Doanh nghiệp gặp nhiều thách thức trước tác động của dịch bệnh COVID-19

Thực tế cho thấy, dịch COVID-19 đã khiến nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh sụt giảm doanh thu, phải thu hẹp hoạt động sản xuất, kinh doanh, thậm chí có doanh nghiệp, hộ kinh doanh giải thể hoặc tạm ngừng hoạt động.

Ông Phạm Văn Bảy, Phó Giám đốc Vietravel Hà Nội chia sẻ, sau hơn 2 tháng chịu tác động bởi dịch Covid-19, ngành Du lịch nói chung và Công ty Vietravel nói riêng bị ảnh hưởng nặng nề, sụt giảm khoảng 70% doanh thu. Trong tháng 3-2020, doanh nghiệp không có doanh thu bởi đã dừng các tour khởi hành từ đầu tháng 3 đến hết tháng 4/2020.

Cuối tháng 3/2020, ACCA thực hiện một nghiên cứu toàn cầu để nắm được mức độ ảnh hưởng với hoạt động sản xuất kinh doanh và tình hình tài chính của các DN và tổ chức từ quan điểm của các Hội viên ACCA cũng như các tổ chức đối tác – những chuyên gia tài chính hiện làm ở nhiều loại hình doanh nghiệp và tổ chức khác nhau. Nghiên cứu đã nhận được hơn 10.000 chuyên gia tài chính trên toàn cầu hưởng ứng, trong đó có 1.513 từ ASEAN và gần 300 từ Việt Nam. Ở Việt Nam, khảo sát được ACCA thực hiện phối hợp cùng CFO Việt Nam và VACPA. 

Theo đó, báo cáo chỉ ra, cuộc khủng hoảng COVID-19 là một cú sốc hệ thống đối với nền kinh tế toàn cầu đã ảnh hưởng đến tất cả các tổ chức. Tác động lâu dài đối với nền kinh tế toàn cầu và cuộc sống làm việc của chúng tôi tại thời điểm viết vẫn không thể hiệu chỉnh chính xác. Tuy nhiên, có một tường thuật rõ ràng từ dữ liệu toàn cầu của ACCA về tác động của COVID-19 cho đến nay đối với các tổ chức và cộng đồng doanh nghiệp toàn cầu. Cuộc khảo sát hỗ trợ báo cáo này được ban hành vào ngày 13 tháng 3 năm 2020 và thu thập phản hồi từ hơn 10.000 thành viên và các bên liên quan khác trên toàn thế giới từ hơn 100 quốc gia.

Vì vậy, câu chuyện nào cho dữ liệu cho chúng ta biết từ cuộc khảo sát toàn cầu về các thành viên và các bên liên quan khác về tác động kinh doanh của cuộc khủng hoảng cho đến nay?

Các tổ chức không phân biệt quy mô, ngành hoặc quốc gia hoạt động đang bị ảnh hưởng ngay trong chuỗi giá trị. Cho đến nay, mối quan tâm rộng rãi nhất mà chúng tôi tìm thấy liên quan đến tác động đối với các bên liên quan của tổ chức, và sự an toàn và sức khỏe của các bên liên quan vẫn là vấn đề tức thời. Gần 60% số người được hỏi trích dẫn giảm năng suất của nhân viên.

Chuỗi giá trị hoạt động bị ảnh hưởng đáng kể, khiến một số lượng lớn người được hỏi thấy nhu cầu của khách hàng giảm, sự gián đoạn chuỗi cung ứng lớn, trì hoãn ra mắt các sản phẩm và dịch vụ mới và kế hoạch đầu tư vốn đang bị trì hoãn. Gần 40% số người được hỏi đã gặp phải các vấn đề về dòng tiền, một thách thức đặc biệt nghiêm trọng đối với các tổ chức nhỏ hơn và đối với một thiểu số có những lo ngại nhỏ nhưng ngày càng tăng về tài chính và nghĩa vụ nợ, mà chúng ta có thể dự kiến sẽ tăng trong những tuần tới. Bức tranh trước mắt là tập trung vào sự tồn tại ngắn hạn, có thể trở nên tồi tệ hơn trong những tuần và tháng tới.

Dự báo doanh thu và lợi nhuận đang được giảm đáng kể. Trong số các nhà lãnh đạo doanh nghiệp được khảo sát, 80% dự kiến doanh thu và lợi nhuận hàng năm sẽ thấp hơn đáng kể so với dự báo. Các tổ chức nhỏ hơn có cái nhìn bi quan hơn và trong số các nhà lãnh đạo kinh doanh của các tổ chức nhỏ nhất (dưới 200 nhân viên), 85% dự kiến doanh thu hàng năm sẽ thấp hơn năm trước và 86% dự kiến lợi nhuận hàng năm sẽ cao hơn thấp hơn.

