Hàng vạn hướng dẫn viên "ngóng" gói trợ cấp 26.000 tỷ đồng

Trước những quy định về điều kiện để hướng dẫn viên (HDV) du lịch được nhận hỗ trợ 3,71 triệu đồng theo phương thức chi trả 1 lần, từ gói hỗ trợ 26.000 tỷ đồng theo Nghị quyết 68 của Thủ tướng Chính phủ, cơ quan quản lý du lịch tại Quảng Ninh vừa có văn bản gửi Bộ VH-TT&DL, Tổng cục du lịch thắc mắc về một số quy định hướng dẫn thực hiện Quyết định 23 về điều kiện nhận trợ cấp của này.

Chia sẻ với Diễn đàn Doanh nghiệp, anh Nguyễn Văn Hùng HDV tại Quảng Ninh cho biết: "Để được nhận tiền trợ cấp từ gói hỗ trợ của Chính phủ thì phải theo hướng dẫn của Bộ LĐ-TB&XH, các HDV cần có đủ các điều kiện có thẻ HDV được cấp lần đầu trước ngày 1/5/2021, còn hạn sử dụng; có hợp đồng lao động với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lữ hành hoặc cung cấp dịch vụ hướng dẫn du lịch hoặc là hội viên các Hiệp hội về hướng dẫn du lịch; có phân công của tổ chức, cá nhân quản lý khu du lịch, điểm du lịch đối với HDV du lịch tại điểm.  HDV du lịch có nhu cầu hỗ trợ cần gửi hồ sơ đề nghị đến Sở Du lịch/Sở VH-TT&DL - nơi cấp thẻ cho HDV. Hạn chót tiếp nhận hồ sơ là hết 31/1/2022. Đây là điều rất khó vì tại thời điểm hiện tại hầu như các công ty du lịch; lữ hành đã ngừng hoạt động”.

Chia sẻ thêm về vấn đề này ông Trần Văn Nam – Giám đốc một doanh nghiệp lữ hành cho rằng, với hai điều kiện đưa ra: hoặc có hợp đồng lao động hoặc có thẻ Hội viên tổ chức xã hội nghề nghiệp về du lịch, đang gây ra không ít khó khăn cho HDV khi làm thủ tục nhận hỗ trợ. Hiện nay, Sở Du lịch Quảng Ninh vẫn phải chờ chủ trương thống nhất từ Bộ VH-TT&DL và Tổng cục Du lịch nên chưa tiếp nhận hồ sơ của HDV.

Ngay chính Sở Du lịch Quảng Ninh cũng còn băn khoăn: HDV có hợp đồng theo mùa vụ hoặc theo công việc nhất định dưới 12 tháng (hợp đồng chuyến) trong thời gian từ 1/1/2020 đến thời điểm nộp hồ sơ với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lữ hành liệu có được hỗ trợ? Đối với các trường hợp HDV là chủ doanh nghiệp và không có thẻ hội viên của Hội HDV du lịch thì có được hỗ trợ không? Nếu được, cần chuẩn bị hồ sơ như thế nào? Trường hợp HDV có thẻ, có hợp đồng với doanh nghiệp lữ hành hoặc có thẻ hội viên của tổ chức xã hội - nghề nghiệp về hướng dẫn du lịch, nhưng sau thời gian ban hành của Nghị quyết số 68/NQ-CP và Quyết định số 23 có được hỗ trợ? 

Có thể thấy, do quy định chưa rõ ràng nên bản thân HDV, các doanh nghiệp, hay chính các cấp sở cũng đang phải loay hoay với hàng hoạt câu hỏi. 

Theo các cơ quan quản lý du lịch địa phương, HDV là một trong những đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ đại dịch COVID-19. Họ gặp rất nhiều khó khăn về kinh tế khi thất nghiệp. Do đó, Sở Du lịch Quảng Ninh kiến nghị Bộ VH-TT&DL, Tổng cục Du lịch đề xuất Chính phủ đơn giản hóa các điều kiện nhận hỗ trợ để tạo điều kiện cho HDV được tiếp cận gói hỗ trợ 26.000 tỷ của Chính phủ.   

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, bà Trần Thu Hương, một HDV tự do, cho hay, các doanh nghiệp du lịch hiện có hai loại hợp đồng với HDV: hợp đồng dài hạn, có biên chế, có đóng bảo hiểm và hợp đồng ngắn hạn, theo tour. Với các hợp đồng theo tour, thường chỉ có giá trị 1-10 ngày (kể cả tour suốt tuyến). Khi đi tour về, HDV phải nộp lại hợp đồng lao động đó cùng các chứng từ chỉ cho DN lữ hành để quyết toán.

Đặc biệt, với các HDV đón khách quốc tế vào Việt Nam cuối tháng 3/2020 đã tiễn những vị khách quốc tế cuối cùng rời Việt Nam, văn bản lại yêu cầu hợp đồng còn hiệu từ ngày 1/1/2020, như vậy có thỏa đáng? Trong khi đó, có đến 90% DN lữ hành ở Quảng Ninh, Hải Phòng đã ngưng hoạt động. 

Bà Hương cho rằng, hợp đồng lao động thì có thể xin lại được, nhưng bây giờ rất phiền phức khi các công ty đón khách đang đóng cửa hoặc tạm dừng hoạt động. Các nhân viên của các công ty đó cũng đã chuyển ngành nghề hết. Hiện nay, phần lớn HDV tự do lại được các công ty du lịch thuê làm cộng tác viên với hợp đồng thời vụ ngắn ngày. Nếu chưa vào Hiệp hội HDV, như thế họ có bị trật ra ngoài đối tượng được hỗ trợ?

Bởi, cũng theo quy định trên, nếu không có hợp đồng lao động thì HDV phải là hội viên các Hiệp hội về hướng dẫn du lịch, được thành lập giai đoạn 2018-2019. Song, đây lại là “sân chơi” theo hình thức tự nguyện, không phải tất cả các HDV đều tham gia. Giờ nếu muốn gia nhập hội, liệu có đáp ứng được yêu cầu về thời gian - đây cũng là thắc mắc của rất nhiều HDV. Chính nhiều tranh cãi từ các quy định chưa rõ ràng về điều kiện để các HDV được nhận hỗ trợ từ gói 26.000 tỷ của Chính phủ, đã và đang làm hàng vạn HDV du lịch “ngóng” chờ trợ cấp.

Được biết, hiện nay trên cả nước, trong số hơn 27.000 HDV quốc tế và nội địa đáp ứng được một trong hai điều kiện, thì gần 6.500 người là hội viên Hội HDV Du lịch Việt Nam (khoảng 4.000 hội viên) và Hội HDV Du lịch Đà Nẵng (gần 2.500 hội viên). Vậy, với điều kiện thẻ hội viên cũng chỉ thỏa mãn 24% số hướng dẫn viên có thẻ. Còn lại, trong số hơn 20.000 HDV, khoảng 3.000 DHV cơ hữu có hợp đồng lao động dài hạn với doanh nghiêp lữ hành. Vậy, trên thực tế, hơn 17.000 HDV (chiếm 62,5% tổng số HDV cả nước) sử dụng hợp đồng ngắn hạn, hay còn gọi là HDV tự do, ký hợp đồng lao động đối với các DN kinh doanh dịch vụ lữ hành có thời gian ngắn, từ vài ngày đến dưới 1 tháng, dưới các hình thức hợp đồng lao động thỏa thuận dân sự như hợp đồng hướng dẫn, hợp đồng khoán việc, hợp đồng chương trình, hợp đồng tour,...