp để xóa sổ loại hình "tín dụng đen", Trung tướng Lê Đông Phong - Giám đốc Công an TP.HCM, cho biết: Hiện Ban Giám đốc Công an TP đã có nhiều chỉ đạo, kế hoạch cụ thể trấn áp loại tội phạm này.

Cũng theo Trung tướng Lê Đông Phong, “tín dụng đen” là hình thức cho vay trái pháp luật ngoài hệ thống tín dụng, ngân hàng. Hình thức hoạt động này là giao dịch ngầm, giao nhận tài sản và tiền lãi ẩn giấu qua nhiều thủ đoạn, sự thỏa thuận giữa con nợ và chủ nợ không được chứng thực, cho vay với lãi suất rất cao. Trong thực tế, nhu cầu của tổ chức, cá nhân cần vay tiền để phục vụ các mục đích khác nhau rất đa dạng. Và trong số đó, cũng có không ít trường hợp vay tiền với mục đích không chính đáng, thậm chí vi phạm pháp luật như đánh bạc. Trong khi đó, các tổ chức tín dụng, ngân hàng khi thực hiện dịch vụ cấp tín dụng, cho vay phải có những điều kiện nhất định và không phải tổ chức, cá nhân nào cũng đủ điều kiện để tiếp cận.

Từ thực tế này đã phát sinh và hình thành việc cho vay trái pháp luật ngoài hệ thống tín dụng, ngân hàng. Việc dẫn dụ để tiếp cận người có nhu cầu vay được biến thiên thành nhiều phương thức, như: thuê người phát, dán tờ rơi hay sử dụng các website, mạng xã hội, các số thuê bao không đăng ký chính chủ... để đăng tin, gửi tin nhắn quảng cáo vay tiền với các thông tin “không cần gặp mặt, không cần thế chấp, thủ tục đơn giản, cấp tiền ngay”. Dù biết và nhận thức việc vay từ các nguồn này có lãi suất rất cao nhưng các tổ chức, cá nhân vẫn chấp nhận.

Theo Trung tướng Phong, hoạt động “tín dụng đen” đã gây ra nhiều hậu quả, hệ lụy ảnh hưởng đến tình hình trật tự xã hội trên địa bàn TP, gây bức xúc trong dư luận và quần chúng nhân dân. Trong đó không chỉ là các hành vi gây áp lực “khủng bố” tinh thần bằng việc ném chất bẩn, dùng sim rác gọi điện đe dọa mà đã phát sinh các hành vi trái pháp luật, như cưỡng đoạt tài sản, cố ý gây thương tích, bắt giữ người trái pháp luật, thậm chí gây ra vụ án giết người. Thực trạng này đã được Công an TP chủ động dự báo, nắm chắc tình hình. Và với vai trò là lực lượng chủ công trong công tác phòng ngừa, đấu tranh với các loại tội phạm, một mặt Công an TP đã tham mưu cho UBND TP triển khai Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 25.4.2019 của Thủ tướng Chính phủ về công tác tăng cường phòng ngừa, đấu tranh hành vi vi phạm pháp luật. Đặc biệt, những vấn đề liên quan đến tín dụng đen, đơn vị đã có văn bản kiến nghị gửi Bộ Tài chính trong việc quản lý hoạt động kinh doanh dịch vụ đòi nợ thuê. Làm việc, trao đổi với Ngân hàng Nhà nước về việc góp ý, bổ sung các quy định của pháp luật liên quan đến lĩnh vực tín dụng; thường xuyên cập nhật thông báo tình hình, phương thức thủ đoạn hoạt động, kết hợp thiết lập các đường dây nóng, các hộp thư tố giác tội phạm để tiếp tục nâng cao tinh thần tố giác tội phạm của người dân.

"Mặt khác, thực hiện chỉ đạo của Bộ Công an, Công an TP đã triển khai kế hoạch chuyên đề để đấu tranh chuyên sâu với tội phạm “tín dụng đen” bằng nhiều biện pháp. Đồng thời đã chỉ đạo làm tốt công tác tiếp nhận, giải quyết tin báo tố giác tội phạm có liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”, như cho vay lãi nặng, cưỡng đoạt tài sản, cố ý gây thương tích, bắt giữ người trái pháp luật, gây rối trật tự công cộng...; chủ động hướng dẫn xác định các tình tiết định tội và định khung theo điều 201 bộ luật Hình sự 2015; kết hợp các biện pháp công tác hành chính và công tác phối hợp khác với các đơn vị liên quan" – Trung tướng Phong cho biết thêm.

Theo Trung tướng Phong, có thể nói, với các biện pháp công tác trên đã kiềm chế hoạt động cũng như các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến “tín dụng đen”. Trong 6 tháng đầu năm 2019, Công an TP ghi nhận xảy ra 9 vụ vi phạm pháp luật hình sự liên quan đến “tín dụng đen” (giảm 1 vụ so với cùng kỳ năm trước), đã khởi tố 8 vụ, 17 bị can. Các hành vi phát sinh từ “tín dụng đen” như: đe dọa, gây rối trật tự công cộng, đổ chất bẩn, xiết nợ xảy ra 210 vụ (giảm 60 vụ so với cùng kỳ năm trước). Công an TP đã phát hiện, lên danh sách 962 đối tượng nghi vấn hoạt động cho vay, 864 số điện thoại cho vay. Việc xử lý hình sự hành vi phạm tội nào phải đảm bảo thu thập đầy đủ tài liệu chứng cứ chứng minh các yếu tố cấu thành tội phạm được quy định trong bộ luật Hình sự. Trong công tác đấu tranh phòng, chống “tín dụng đen” phải được triển khai tổng thể nhiều biện pháp của các cơ quan quản lý nhà nước. Riêng với Công an TP, tinh thần và yêu cầu đặt ra là phải phòng ngừa, đấu tranh quyết liệt với hoạt động trái pháp luật này. Và để công tác phát hiện, đấu tranh hiệu quả thì rất cần sự hợp tác của người bị hại liên quan “tín dụng đen”.

Bởi, trên thực tế, tình trạng đòi nợ thuê còn tồn tại, còn phát sinh và không chỉ ở việc các đối tượng, tổ chức lợi dụng kẽ hở pháp luật để đối phó, mà còn ở ngay chính những người đi vay do lo ngại, sợ phiền hà hoặc sợ các đối tượng cho vay lãi nặng khống chế, đe dọa, trả thù hoặc sợ cơ quan công an sẽ làm rõ mục đích các khoản vay sử dụng không chính đáng nên chính họ dù là nạn nhân thường né tránh, từ đó gây ra nhiều khó khăn đối với công tác thu thập chứng cứ mặc dù đã được tập trung ngăn chặn nhưng chưa triệt để.

"Vì vậy, để xử lý triệt để hành vi này, Công an TP đề nghị người dân nếu phát hiện bị người khác tạt sơn, chất bẩn khủng bố tinh thần nhằm đòi nợ thì việc đầu tiên phải giữ nguyên hiện trường và trình báo công an gần nhất. Các trường hợp nào từ chối tiếp nhận thông tin, tố giác do người dân cung cấp, trình báo thì đề nghị người dân phản hồi đầy đủ thông tin đơn vị không tiếp nhận cho Công an TP, hoặc qua Cổng thông tin điện tử hoặc số điện thoại trực ban của Công an TP đã được công khai, để Ban Giám đốc Công an TP xử lý" – Trung tướng Phong nói.