Các địa phương cần triệt để lấy nước cho đổ ải vụ Đông Xuân

Theo Bộ Nông nghiệp và PTNT, năm nay, việc tổ chức chỉ đạo sản xuất gieo cấy vụ Đông Xuân rất khó khăn về nguồn nước. Do ảnh hưởng của lượng mưa thấp trong mùa mưa năm 2019, các hồ chứa thủy điện trực tiếp tham gia điều tiết nước phục vụ gieo cấy lúa hiện ở mức trữ thấp, chỉ đạt 60% dung tích thiết kế, tương đương 9,8 tỷ mét khối nước, thiếu hụt trên 7 tỷ mét khối so với vụ Đông Xuân trước đó và thiếu hụt từ 15-45% so với trung bình nhiều năm (TBNN). Trong đó, hồ thủy điện Hòa Bình có lượng trữ thấp nhất trong 30 năm qua kể từ khi đi vào vận hành khai thác.

Trước tình hình này, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã tính toán bài toán tổng hợp, trong đó yêu cầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cung cấp nước 3 đợt một cách hợp lý, khoa học nhất để đảm bảo tiết kiệm nước. Cùng với đó, Bộ cũng yêu cầu các địa phương phải nhanh chóng lấy nước, sử dụng nước triệt để nhất, tiết kiệm nhất bởi sau tháng 1 thời tiết còn tiếp tục khô hạn nên phải dự trữ nước cho sinh hoạt, cho phát triển kinh tế xã hội.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết, Bộ đã yêu cầu Sở Nông nghiệp và PTNT các tỉnh/thành phố xây dựng kế hoạch lấy nước chi tiết phù hợp với lịch lấy nước đã được Bộ thông báo, bảo đảm tận dụng tối đa nguồn nước tại chỗ (hồ chứa, sông nội địa, ao, đầm, vùng trũng…), nguồn nước hồi quy và lợi dụng thủy triều lấy nước ngược để phục vụ gieo cấy, hỗ trợ tiết kiệm nguồn nước xả từ các hồ chứa thủy điện. 

Các địa phương tổ chức lấy nước sớm, ngay khi nguồn nước cho phép để đưa nước lên ruộng và tích trữ trong nội đồng; vận hành tối đa phương tiện để lấy nước trong cả 3 đợt. Trong đó, đợt 1 tăng cường việc thau chua, rửa mặn, thau rửa hệ thống thủy lợi; đợt 2 lấy nước phục vụ gieo cấy đồng loạt; đợt 3 cấp nước cho các diện tích ở một số vùng khó khăn về nguồn nước, thường có tiến độ lấy nước chậm, đồng thời nước tích trữ nước phục vụ tưới dưỡng.

Các hồ chứa thủy điện bên cạnh việc cung cấp nước cho nông nghiệp còn có những nhiệm vụ chính trị quan trọng khác là cấp nước sinh hoạt cho hạ du và đảm bảo cấp điện. Chính vì vậy, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã yêu cầu Tổng cục Thủy lợi chủ trì, phối hợp với các địa phương rà soát, tổng hợp nhu cầu đầu tư các công trình thủy lợi lấy nước không phụ thuộc vào nguồn nước từ các hồ chứa thủy điện, báo cáo Bộ đưa vào kế hoạch đầu tư công giai đoạn trung hạn 2021-2025. Đồng thời, chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức rà soát, đánh giá lại quy hoạch, quy trình vận hành các hệ thống công trình thủy lợi liên tỉnh, đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả khai thác, hoàn thiện hệ thống thủy lợi, thích ứng với tình trạng lòng dẫn, mực nước sông bị hạ thấp.

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT, về lâu dài, Tổng cục Thủy lợi chủ trì, phối hợp với các cơ quan nghiên cứu khoa học, đơn vị có liên quan nghiên cứu việc áp dụng công nghệ mới trong việc lấy nước; trong đó có giải pháp đập ngầm dâng nước nhằm phục hồi lòng sông, nâng cao hiệu quả lấy nước của các công trình thủy lợi.

Các cơ quan sự nghiệp khoa học thuộc Bộ Nông nghiệp và PTNT tổ chức nghiên cứu việc áp dụng công nghệ mới nâng cao hiệu quả lấy nước của các công trình thủy lợi từ hệ thống sông Hồng – Thái Bình và phục hồi lòng dẫn hệ thống sông. Tổ chức nghiên cứu giống lúa ngắn ngày, giống lúa có yêu cầu lượng nước tưới thấp; biên soạn và tổ chức hướng dẫn kỹ thuật canh tác tiết kiệm nước cho các loại cây trồng.

Sở Nông nghiệp và PTNT các tỉnh/thành phố tham mưu cho lãnh đạo địa phương tổ chức tổng rà soát về tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng sản xuất phù hợp nhất về nguồn nước, vùng trũng chuyển đổi sang nuôi cá, thủy sản, trồng sen… vùng cao chuyển đổi sang cây trồng cạn có giá trị kinh tế cao; tổ chức sản xuất nông nghiệp với cơ cấu cây trồng phù hợp với điều kiện nguồn nước bị thiếu hụt.

Để tiết kiệm nước từ việc xả của các hồ chứa thủy điện, Bộ Nông nghiệp và PTNT đề nghị các địa phương hết sức coi trọng chỉ đạo lấy nước và xác định năm nay là năm đổ ải trong tình thế khô hạn đặc biệt. Bộ Nông nghiệp và PTNT sẽ tính toán kỹ lưỡng để các hồ chứa thủy điện xả nước ít nhất để EVN đảm bảo nhiệm vụ tổng thể nền cho nền kinh tế bao gồm sản xuất điện, cung cấp nước sinh hoạt.

3 đợt cấp nước đổ ải vụ Đông Xuân 2019-2020 gồm: Đợt 1, từ 0h ngày 20/1 đến 24h ngày 23/1/2020 (4 ngày); Đợt 2, từ 0h ngày 5/2 đến 24h ngày 12/2/2020 (8 ngày); Đợt 3, từ 0h ngày 19/2 đến 24h ngày 24/2/2020 (6 ngày).