Dự thảo thông tư hướng về tem điện tử có tạo thêm gánh nặng cho doanh nghiệp?

Sáng nay, (23/12/2020), Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Tổng cục thuế, Bộ Tài Chính tổ chức hội thảo “Góp ý dự thảo thông tư hướng dẫn việc in, phát hành, quản lý và sử dụng tem điện tử.

Dự thảo quy định về mẫu tem điện tử; nguyên tắc dán tem; quy trình mua tem; khai báo dữ liệu thông tin của tem với cơ quan nhà nước; việc xử lý tem trong trường hợp mất, cháy, hỏng, hủy tem hoặc đơn vị sản xuất ngừng sản xuất, giải thể, phá sản, tái cấu trúc hoặc chuyển cơ quan thuế trực tiếp. Dự kiến văn bản trên sẽ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu rượu, thuốc lá.

Tại hội thảo một số đại diện doanh nghiệp đã bày tỏ băn khoăn về sự cần thiết và mục đích của việc thay đổi tem trong bối cảnh hiện nay. Việc cải tiến các phương thức quản lý và áp dụng khoa học công nghệ trong hoạt động quản lý nhà nước là cần thiết, nhưng cũng cần nghiên cứu và cân nhắc kỹ về sự cần thiết, tác động và thời điểm áp dụng của chính sách mới đối với doanh nghiệp. Các doanh nghiệp trong ngành thuốc lá và rượu đã thực hiện dán tem sản phẩm trong nhiều năm qua và đóng góp đáng kể vào ngân sách nhà nước. Việc chuyển đổi sang tem điện tử liệu có cải thiện được tình hình nộp thuế và kiểm soát hàng giả, hàng nhái hay không?

Ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội bia rượu và nước giải khát chia sẻ việc dán tem sẽ chỉ ảnh hưởng và có ý nghĩa về quản lý đối với các doanh nghiệp tuân thủ nghiêm túc việc dán tem. Nhưng trên thị trường rượu Việt Nam hiện nay thì rượu thủ công, rượu tự nấu và rượu không rõ nguồn gốc xuất xứ vẫn chiếm thị phần lớn. Những sản phẩm này đều không thực hiện dán tem nên vấn đề kiểm soát và thu thuế gặp nhiều khó khăn. Đại diện ngành bia, rượu và nước giải khát cũng cho rằng thay vì đầu tư vào việc thay đổi tem các cơ quan thuế, hải quan và quản lý thị trường nên tập trung tăng cường các hoạt động kiểm tra, giám sát các doanh nghiệp sản xuất rượu thủ công, rượu tự nấu và hoạt động buôn lậu. Đại diện Hiệp hội thuốc lá cũng chia sẻ băn khoăn về việc liệu thay đổi tem điện tử có giúp ích gì trong việc kiểm soát tình trạng buôn lậu thuốc lá hay không, trong khi những tác động của sự thay đổi này lại rất đáng kể.

Đồng quan điểm, ông Hồ Lê Nghĩa, Chủ tịch Hiệp hội thuốc lá Việt Nam, hiện nay các doanh nghiệp thuốc lá cũng đã đầu tư công nghệ để truy xuất nguồn gốc của sản phẩm nhằm phòng, chống thuốc lá lậu. Việc có thêm một con tem truy xuất nguồn gốc có thể sẽ gây ra sự chồng chéo và lãnh phí trong đầu tư cho hoạt động này.

Ngoài ra, cũng tại hội thảo đại diện một số doanh nghiệp cũng bày tỏ quan ngại về chất lượng đồng bộ của các hệ thống quản lý thông tin điện tử.

Cụ thể, theo dự thảo Thông tư, doanh nghiệp phải thực hiện rất nhiều bước để có thể thực hiện mua tem, trong đó có một số bước cần được thực hiện trực tuyến trên hệ thống dịch vụ công trực tuyến của cơ quan hải quan đối với sản phẩm nhập khẩu và cơ quan thuế đối với sản phẩm sản xuất trong nước.

Do đó doanh nghiệp lo ngại về giải pháp xử lý trong trường hợp các hệ thống này bị lỗi dẫn đến việc doanh nghiệp không hoàn tất được bước đăng ký kế hoạch sử dụng tem, hoặc kết quả tra cứu đăng ký không hiển thị được khi doanh nghiệp tới mua tem. Đồng thời, những lỗi hệ thống này cũng có thể dẫn đến việc lượng tem phát hành ra không đủ để đáp ứng nhu cầu mua tem của doanh nghiệp, dẫn đến việc chậm chễ kế hoạch lưu thông sản phẩm của doanh nghiệp, đặc biệt trong những dịp cao điểm như ngày lễ, ngày Tết, chưa nói đến việc cơ quan quản lý, người tiêu dùng cũng có thể gặp khó khăn khi tra cứu thông tin về sản phẩm đã được truyền về hệ thống qua con tem.

Vì vậy, để có thể tận dụng tối đa những ưu việt của các công cụ điện tử như mã QR, các cơ quan quản lý cần chú trọng trước tiên vào việc phát triển nâng cấp cơ sở hạ tầng để đảm bảo việc quản lý thông tin của doanh nghiệp, cũng như lưu trữ tra cứu thông tin tem điện tử để đảm bảo công tác mua tem cũng như truy xuất nguồn gốc sản phẩm đều được trơn tru, tránh ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.