Hoàng Sa mãi là một phần lãnh thổ của Việt Nam

>> Nền tảng pháp lý bảo vệ chủ quyền biển đảo

Đây là khẳng định của bà Phạm Thu Hằng - người phát ngôn Bộ Ngoại giao khi trao đổi với báo chí ngày 20/01/2024.

Bà Hằng cho biết như đã nhiều lần nêu rõ, Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử để khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

"Trong đó, chủ quyền của Việt Nam đối với Hoàng Sa được xác lập ít nhất từ thế kỷ XVII, phù hợp với luật pháp quốc tế và được các nhà nước kế tiếp nhau của Việt Nam thực hiện một cách hòa bình, liên tục, công khai", người phát ngôn Bộ Ngoại giao khẳng định.

Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao, mọi hành động sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế, đặc biệt là việc sử dụng vũ lực để giải quyết các tranh chấp về chủ quyền lãnh thổ trong quan hệ giữa các quốc gia là hoàn toàn đi ngược lại các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc. 

“Các hành vi này cũng vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, không thể tạo ra danh nghĩa chủ quyền, cũng như không thể làm thay đổi sự thật chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa thuộc về Việt Nam”. – người phát ngôn Bộ Ngoại giao nhấn mạnh.

>> Việt Nam xác lập chủ quyền với Hoàng Sa và Trường Sa

Liên quan đến vấn đề này, ông Hoàng Việt - Giảng viên Đại học Luật TP.HCM, thành viên Ban nghiên cứu luật Biển và hải đảo, Liên đoàn Luật sư Việt Nam thông tin: Quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của Việt Nam gồm nhiều đảo đá san hô lớn nhỏ ở giữa Biển Đông. Hiện nay hai quần đảo này đang là tâm điểm tranh chấp giữa một số nước ven Biển Đông.

Đối với việc giải quyết tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, pháp luật quốc tế cho tới nay đã hình thành nguyên tắc “chiếm hữu thực sự”. Đó là: Việc xác lập chủ quyền lãnh thổ phải do Nhà nước tiến hành; Sự chiếm hữu phải được tiến hành một cách hòa bình trên một vùng lãnh thổ vô chủ hoặc là trên một vùng lãnh thổ đã bị từ bỏ bởi một quốc gia đã làm chủ nó trước đó. Việc sử dụng vũ lực để xâm chiếm là hành động phi pháp; Quốc gia chiếm hữu phải thực thi chủ quyền của mình ở những mức độ cần thiết, tối thiểu thích hợp với các điều kiện tự nhiên và dân cư trên vùng lãnh thổ đó; Việc thực thi chủ quyền phải liên tục, hòa bình.

Nguyên tắc này đã được các quốc gia và các cơ quan tài phán quốc tế áp dụng để giải quyết nhiều vụ tranh chấp về chủ quyền lãnh thổ trên thế giới, mà điển hình như vụ đảo Palmas, đảo Pedra Branca…

Theo thành viên Ban nghiên cứu luật Biển và hải đảo, Liên đoàn Luật sư Việt Nam, đây là nguyên tắc pháp lý mà Việt Nam đã dựa vào để chứng minh và khẳng định Việt Nam có chủ quyền đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa ở giữa Biển Đông.

Chính phủ Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo ít nhất từ thế kỷ thứ 17. Nhà nước Việt Nam là quốc gia đầu tiên, với tư cách Nhà nước, đã chiếm hữu và thực thi chủ quyền đối với hai quần đảo một cách hòa bình, thực sự và liên tục qua tất cả các thời kỳ kể từ khi hai quần đảo này chưa thuộc về bất kỳ quốc gia nào. Việc chiếm hữu và thực thi chủ quyền đối với hai quần đảo này là hoàn toàn phù hợp, đáp ứng được các tiêu chuẩn của luật pháp quốc tế về thụ đắc lãnh thổ.

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, Trung tá TS. Nguyễn Thanh Minh – Bộ tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam (Bộ Quốc phòng) khẳng định: Nhà nước Việt Nam đã chiếm hữu thực sự hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa ít nhất từ thế kỷ XVII, tức là trước khi có sự công bố bản đồ của Đỗ Bá năm 1868. Điều này có nghĩa là Nhà nước Việt Nam đã sử dụng hình thức chiếm hữu thực sự cho việc thụ đắc hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa cho Nhà nước Việt Nam. Điều nay hoàn toàn phù hợp với công bố của Nhà nước trong sách trắng của Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Trên thực tế đã làm chủ hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa bằng những hoạt động tổ chức khai thác, khảo sát, đặt bia, xây miếu, trồng cây, bảo vệ ngư dân…, cũng như đã thể hiện ý chí thông qua hành vi của các nhà chức trách được quốc gia uỷ quyền thực hiện chủ quyền của Nhà nước trên hai quần đảo bằng cách đặt ra các quy định thưởng phạt nghiêm minh, thực hiện nghĩa vụ trong việc bảo đảm an toàn bằng hàng hải quốc tế, cứu hộ người bị hại… Nhà nước đã đáp ứng được đầy đủ các tiêu chuẩn của việc thụ đắc lãnh thổ vô chủ vào những thời kỳ đó.

Như vậy, nguyên tắc thực hiện liên tục và hoà bình quyền lực nhà nước tạo ra danh nghĩa chủ quyền đã được chấp nhận trên thực tiễn quốc tế khi giải quyết các tranh chấp lãnh thổ. Vì thế Việt Nam có thể sử dụng nguyên tắc này trong trường hợp hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Vì trong lịch sử Nhà nước Việt Nam đã thông qua hai đội Hoàng Sa và Bắc Hải thực hiện liên tục và hoà bình quyền lực của mình đối với hai quần đảo và như vậy đã xác lập chủ quyền ở đó.

Theo Trung tá TS. Nguyễn Thanh Minh, xét về mặt nhà nước xác lập chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thì duy nhất chỉ có Việt Nam là chứng cứ phù hợp với các nguyên tắc của luật quốc tế về xác lập chủ quyền đối với những vùng lãnh thổ. Với những cơ sở pháp lý thể hiện qua các phương diện như: sử học, khảo cổ học, luật pháp và văn hoá biển đã chứng minh một cách rõ ràng đó là vào nửa đầu thế kỷ XVII khi Việt Nam đã thiết lập chủ quyền về mặt nhà nước đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thì chưa có bất kỳ một quốc gia nào trong khu vực và trên thế giới tiến hành xác lập chủ quyền về mặt nhà nước ở hai quần đảo đó.

Trong thời điểm Chúa Nguyễn thực thi chủ quyền về mặt nhà nước đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa đã không có một quốc gia nào khẳng định chủ quyền về mặt nhà nước đối với hai quần đảo này.