Bế tắc mô hình du lịch “triệu đô” tại Quảng Trị (Bài 1): Tìm nguyên nhân

Dành hẳn một ngày để “mục sở thị” tại huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) chúng tôi không ngờ, vùng đất đồi núi vốn hoang sơ bây giờ lại hấp dẫn đến vậy. Nhiều con đường, quả đồi được mở ra bởi các công ty điện gió đã đặt tầm mắt con người vào góc nhìn khác hẳn, góc nhìn khác ắt hẳn tư duy cũng phải khác!

Nhan nhản “view triệu đô”

Ngồi trò chuyện với bà chủ Hommestay Bảo Nguyên Xanh tại xã Hướng Tân (huyện Hướng Hóa) trên một đỉnh đồi có “view” cực đẹp, bốn bề trùng điệp mênh mông thấy tận đường chân trời, xa xa là cánh đồng điện gió miệt mài quay trong màn sương thoắt ẩn thoắt hiện.

Bảo Nguyên Xanh là một homestay có tiếng do hai vợ chồng anh Thủy và chị Hạ lập ra cách đây 4 năm, bao gồm dịch vụ lưu trú, cắm trại, là điểm dừng chân lý tưởng trên hành trình “săn mây” trên đỉnh Cu Vơ. Dịp Tết Nguyên đán vừa rồi, Bảo Nguyên Xanh luôn trong tình trạng “hết chỗ” do nhu cầu quá lớn.

Cũng trên một sườn đồi cách quốc lộ 9 không xa, tại xã Tân Liên (huyện Hướng Hóa) mô hình Chaim Coffee kết hợp dịch vụ ẩm thực, cắm trại vui chơi giải trí, ở tọa độ lý tưởng nhìn xuống thung lũng, khí hậu không kém Măng Đen hay Đà Lạt.

Huyện Hướng Hóa có hơn 20 mô hình farmstay, homestay, với hai điểm chung là: (1) đều do những startup trẻ xây dựng với lối kiến trúc hạn chế tối đa bê tông hóa, sử dụng vật liệu hữu cơ, thân thiện môi trường; (2) rất khó bình chọn xếp hạng địa chỉ nào đẹp nhất!
Theo số liệu thống kê, trong 10 ngày Tết Giáp Thìn 2024, có hơn 101.000 lượt du khách đến thăm linh vật Rồng tại thị trấn Lao Bảo và khoảng 100.000 khách du lịch sử dụng dịch vụ tại các homestay, farmstay trên địa bàn huyện Hướng Hóa.

Nếu cần một so sánh, có thể thấy cùng thời điểm, trung tâm du lịch trứ danh như thành phố Huế cũng chỉ thu hút được chừng ấy du khách. Lượng du khách khổng lồ đã mang lại nguồn thu rất lớn cho người dân địa phương. Song, không thể thống kê vì nhiều lý do khác nhau!

Vướng “rào cản” pháp lý

Theo thông tin phóng viên Diễn đàn Doanh nghiệp nắm được, hiện nay hầu hết các Farmstay, Homestay tại Hướng Hóa hoạt động tự phát, nghĩa là chưa được cấp phép, người đầu tư có thể đối diện với rủi ro pháp lý bất cứ lúc nào!

Mới đây, UBND thị trấn Khe Sanh đã kiểm tra và lập biên bản vi phạm hành chính với Homestay Troisy Garden vì lỗi “xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp và tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép”.

Nữ chủ nhân Bảo Nguyên Xanh tâm sự, cơ sở kinh doanh này được xây dựng phần lớn trên 2 hecta đất đồi chưa được cấp phép, và đây cũng là nỗi lo lớn nhất của hai vợ chồng khi một đống tài sản đã đầu tư. Điểm du lịch nghỉ dưỡng này vẫn chưa có một thủ tục giấy tờ pháp lý nào, ngoài giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 50 năm.

Soi chiếu dưới góc độ pháp lý, sai phạm là rõ ràng! Nhưng đây là lúc chính quyền địa phương cần xác quyết quan điểm điều hành “cấm” hay “quản”? Bởi lẽ, không thể để việc vi phạm pháp luật về đất đai ngang nhiên giữa thanh thiên bạch nhật, sẽ tạo tiền lệ xấu.
Mặt khác, địa phương mất đi nguồn thu lớn nếu không quản lý được hoạt động dịch vụ, du lịch. Có thể nói là lãng phí cơ hội, tiềm năng khi nhà đầu tư, doanh nghiệp không dám mạnh tay mở rộng, ảnh hưởng xấu đến môi trường kinh doanh.

Tiềm năng du lịch miền Tây Quảng Trị không thua kém bất cứ đâu, đặc biệt được hỗ trợ bởi rất nhiều nhà máy điện gió và rất nhiều thắng cảnh đặc sắc dường như bị “ngủ quên”, như cụm động thác Tà Puồng, động Kulum xã Hướng Việt; động Brai xã Hướng Lập; động Trĩa xã Hướng Sơn. Hệ thống di tích lịch đã đi vào sử sách, nhà tù Lao Bảo, sân bay Tà Cơn, cứ điểm Làng Vây.

Trước thực tiễn mới phát sinh, Quảng Trị cần nhanh chóng có quyết sách rõ ràng, minh bạch.

Bài 2: Chính quyền nói gì?