Đất sản xuất nông nghiệp bị vùi lấp cả mét ở miền Trung

Đoàn công tác của Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam đã vào kiểm tra, đánh giá ảnh hưởng của lũ lụt và bão đến sản xuất nông nghiệp tại một số tỉnh: Thừa Thiên Huế, Quảng Trị, Quảng Bình, Hà Tĩnh và đánh giá nhanh về tình hình sạt lở, bồi lấp đất sản xuất nông nghiệp tại một số tỉnh.

Hệ thống kênh mương “mất tích” hoàn toàn

Cụ thể điểm đất sản xuất nông nghiệp ở Quảng Trị với khoảng 1.500 ha.bị vùi lấp nhiều nhất. Theo đó là xã Triệu Nguyên, huyện Đắk Rông, xã Triệu Giang, huyện Triệu Phong, xã Hải Lệ, thị xã Quảng Trị. Cùng đó là xã Hưng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình; và xã Kỳ Thượng, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh.

Ông Trương Văn Hoài, Chủ tịch UBND xã Triệu Nguyên cho biết: Thống kê có tới 150 ha đất sản xuất nông nghiệp bị cát và phù sa bồi lấp từ 0,5 đến 1 m; hệ thống đường nội đồng 5,7 km cùng hệ thống kênh mương “mất tích” hoàn toàn bởi đất đá hàng trăm khối. Việc triển khai sản xuất vụ Đông Xuân là hoàn toàn không thể.

"Chúng tôi hướng giúp dân gượng dậy. Trước hết, cần phải san gạt, cải tạo đồng ruộng sản  xuất gần 150 ha, bóc lấp bùn đất ở đường nội đồng, kênh mương. Khi đã có “mặt bằng sạch” trở lại, thì người dân cần được hỗ trợ hạt giống, con giống, phân bón, thức ăn... và đặc biệt là muốn hỗ trợ vốn vay ưu đãi để khôi phục các hoạt động sản xuất

Sau khi xem xét, lấy mẫu và trao đổi ngoài thực địa, đoàn có một số đánh giá chung về đất sản xuất nông nghiệp bị vùi lấp là mức độ vùi lấp, lớp phủ bề mặt tại các điểm đất sản xuất nông nghiệp rất khác nhau, do đó khuyến cáo các giải pháp khắc phục cũng tùy thuộc vào đặc điểm của từng điểm cụ thể từng vùng". - Ông Hoài nói.

Phải thu gom và chuyển lớp đất cát này khỏi ruộng

Do đó, đoàn công tác của Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam chia các dạng đất sản xuất nông nghiệp bị vùi lấp thành 4 nhóm.

Thứ nhất, những khu đất bị vùi lấp với độ dầy từ 50 cm đến trên 100 cm, lớp phủ không đồng nhất, bề mặt 0-15 cm là tầng sét mịn, tiếp đó là các lớp cát mịn xen kẽ tầng hữu cơ, sét… như ở xã Triệu Nguyên, huyện Đắk Rông, tỉnh Quảng Trị.

Với các vùng đất bị bồi lấp như vậy, đề nghị dọn sạch bề mặt, san nhẹ và chuyển đổi sang trồng màu ngô, khoai, đậu các loại. Cần bổ sung nhiều phân hữu cơ, cày sâu để cải tạo tính chất vật lý tầng mặt.

Thứ hai, những khu đất bị vùi lấp với độ dầy 20-50 cm, lớp phủ khá đồng nhất, chủ yếu là cát mịn như ở xã Triệu Giang, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Với những khu đất diện tích bồi lấp không lớn, là khu ruộng đang trồng lúa, nếu muốn tiếp tục canh tác lúa thì phải thu gom và chuyển lớp đất cát này khỏi ruộng; có thể không cần thu gom, chỉ cần san đều ra xung quanh nếu lớp cát mịn < 10 cm.

Với những khu đất diện tích bồi lấp lớn, tầng bồi lấp dầy thì giải pháp tốt nhất là chuyển sang trồng màu ngô, khoai, đậu các loại, chú ý cầy sâu và bổ sung nhiều phân hữu cơ để cải tạo đất ở khu đất dưới đập Trấm, xã Hải Lệ, thị xã Quảng Trị, tỉnh Quảng Trị.

Thứ ba, khu đất bị vùi lấp với độ dầy lớn > 50 cm, lớp phủ chủ yếu là sét như ở xã Hưng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Cần có giải pháp cải tạo tầng mặt như bón vôi và đặc biệt là bổ sung hữu cơ để cải tạo tính chất lý, hóa đất trước khi gieo trồng.

Và thứ tư là một số khu đất lớp phủ bề mặt chủ yếu là cát thô và sỏi sạn như ở xã Kỳ Thượng, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh, chỉ có thể canh tác lại nếu chuyển lớp cát sỏi này ra ngoài khu ruộng.

Hiện nay giữa bộn bề gian khó, người dân đang nỗ lực đồng lòng, đồng sức đứng lên để tự cứu mình. Dù thế, nhưng về lâu dài, người dân và chính quyền cần được hỗ trợ, đầu tư, có giải pháp căn cơ để đảm bảo vệ sinh kế cho người dân… của Nhà nước, của các ban ngành và các mạnh thường quân quan tâm đầu tư giúp người dân trở về cuộc sống bình thường.