Facebook "xuống nước" trước làn sóng tẩy chay toàn cầu

Facebook cho biết sẽ dán nhãn những thông tin hay dòng trạng thái (status) được đăng tải trên nền tảng của mình nhưng vi phạm các chính sách của công ty, cần kiểm chứng thêm.  Facebook cũng cho dán nhãn tất cả các bài đăng và quảng cáo trên nền tảng liên quan đến cuộc bầu cử Mỹ, đính kèm với đường link liên kết đến những thông tin từ các cơ quan có thẩm quyền để người đọc có thể click vào kiểm chứng những gì đọc được. Các chính trị gia đăng tải thông tin mơ hồ cũng bị gắn link để người dùng kiểm chứng.

Động thái này diễn ra khi dư luận và các nhà lập pháp Mỹ chỉ trích mạnh mẽ việc công ty này ngó lơ, không gắn kèm link kiểm chứng trước những bài đăng của tổng thống Mỹ Donald Trump bị cho là chứa nhiều thông tin sai lệch.

Đáp lại, Giám đốc điều hành - Mark Zuckerberg nhấn mạnh: “Sẽ không có ngoại lệ dành cho các chính trị gia trong bất kỳ chính sách nào của chúng tôi”.

Đây là một thay đổi lớn đối với Facebook vì trước nay nền tảng này cứ khăng khăng rằng họ sẽ không phải chịu trách nhiệm cho những gì bên thứ ba đăng tải. Nền tảng của họ chỉ là trung gian truyền tải thông tin.

Zuckerberg cũng cho biết từ nay Facebook sẽ cấm cho xuất hiện trên nền tảng các thông tin xuất phát từ các cá nhân, nhóm người, tổ chức chứa nội dung liên quan đến tôn giáo, giới tính, vấn đề nhập cư…đe doạ đến sự an toàn hoặc sức khoẻ của cộng đồng.

Facebook đưa đến quyết định trên khi họ đang phải đối mặt với chiến dịch tẩy chay trên diện rộng của các tập đoàn và cộng đồng.

Hoạt động tẩy chay này bùng phát mạnh mẽ từ sau cái chết của người đàn ông da đen George Floyd tử vong khi bị cảnh sát khống chế. Dư luận đòi Facebook phải ngăn các hành động hay phát ngôn mang động cơ thù địch hay chứa thông tin sai lệnh xuất hiện trên nền tảng.

Hoạt động ngày càng mạnh mẽ hơn khi Facebook quyết định giữ lại một số bài viết gây phẫn nộ của Tổng thống Mỹ Donald Trump trên mạng xã hội. Facebook lập luận các bình luận của ông Trump không vi phạm chính sách của họ, khiến các nhân viên của công ty này bị phản ứng dữ dội và chỉ trích.

Trong một tuyên bố, Facebook phản ứng với việc tẩy chay: “Chúng tôi tôn trọng quyết định của bất kỳ thương hiệu nào và vẫn tập trung vào công việc quan trọng là loại bỏ ngôn từ kích động thù địch và cung cấp thông tin bỏ phiếu quan trọng. Những cuộc trò chuyện của chúng tôi với các nhà tiếp thị và tổ chức dân quyền là về cách mà chúng ta cùng nhau có thể trở thành lực lượng cho những điều tốt đẹp”, Carolyn Everson, phó chủ tịch phụ trách quảng cáo của Facebook, cho biết.

Doanh nghiệp lớn, sau tẩy chay sẽ là gì?

Unilever, Verizon, Procter & Gamble, Patagonia… đã gia nhập hàng ngũ những doanh nghiệp tẩy chay dịch vụ quảng cáo của Facebook. Họ tuyên bố sẽ không làm việc với Facebook cho đến khi công ty thực hiện “động thái có ý nghĩa” để giải quyết tình trạng thông tin sai lệch và phát ngôn gây thù hằn tràn lan trên nền tảng. 

Chiến dịch #Ngưng_ghét_bỏ_vì_lợi_nhuận bắt đầu ra mắt ngày 17/6 bởi các nhóm đấu tranh vì quyền công dân, bao gồm Hiệp hội quốc gia vì sự phát triển của người da màu (NAACP) và Liên đoàn chống phỉ báng (Anti-Defamation League). Các tổ chức này hiện đang gây sức ép lên các khách hàng lớn của Facebook, yêu cầu họ ngừng hợp tác quảng cáo với một công ty "không ngăn chặn các diễn viên tồi tệ sử dụng nền tảng để gây hại".