Trước một cuộc khủng hoảng đáng kể như COVID-19, điều quan trọng đối với các tổ chức là lập kế hoạch và thực hiện các dự báo tài chính thường xuyên. Tuy nhiên, trên thực tế, chỉ có 53% số người được hỏi cho rằng các tổ chức của họ đã thực hiện tái cấu trúc kể từ khi dịch COVID-19 bùng phát.

Dữ liệu cho thấy nhiều người được hỏi vẫn không chắc chắn về tác động của các can thiệp khác nhau của chính phủ trên khắp thế giới để đối phó với cuộc khủng hoảng COVID-19. Trong khi các chiến lược hỗ trợ kinh doanh khác nhau đang được áp dụng, chỉ có 17% hiện xem những chiến lược này là hiệu quả. Đối với hầu hết các công ty, chính sách việc làm và chế độ đãi ngộ đang được xem xét để giảm chi phí, mô hình việc làm linh hoạt và đảm bảo tuân thủ các yêu cầu về sức khỏe và an toàn mới nổi. Dữ liệu cho thấy một loạt các can thiệp khác đã được kích hoạt bởi một số tổ chức, bao gồm đóng băng tuyển dụng, đóng băng lương và loại bỏ tiền thưởng nhân viên.

Các tổ chức dù ở quy mô lớn hay nhỏ, ở khu vực công hay tư, đều quan ngại về tác động của Covid- 19 đối với người lao động, năng suất và dòng tiền. Những tác động nặng nề nhất là khó khăn của dòng tiền ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống còn của doanh nghiệp. Trong điều kiện nhiều nước công bố các gói hỗ trợ của Chính phủ, hầu hết những người tham gia khảo sát đều trả lời còn quá sớm để khẳng định tính hiệu quả của các gói hỗ trợ này. 80% lãnh đạo doanh nghiệp cho biết doanh nghiệp của họ sẽ giảm đáng kể doanh thu và lợi nhuận hàng năm, có 21% tổ chức đã ngừng tuyển dụng nhân viên

Các kết quả nghiên cứu chính cho thấy tác động của dịch bệnh tới các doanh nghiệp Việt Nam ra sao, 47% doanh nghiệp đang gặp khó khăn về dòng tiền. 26% doanh nghiệp trong nước cho biết họ phải trì hoãn ra mắt sản phẩm hoặc dịch vụ mới.

Về kết quả nghiên cứu đối với khối dịch vụ kiểm toán độc lập, báo cáo cho thấy thách thức lồng ghép với cơ hội kinh doanh. Theo đó, thách thức đối với các doanh nghiệp trong khu vực ASEAN, 58-77% cho biết họ không đáp ứng được thời hạn báo cáo và chịu áp lực hoàn thành dịch vụ khách hàng trong thời gian cao điểm do vấn đề di chuyển của nhân viên tương ứng; 30% (toàn cầu), 44% (ASEAN) cho biết rủi to kiểm toán gia tăng liên quan đến định giá tài sản, tính đầy đủ của nợ phải trả và các vấn đề liên quan. Về cơ hội, 15-30% doanh nghiệp trên toàn cầu và ASEAN cho biết có thêm cơ hội cung cấp các dịch vụ chuyển đổi công nghệ số, quản lý chuỗi cung ứng, nâng cao khả năng phát triển liên tục của doanh nghiệp cũng như tuân thủ và tư vấn thuế.

Bên cạnh các tác động mang tính ngắn và trung hạn đến hoạt động của doanh nghiệp thì nghiên cứu cũng đưa ra các giải pháp đã và đang được cân nhắc triển khai để giảm thiểu thiệt hại cho doanh nghiệp. Một số giải pháp là cho nhân viên làm việc linh hoạt (có thể làm ở nhà), điều chỉnh chế độ đãi ngộ và mô hình làm việc, thiết lập chuỗi cung ứng tại các khu vực ít chịu ảnh hưởng bởi dịch, đàm phán nợ vay với các ngân hàng và bên cho vay, và thực hiện chiến lược cắt giảm chi phí hoạt động.

Nghiên cứu cũng đề xuất các bài học kinh nghiệm từ đại dịch này. ACCA và các tổ chức đối tác đưa ra quy tắc “3 chữ A” để quản lý khủng hoảng – Act (Hành động) để phản ứng lại một cách bền vững và tập trung vào nhân viên và các bên liên quan; Analyse (Phân tích) các nguồn thông tin khác nhau để bảo vệ tổ chức mình; và Anticipate (Dự tính) các tác động đối với hoạt động SXKD và xu hướng trong tương lai.