Cân nhắc giải pháp thích hợp khi Nghị định 08/2023/NĐ-CP hết hạn

>> 2023 - Năm "phá băng" thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Theo đó, sau khi Chính phủ ban hành Nghị định 08/2023/NĐ-CP ngày 5/3/3023 sửa đổi, bổ sung các quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu, thị trường đã có những dấu hiệu tích cực hơn, doanh nghiệp đã quay lại phát hành được trái phiếu. Nếu như quý I hầu như không có đợt phát hành nào nào, thì từ quý II trở đi, tháng sau khối lượng phát hành đều cao hơn tháng trước, và tính tới hết tháng 11, đã có 77 doanh nghiệp phát hành khối lượng khoảng 220.000 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, căn cứ các quy định của Nghị định 08/2023, doanh nghiệp và trái chủ đã rất nỗ lực thực hiện đàm phán thanh toán trái phiếu đến hạn. Đến nay, khoảng 40% khối lượng trái phiếu chậm trả của 68 doanh nghiệp đã có phương án đàm phán, tỷ lệ đàm phán thành công tăng từ 16% tháng 2/2023 lên 63% vào tháng 10/2023. Ngoài ra, những doanh nghiệp bố trí được nguồn lực tài chính đã chủ động mua lại trái phiếu trước khi đến hạn.

Những tín hiệu mà Nghị định 08/2023 mang lại là vô cùng tích cực, tuy nhiên, Nghị định này sẽ chuẩn bị hết hiệu lực và sắp tới sẽ quay trở lại áp dụng Nghị định số 65/2022/NĐ-CP, kèm theo đó là không ít băn khoăn về những ảnh hưởng và tương lai phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp, nhất là khi áp lực đáo hạn trái phiếu vẫn luôn được dự báo là không hề nhỏ.

Thực tế, báo cáo của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) gần đây cho thấy, các doanh nghiệp bất động sản vẫn đang cố gắng kéo dài thời gian để thực hiện tái cấu trúc nợ, qua hoạt động phát hành, mua lại trái phiếu doanh nghiệp và đàm phán gia hạn đáo hạn. Trong quý IV này, áp lực trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn rơi vào khoảng 57.000 tỷ đồng, đã trừ các khoản mua lại, trong đó bất động sản chiếm khoảng 47%.

Còn theo thống kê mới nhất từ Công ty Chứng khoán Yuanta, lượng trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn trong năm 2024 tương đối lớn với hơn 297.000 tỷ đồng đã tới hạn, trong đó, nhóm bất động sản vẫn chiếm tỷ trọng lớn với khoảng 123.000 tỷ đồng tới hạn.

>> Country Garden tránh được vụ vỡ nợ trái phiếu đầu tiên trong nước

Để giải quyết bài toán đã nêu, không ít ý kiến cho rằng, cần rà soát Nghị định 08/2023, quy định nào sẽ tiếp tục áp dụng và quy định nào sẽ không áp dụng để quay lại Nghị định 65/2022 theo nguyên tắc tạo thuận lợi cho thị trường phát triển trong năm 2024. Đồng thời, cần có lộ trình, cân đối chính sách để tiếp tục kiến tạo cho thị trường.

Theo TS Cấn Văn Lực - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách Tiền tệ quốc gia, Nghị định 08/2023 sửa đổi 3 điều kiện, trong đó thời gian chào bán là không có vấn đề gì, vẫn 60 ngày; nhưng quan trọng là nhà đầu tư chuyên nghiệp thì cân nhắc thời gian tới nên như thế nào. Nếu chúng ta muốn thị trường lành mạnh, đúng đối tượng là người mua có kiến thức, có kinh nghiệm, có hiểu biết thì sẽ áp dụng tiếp điều kiện, điều khoản của nhà đầu tư chuyên nghiệp theo Nghị định số 65/2022.  Nhưng riêng về xếp hạng tín nhiệm cho doanh nghiệp với đơn vị phát hành nên có lộ trình phù hợp hơn. Hiện nay, mới có 3 tổ chức phát hành; thứ hai là văn hoá, thói quen của những bên phát hành mua dịch vụ xếp hạng tín nhiệm rõ ràng chưa hình thành ngay được.

Từ đó, TS Cấn Văn Lực cho rằng, cần cân nhắc lộ trình thích hợp hơn ở chỗ xếp hạng tín nhiệm và đặc biệt phải phân nhóm, nhóm nào cần xếp hạng tín nhiệm, nhóm nào không cần xếp hạng tín nhiệm.

Đồng quan điểm đã nêu, bà Nguyễn Ngọc Anh - Tổng giám đốc Công ty Quản lý Quỹ SSI cũng cho hay, với thị trường trái phiếu hay bất kỳ thị trường nào, đều phải trải qua giai đoạn phát triển và những vấp váp để chỉnh sửa lại những quy định, chính sách và chuẩn chỉnh hóa quá trình phát triển của mình.

“Nhìn sang lịch sử các nước xung quanh trước khi họ đi đến một thị trường trái phiếu phát triển tương đối hoàn hảo như hiện nay và thậm chí là đến thời điểm hiện nay, họ cũng vẫn có vấn đề và tiếp tục hoàn thiện lại thể chế… Do đó, cần xem xét Nghị định 08/2023 trong bối cảnh phù hợp với thực tế Việt Nam, đồng thời cũng phải tính đến tương lai tăng trưởng sắp tới của thị trường trái phiếu, bền vững, xanh, minh bạch, an toàn”, vị chuyên gia này bày tỏ.

Chia sẻ cụ thể hơn về Nghị định 08/2023 khi thời hạn áp dụng sắp hết, ông Phan Đức Hiếu - Đại biểu Quốc hội, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhấn mạnh, cần rà soát ngay từ bây giờ, điều gì sẽ tiếp tục áp dụng và không áp dụng để quay lại Nghị định 65/2022. Cần đảm bảo tạo thuận lợi cho thị trường phát triển trong năm 2024 là yếu tố quan trọng hàng đầu.

“Với những trái phiếu đã phát hành dựa trên chuẩn cũ của Nghị định 153/2020/NĐ-CP, bây giờ nếu lại áp chuẩn mới vào thì ít nhiều về mặt lý thuyết sẽ có ảnh hưởng đến việc thanh khoản. Chúng ta xem xét Nghị định 08/2023 trong bối cảnh phù hợp với thực tế Việt Nam, đồng thời cũng phải tính đến tương lai tăng trưởng sắp tới của thị trường trái phiếu bền vững, xanh, minh bạch và an toàn”, ông Hiếu chia sẻ.