Coca-Cola và Unilever, doanh nghiệp sở hữu các thương hiệu như Dove và Lipton là những công ty mới nhất gia nhập phong trào tẩy chay Facebook. Các công ty này sẽ không quảng cáo trên Facebook, Instagram và Twitter từ giờ tới cuối năm. Tuy vậy Coca-Cola nói rằng công ty sẽ không chính thức tham gia cuộc tẩy chay. 

Verizon tuyên bố sẽ nói không với Facebook vào ngày 25.6, sau khi ADL cho biết trong một bức thư gửi các công ty rằng quảng cáo của Verizon xuất hiện ngay cạnh một video của QAnon, một nhóm người theo thuyết âm mưu vốn nổi tiếng với những phát ngôn gây thù hằn và bài Do Thái. 

Công ty kem Ben&Jerry’s, chuỗi cửa hàng thời trang Eddie Bauer, công ty phát hành phim Magnola Pictures, ứng dụng nhắn tin Viber cũng như công ty cung ứng sản phẩm làm đẹp Birchbox cùng nhiều công ty khác cũng đã gia nhập câu lạc bộ tẩy chay quảng cáo trên Facebook. 

Procter&Gamble, doanh nghiệp được xem là thế lực kiến tạo nên xu hướng cho ngành quảng cáo, cho biết công ty đang xem xét mọi nền tảng mình đang hợp tác để có nội dung khách quan hơn, theo Wall Street Journal. Công ty cũng tuyên bố sẽ không làm việc với những nội dung được xác định là gây thù hằn, phân biệt, hay mang tính phỉ báng. 

North Face là thương hiệu lớn đầu tiên gia nhập phong trào tẩy chay quảng cáo trên Facebook. Cuối tuần rồi công ty tuyên bố sẽ ngừng tất cả các hoạt động quảng cáo trả tiền tại Mỹ với Instagram và Facebook. 

Ngay sau đó các công ty kinh doanh sản phẩm đồ thể thao REI và Patagonia cùng nền tảng dành cho lao động làm việc tự do Upwork cũng đã nhanh chóng tham gia. 

Trước đó hàng loạt công ty nhỏ đã thể hiện sự không hài lòng của mình với Facebook. Nhiều công ty quảng cáo gần đây đã khuyến khích khách hàng tránh xa Facebook. 

Talkspace, một startup trị liệu trực tuyến, đã rút khỏi hợp đồng quảng cáo trị giá hàng triệu đô-la Mỹ với Facebook đầu tháng 6 vừa qua.  

Nhưng như Bloomberg đưa tin, "rõ ràng Facebook và CEO của họ Mark Zuckerberg không phải đơn thuần sơ suất mà thực tế là tự mãn với những bài đăng thông tin sai lệch", Derrick Johnson - Chủ tịch, CEO một công ty ở Mỹ nhận định.

Và nếu thực sự Facebook và CEO thực sự tự mãn với thông tin của mình, ngoài tẩy chay, các doanh nghiệp phải tính đến "chuyện đường dài", bởi nói gì thì nói, mạng xã hội lớn nhất hành tinh này vẫn là công cụ truyền thông hiệu quả và... rẻ nhất hiện nay.

Và quan trọng hơn cả, đối với nhiều người, Facebook và hệ sinh thái Facebook vẫn đang là cánh cổng trực tuyến tới thế giới thực và xóa bỏ mình khỏi không gian đó luôn đi kèm với một cái giá khá đắt.

Đây không phải lần đầu tiên các nhà quảng cáo và công chúng cố gắng tẩy chay Facebook. Và trong những lần trước, các vụ tẩy chay đó đã gây ra ít sự thay đổi mang tính lâu dài, các nhà phân tích cho biết. Chẳng hạn, năm 2018, một số công ty, trong đó có Mozilla và nhà sản xuất loa không dây Sonos, đã rút quảng cáo khỏi Facebook sau khi phát hiện mạng xã hội này khiến thông tin cá nhân hàng triệu người dùng có thể rò rỉ với Cambridge Analytica, một công ty phân tích dữ liệu đã “hút sạch” thông tin cá nhân của hàng triệu người dùng Facebook. Người dùng cũng đả kích vụ việc đó bằng cách tạo hashtag #DeleteFacebook (xóa Facebook) để khuyến khích người khác ngưng sử dụng Facebook. Tuy nhiên, số lượng người dùng và doanh thu của Facebook vẫn tiếp tục tăng.