Hé lộ "chìa khóa" hoá giải căng thẳng Trung Quốc - Australia

Dựa trên việc đánh giá các yếu tố quan trọng trong quan hệ thương mại song phương, Trung Quốc và Australia có tính bổ sung cao về mặt kinh tế. Sau khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới vào năm 2001, nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng ở mức hai con số hàng năm. Nhu cầu về khoáng sản và nông sản của Australia được các phương tiện truyền thông phương Tây mô tả là “không thể thỏa mãn”.

Mặt khác, Trung Quốc có vị trí thuận lợi để đáp ứng nhu cầu về số lượng lớn hàng hoá của Australia. Về mặt kinh tế, Trung Quốc và Australia là những đối tác tự nhiên chứ không phải là đối thủ cạnh tranh. Hai nước cách nhau bởi Thái Bình Dương rộng lớn, điều này sẽ tránh làm nảy sinh ung đột biên giới hay tranh chấp lãnh thổ.

Do đó, chỉ mất ba năm để thương mại song phương giữa Trung Quốc và Australia tăng mạnh mẽ từ mức trên 20 tỷ USD năm 2004 lên 43 tỷ USD vào năm 2007. Năm 2009, con số này đã tăng gần gấp ba lên 60 tỷ USD. Những kỷ lục mới được thiết lập từ năm này qua năm khác. Năm 2022, thương mại song phương đạt 220,9 tỷ USD.

Tuy nhiên, từ năm 2017, mối quan hệ giữa hai nước đã đứng trước nhiều thử thách. Dưới thời chính phủ của ông Malcolm Turnbull, Australia đã thông qua dự luật chống can thiệp của nước ngoài vào năm 2018 nhằm mục đích ngăn chặn tầm ảnh hưởng của Trung Quốc ở nước này. Cùng năm đó, Australia cũng trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới cấm Huawei tham gia mạng di động 5G.

Dưới thời chính phủ của ông Scott Morrison, Australia đã ký hiệp ước an ninh Aukus vào năm 2021 với Hoa Kỳ và Anh. Tuy nhiên, chính phủ của Thủ tướng Anthony Albanese hiện nay đã áp dụng cách tiếp cận thực dụng hơn.

Nhờ đó, quan hệ song phương Trung Quốc- Australia đang có dấu hiệu cải thiện. Các Bộ trưởng ngoại giao và thương mại Australia đã ngồi lại với những người đồng cấp Trung Quốc để xác định lại các lĩnh vực hợp tác. Trong 7 tháng đầu năm nay, kim ngạch thương mại hai chiều tăng 5,4% lên 134,5 tỷ USD.

Theo ông Chu Hiểu Minh, thành viên cao cấp tại Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa ở Bắc Kinh đánh giá, việc thúc đẩy quan hệ giữa Australia và Trung Quốc phải có sự thay đổi cơ bản trong nhận thức của Canberra về định hướng chiến lược của Bắc Kinh. Khi mối nghi ngờ xung quanh Trung Quốc được xua tan, Australia nên coi sự phát triển kinh tế của Trung Quốc là một cơ hội chứ không phải là một mối đe dọa.

>> Trung Quốc nói gì về việc Australia “tố” chặn máy bay giám sát biển?

Trên thực tế, Trung Quốc luôn tìm kiếm mối quan hệ có lợi với Australia. Trong bối cảnh địa chính trị phức tạp như hiện tại, việc biến Canberra thành đối thủ sẽ không nằm trong lợi ích chiến lược của Bắc Kinh.

Để thay đổi cơ cấu trong mối quan hệ hai nước, chuyên gia này cho rằng, điều quan trọng đối với Australia là phải có một chính sách đối ngoại độc lập và mạnh mẽ, phản ánh lợi ích chiến lược của chính quốc gia này.

Bên cạnh đó, là đối tác thương mại lớn nhất của Australia, Trung Quốc hiện chiếm khoảng 30% xuất khẩu toàn cầu của Australia và có khả năng sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng đối với sự thịnh vượng trong tương lai của quốc gia này. Do đó, việc thúc đẩy quan hệ thương mại giữa Australia và Trung Quốc sẽ góp phần đẩy lùi căng thẳng giữa 2 nước.

Mới đây, Bộ Thương mại Trung Quốc thông báo nước này sẽ dỡ bỏ thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với lúa mạch nhập khẩu từ Australia. Sau đó, Trung Quốc và Australia lần đầu tiên tổ chức sự kiện Đối thoại cấp cao sau 3 năm quan hệ giữa 2 nước trở nên căng thẳng. Đây được cho là những bước khởi đầu quan trọng để hai nước hướng tới việc cải thiện lại quan hệ song phương.

"Điều mà các nhà đầu tư và giới doanh nghiệp muốn thấy là thương mại Trung Quốc và Australia trở lại bình thường và ổn định trên mọi phương diện", đồng Bộ trưởng phụ trách thương mại Australia Tim Ayres nói với đài CNBC bên lề Hội nghị thượng đỉnh kinh doanh G20 vào cuối tuần qua tại New Delhi (Ấn Độ).