Vì sao Thủ tướng New Zealand bất ngờ từ chức?

Cụ thể, trong một cuộc họp thường niên của đảng cầm quyền, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern tuyên bố sẽ từ chức trước ngày 7/2/2023. "Tôi sẽ từ chức, bởi vị trí Thủ tướng nhiều đặc quyền đó đi kèm với trách nhiệm. Tôi biết công việc này đòi hỏi điều gì và cũng biết tôi không còn đủ năng lượng để làm điều đó", bà Adern nói.

Bà Adern cho biết, vào cuối năm 2022, bà đã dành thời gian để xem xét liệu mình có đủ điều kiện để tiếp tục đảm nhiệm công việc của một Thủ tướng hay không, và bà đã quyết định đã đến lúc phải từ chức.

Tuy nhiên, bà Adern nói thêm: “Tôi không rời đi vì điều đó thật khó khăn. Nếu đúng như vậy, có lẽ tôi đã phải nghỉ việc hai tháng rồi". Bà khẳng định, không có vụ bê bối bí mật nào đằng sau việc từ chức của bà. 

Với quyết định này, Thủ tướng Ardern sẽ không tham gia tranh cử trong cuộc tổng tuyển cử được tổ chức ngày 14/10/2023 và bày tỏ tin tưởng Công đảng New Zealand sẽ giành chiến thắng. Dự kiến, Công đảng sẽ bỏ phiếu kín ngày 22/1 tới để bầu ra lãnh đạo mới của đảng và tân Thủ tướng.

Ông Bryce Edwards, một nhà khoa học chính trị tại Đại học Victoria ở Wellington, New Zealand, cho biết việc bà Ardern tuyên bố từ chức là quyết định "gây sốc" nhưng không hoàn toàn bất ngờ. “Bà ấy được tôn vinh trên toàn thế giới nhưng chính phủ của bà ấy đã không còn dành được nhiều sự ủng hộ trong các cuộc thăm dò. Điều này sẽ gây bất lợi cho đảng của bà trong cuộc tổng tuyển cử tiếp theo sẽ được tổ chức vào ngày tháng 10 tới", ông Edwards nhận định.

>>  Còn nhiều dư địa cho mối quan hệ Việt Nam - New Zealand

Khi bà Ardern trở thành Thủ tướng vào năm 2017 ở tuổi 37, bà là nữ lãnh đạo thứ ba của New Zealand và là một trong những nhà lãnh đạo trẻ nhất thế giới. Sau đó, bà Adern đã tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai vào năm 2020 nhờ cách tiếp cận “làm hết sức và đi sớm” của chính phủ New Zealand trong vệc đối phó với đại dịch COVID-19. Điều này đã giúp New Zealand tránh được những đợt bùng phát tàn khốc như ở những nơi khác.

Mặt khác, bà Ardern cũng giành được nhiều lời khen ngợi trên chính trường quốc tế nhờ cách tiếp cận mới mẻ trên cương vị Thủ tướng New Zealand. Mặc dù vậy, sự nổi tiếng của bà đã giảm dần ở New Zealand trong những năm gần đây.

Theo CNN, một số cuộc thăm dò vào cuối năm 2022 cho thấy sự ủng hộ dành cho bà Ardern và Đảng Lao động đã giảm xuống đáng kể, với một số cuộc thăm dò ghi nhận kết quả ở mức thấp nhất kể từ khi bà nhậm chức vào năm 2017.

Bà cũng nhận về nhiều lời chỉ trích khi một số đối thủ cho rằng bà đã làm được rất ít trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình để hình thành một chính phủ chuyển đổi theo lời bà đã hứa cách đây ba năm. 

Theo các nhà phân tích chính trị tại New Zealand, quyết định từ chức của Ardern có lẽ giúp bà tránh được một kết quả tồi tệ trong cuộc bầu cử. “Rời đi lúc này là điều tốt nhất cho danh tiếng của bà ấy… Bà ấy sẽ ra đi với điều kiện tốt hơn là thua trong cuộc bầu cử", chuyên gia Bryce Edwards nói.

Cho đến thời điểm hiện tại, giới quan sát cho biết chưa có ứng cử viên nào hoàn toàn nổi bật để có thể thay thế cho bà Adern, mặc dù đã có một số ứng cử viên tiềm năng bao gồm Bộ trưởng Bộ Giáo dục Chris Hipkins, người có mối quan hệ bền chặt với bà Ardern, và Bộ trưởng Tư pháp Kiri Allan.

Sau thông báo hôm thứ Năm vừa qua, Thủ tướng Úc Anthony Albanese đã dành lời khen ngợi cho bà Ardern trên twitter cá nhân và nói rằng bà “đã cho thế giới thấy cách lãnh đạo bằng trí tuệ và sức mạnh” và là “một người bạn tuyệt vời" của ông.

Bà Ardern cho biết bà không có kế hoạch chắc chắn về những gì sẽ làm tiếp theo, nhưng bà mong muốn được dành nhiều thời gian hơn cho gia đình.