Tình báo Mỹ hé lộ kết quả điều tra nguồn gốc virus SARS-CoV-2

Cụ thể, trong bản tóm tắt báo cáo về cuộc điều tra nguồn gốc đại dịch COVID-19, trong đó khẳng định IC đã đạt được sự đồng thuận rằng virus SARS-COV-2 “không được phát triển như một vũ khí sinh học”. Thông báo của Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia nêu rõ IC đánh giá rằng virus SARS-CoV-2 có thể đã xuất hiện, lây nhiễm sang người ở quy mô nhỏ, muộn nhất vào tháng 11/2019 và bùng phát các ca bệnh đầu tiên ở Vũ Hán (Trung Quốc) vào tháng 12 cùng năm.

“IC đánh giá rằng, các quan chức Trung Quốc đã không biết về chủng virus SARS-CoV-2 trước khi đợt dịch COVID-19 đầu tiên bùng phát tại Hồ Bắc vào cuối năm 2019”, báo cáo nhấn mạnh. Đồng thời, ngoài kết luận trên, thông báo cũng cho biết IC đã đạt được đồng thuận cao trong một số vấn đề quan trọng khác.

Mặc dù vậy, cộng đồng tình báo Mỹ vẫn chia rẽ về nguồn gốc của mầm bệnh khi có 4 cơ quan và Hội đồng Tình báo Quốc gia cho rằng lý giải phù hợp nhất là do tiếp xúc tự nhiên giữa con người với động vật, trong khi một cơ quan khác ủng hộ giả thuyết virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm và 3 cơ quan không thể đưa ra kết luận.

Ngoài ra, các cơ quan tình báo của Mỹ cũng chỉ đánh giá với “độ tin cậy thấp” trong việc virus SARS-CoV-2 không bị “sửa đổi gen”. Chính vì vậy, báo cáo không đưa ra kết luận một cách chắc chắn về việc liệu nguồn gốc virus là từ thiên nhiên hay do sự cố rò rỉ từ phòng thí nghiệm với lý do một phần là do không thể thu thập được các thông tin chi tiết từ nơi dịch bệnh xuất hiện đầu tiên. 

Bản thông báo cũng cho rằng, rất cần sự hợp tác của Trung Quốc để đạt được đánh giá kết luận về nguồn gốc của COVID-19. Tuy nhiên, việc Bắc Kinh tiếp tục cản trở cuộc điều tra toàn cầu, chống lại việc chia sẻ thông tin và đổ lỗi cho các quốc gia khác, bao gồm cả Hoa Kỳ đang là rào cản lớn để thế giới có được câu trả lời chính xác.

Ngay sau khi thông báo được đưa ra, Tổng thống Joe Biden đã lên tiếng chỉ trích Trung Quốc ngăn điều tra viên tiếp cận thông tin quan trọng về nguồn gốc COVID-19. "Thông tin quan trọng về nguồn gốc của đại dịch đang tồn tại ở Trung Quốc, song ngay từ đầu các quan chức nước này nỗ lực ngăn cản điều tra viên và thành viên của cộng đồng y tế công cộng toàn cầu tiếp cận nó", Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết.

Ngay lập tức, giới khoa học đã có những phản ứng về bản báo cáo này. Hầu hết các ý kiến đều kỳ vọng cộng đồng tình báo Mỹ sẽ tiếp tục công bố bất kỳ thông tin mới nào mà họ thu thập được. Theo Jesse Bloom, một nhà sinh vật học tiến hóa tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson, người ủng hộ lý thuyết virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm cho rằng, việc không bác bỏ bất kỳi giả thuyết nào là hợp lý.

Chuyên gia Bloom đánh giá, nhiều người đã mong đợi rằng IC sẽ đưa ra một báo cáo kỹ lưỡng và bản đánh giá ngắn gọn về một số chi tiết quan trọng về những gì đã được phát hiện ra, cũng như cách họ cân nhắc các bằng chứng.

“Do đó, việc chưa đưa ra kết luận  của cuộc điều tra đã quá rõ ràng. Trung Quốc đã không cung cấp những thông tin cần thiết, ví dụ như những dữ liệu về các ca nhiễm COVID-19 đầu tiên để có thể tiến hành nghiên cứu sâu hơn. Chính vì vậy, cho đến thời điểm hiện tại, các giả thuyết vẫn có khả năng xảy ra tương đương nhau", chuyên gia này lưu ý thêm.

Đồng quan điểm, William Hanage, một nhà sinh vật học tiến hóa tại Đại học Harvard, cho biết đánh giá này khá cân bằng so với kết luận điều tra của nhóm Tổ chức Y tế thế giới. “Bản tóm tắt này chỉ ra rằng, các bằng chứng đều đang nghiêng về hướng virus có nguồn gốc tự nhiên,” chuyên gia Hanage nói. “Tuy nhiên, nếu không có thêm bằng chứng từ các trường hợp nhiễm virus đầu tiên ở người hoặc từ các loài động vật chứa virus có liên qua, sẽ khó có thể đưa ra một kết luận thuyết phục cho cả hai giả thuyết.”

Các chuyên gia đều ủng hộ việc tiếp tục tiến hành điều tra. Trong một tuyên bố mới đây, Tổng thống Biden cho biết, Hoa Kỳ sẽ tiếp tục làm việc với các đối tác cùng chí hướng trên toàn thế giới để gây áp lực buộc chính phủ Trung Quốc cho phép các chuyên gia, do Tổ chức Y tế Thế giới đứng đầu, tiếp cận tất cả dữ liệu và bằng chứng liên quan.

Điều này sẽ bao gồm các giao thức an toàn sinh học tại phòng thí nghiệm Vũ Hán và nhiều dữ liệu về động vật và con người vào thời điểm bắt đầu đại dịch. “Chúng ta phải tính toán đầy đủ và minh bạch về thảm kịch toàn cầu này”, Tổng thống Biden nhấn mạnh.