Đại biểu Quốc hội: Các “tư lệnh” nên thẳng thắn nhìn nhận yếu kém!

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội): Theo tôi, trong phần nửa đầu phiên chất vấn sáng nay (4/6), Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận đã trả lời đúng vào nội dung câu hỏi của các đại biểu chất vấn. Tuy nhiên, vấn đề nóng nhất liên quan đến các dự án BOT được các đại biểu đặt câu hỏi lại không nhiều bằng các đại biểu tranh luận lại sau khi Bộ trưởng trả lời. Bởi câu trả lời của Bộ trưởng liên quan đến các dự án BOT chưa thoả mãn các câu hỏi mà nhiều đại biểu đặt ra.

Nếu như Bộ trưởng trả lời thẳng vào vấn đề như chỉ ra những yếu kém trong việc lựa chọn nhà đầu tư, yếu kém trong việc thẩm định các dự án đó, cũng như xác định vị trí đặt trạm thu phí BOT, và cũng như những dự án nào cần BOT và sự tham gia của các bên, đặc biệt là người dân... thì các đại biểu cũng như cử tri cả nước sẽ hài lòng hơn.

Tất nhiên, vấn đề này còn liên quan đến việc tổ chức thực hiện của cơ quan quản lý, một phần nữa nguyên nhân cũng là các thể chế pháp luật của chúng ta liên quan đến BOT chưa hoàn thiện. Dù thế nào thì Bộ trưởng Bộ GTVT cũng nên chỉ rõ ra những nguyên nhân đó.

Đại biểu Dương Trung Quốc: Tuy trong thời gian rất ngắn, nhưng cách trả lời như lần này đã thể hiện rõ hiệu quả cao hơn nhiều những lần chất vấn trước đó.

Những gì đã diễn ra cho thấy câu câu hỏi ngắn – câu trả lời ngắn giúp lượng vấn đề được trao đổi nhiều hơn, đồng thời tránh xảy ra các câu trả lời vòng vo không cần thiết. Bên cạnh đó cũng yêu cầu người đặt câu hỏi cần cụ thể đi vào các yếu tố giúp đánh giá được các thực trạng và đặc biệt tìm ra giải pháp - không phải là lời hứa mà chắc chắn nó sẽ đi vào nghị quyết. Đây là cơ sở để tiếp tục công cuộc giám sát này chứ không phải chỉ là cuộc chất vấn thông thường.

Trong phiên sáng nay, các câu hỏi của đại biểu đã dần dần tập trung vào các vấn đề rất cơ bản. Cụ thể, đại biểu đã đặt câu hỏi “vị trí đặt trạm thu phí có đúng chưa?” thay cho việc “tìm cách thương lượng về mức phí, giá cả với người dân”.

Điều đó sẽ giúp chúng ta sau này trong việc xây dựng hệ thống nếu tiếp tục với phương thức BOT sẽ phải được giám sát ngay từ đầu, bởi trước đây khi nó đã bộc lộ hết các mặt trái của việc đó ra thì chúng ta mới vào cuộc.

Tuy nhiên, tôi cảm thấy trong việc này còn chưa đề cập đến vai trò của đại diện người dân, nhất là các tổ chức dân cử tại địa phương đó cũng như vai trò của đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND. Việc này đã được trao đổi chưa, kể cả trên phương diện giám sát và trên phương diện thỏa thuận nhưng chúng ta chưa làm được.

Việc 17 trạm BOT đặt sai vị trí nhưng theo Bộ trưởng chỉ có 1 trạm được giải quyết. Qua việc này, tôi cho rằng các trạm BOT được xây mới trong thời gian tới sẽ có thay đổi nhưng chắc chắn, để giải quyết những cái cũ như các đại biểu nhắc tới sẽ là khó, vì sự việc liên quan đến những người lãnh đạo từ các thời kỳ trước đã không rõ ràng, không minh bạch. Câu chuyện ở đây không thể không quan tâm tới lợi ích của những nhà đầu tư, nên chúng ta cần giải quyết làm sao cho có tình có lý đồng thời cũng phải luôn luôn nhìn tới cái quan trọng nhất làm chuẩn mực đó là, người dân đóng góp một cách hợp lý cho những tiện ích mà mình được hưởng.

Đại biểu Đặng Ngọc Nghĩa (đoàn Thừa Thiên Huế): Không khí buổi đầu chất vấn và trả lời chất vấn khá sôi nổi, Bộ trưởng Bộ GTVT đã trả lời bám sát vào ý kiến của các đại biểu hỏi và đại biểu tranh luận. Tuy nhiên, do thời gian trả lời của Bộ trưởng chưa được dài, có những vấn đề, câu hỏi vượt quá tầm của Bộ trưởng, như vấn đề ngân sách để đầu tư các tuyến đường,  hoặc về vấn đề vốn trung hạn… nên khi Bộ trưởng trả lời sẽ khiến đại biểu cảm thấy chưa thỏa đáng cũng là điều dễ hiểu.

Về vấn đề BOT, theo quan điểm của tôi BOT là vấn đề đúng, trúng để chúng ta có một nguồn vốn để đầu tư lại, nâng cấp lại tuyến đường huyết mạch, chúng ta có nguồn vốn để mở rộng tuyến đường khác. Nhưng về quy trình, lựa chọn, về một số nội dung liên quan đến vốn, vấn đề đặt trạm,… quá trình đó Bộ trưởng phải rà soát lại tất cả các dự án BOT. Theo tôi, về nguồn vốn, quy trình đặt trạm, mức phí của tất cả các phương tiện đi qua đó để trả lời trước Quốc hội, trước nhân dân.

Sau buổi chất vấn này, Bộ trưởng phải cùng với ngân hàng, các cơ quan hữu quan rà soát, đánh giá lại từng dự án BOT, có những dự án nhà nước đã đầu tư ban đầu với một số vốn rất lớn.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội): Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể là người vừa nhậm chức, trong khoảng trên dưới 1 năm Bộ trưởng rất khó mà có thể xoay chuyển được nhiều tình hình như đã xảy ra trong thời gian qua. Nhưng trên thực tế Bộ trưởng đã nắm khá chắc vấn đề, đồng thời Bộ trưởng cũng đã có sự thay đổi có trách nhiệm cao trong việc nhận lỗi, sai sót mà Bộ GTVT gặp phải hoặc đang đối mặt với vấn đề xã hội.

Tôi đánh giá cao tinh thần trách nhiệm của Bộ trưởng. Vấn đề còn lại là chúng ta phải giám sát lời hứa đó có thực thi không thì cần phải có thời gian.

Đại biểu Nguyễn Văn Hiển (đoàn Lâm Đồng): Những vấn đề nêu ra là những vấn đề "nóng" do vậy nhiều câu trả lời không làm đại biểu hài lòng như những vấn đề hạn chế, gây bức xúc dư luận liên quan tới việc đặt trạm thu phí BOT hay cải tạo đường,… dẫn đến thiệt hại cho người dân, cần căn cứ vào quy định của pháp luật để thực hiện.

Đối với những vấn đề chưa có khả năng khắc phục và chưa khắc phục được vào thời điểm này, cần dành cho Bộ trưởng Bộ GTVT một thời gian nhất định. Khi đó, cử tri và đại biểu sẽ cùng giám sát những việc thực hiện của Bộ trưởng trong thời gian tới.

Trong báo cáo cũng nêu rất chi tiết những trạm thu phí đặt sai, đặt không đúng. Do đó, tôi cho rằng ngành giao thông cần rà soát lại và có cách xử lý trên tinh thần quy định của pháp luật, chứ không thể nói là thông cảm được.