Luân chuyển cán bộ và tinh thần Hồi tỵ hiện đại (Bài 2)

>> Luân chuyển cán bộ và tinh thần Hồi tỵ hiện đại (Bài 1)

Tinh thần đáng ngưỡng mộ của Luật Hồi tỵ là xây dựng văn hóa quan trường lành mạnh, bớt ích kỷ cá nhân, ít tham lam cục bộ, bè phái, địa phương; chí công vô tư, tất cả vì phụng sự Tổ quốc và nhân dân. Bởi, suy đến cùng chẳng có quy phạm nào có thể bao phủ mọi ngõ ngách cuộc sống vốn phức tạp đa đoan.

Đảng Hành động Nhân dân (PAP) cầm quyền nhiều thập kỷ nay ở Singapore, nhưng đất nước này vô cùng văn minh thịnh vượng, đạt đến đỉnh cao của sự minh bạch, công bằng và phát triển. Họ không có quy định Hồi tỵ nhưng cách hành xử lại rất…Hồi tỵ!

Bí quyết được đúc kết ở đây là “văn hóa lãnh đạo” và “lãnh đạo có văn hóa”. Người lãnh đạo, ngoài tài năng, kỹ trị chính là đạo đức, uy tín nghề nghiệp, hành vi mẫu mực có thể truyền cảm hứng. Phẩm chất này không phụ thuộc vào áo quần hay diễn văn mà xuất phát từ hiệu quả công việc, lối sống và cách ứng xử.

Tại Mỹ, hai đảng Dân chủ và Cộng hòa thay nhau lãnh đạo đất nước gần 500 năm, thường thấy những cuộc đấu đá kịch liệt tranh giành quyền lực, chia chác từng ghế một trong lưỡng viện, nhưng sau cùng là tinh thần phục vụ, phụng sự không ngừng để duy trì vị thế cường quốc số 1.

Điểm chung trong chính trường và chính trị Mỹ là văn hóa “dám làm dám chịu trách nhiệm”, họ xem lãnh đạo là một loại công việc đặc thù mang tính nghề nghiệp chứ không phải sự nghiệp gắn liền với hình ảnh uy tín cá nhân, gia đình, dòng tộc.

Ông D. Trump từ một doanh nhân không liên quan mấy đến chính trị có thể trở thành Tổng thống và từ vị trí người đàn ông quyền lực nhất thế giới lại trở về làm người dân bình thường. Tất cả Tổng thống Mỹ đều rời Nhà trắng theo cách như vậy.

Quyền lực không phải là tài sản để tìm mọi cách đạt được mà quyền lực càng cao gắn với trách nhiệm càng lớn; khả năng bị xô đổ luôn thường trực. Nhận thức được đặc điểm của quyền lực nên không dám lộng hành, tự coi mình cao hơn tất cả.

Trong lễ nhậm chức Tổng thống tái đắc cử mới đây, ông Emmanuel Macron phát biểu “nước Pháp không chỉ có một Tổng thống mà tất cả chúng ta đều là Tổng thống”. Hàm ý này có nghĩa, quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, quyền lực nơi người dân là vĩnh viễn còn chính trị gia chỉ là người đại diện tạm thời!

Hiểu trên tinh thần như vậy CON NGƯỜI mới là trung tâm của mọi việc, con người tốt có thể cải tạo môi trường làm việc, con người chưa tốt có thể phá hỏng môi trường làm việc tốt. Thể chế tốt là thể chế khiến cho cán bộ “không thể” và “không cần” tham nhũng, tiêu cực.

Thứ nhất, để không dám tiêu cực cần có “hệ thống báo động” thật tinh nhạy, không chỉ là việc của Trung ương mà cả địa phương, từng cơ quan, đơn vị, từng ngành, lĩnh vực, từng cá nhân cán bộ, Đảng viên.

Chúng ta có đầy đủ công cụ: Lực lượng các cơ quan thanh tra, kiểm tra từ Trung ương xuống địa phương. Phê và tự phê bình trong đảng; Chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, vì lợi ích chung. Sắp tới Uỷ ban phòng chống tham nhũng, tiêu cực sẽ được thành lập ở cấp địa phương.

Thứ hai, để cần tiêu cực, tham nhũng phải cải cách chế độ thu nhập, phúc lợi, phép lợi thế tinh thần trong thời chiến đã lỗi thời, bất kỳ nghề nghiệp nào cũng nhằm mục đích mưu cầu đời sống vật chất trước đã. Cán bộ nhận đồng lương còm cõi thật khó giữ mình liêm chính trước những đòi hỏi bức bách từ nhu cầu thiết yếu hằng ngày.

Ví dụ, lương công chức ở Singapore được thiết kế để liên thông với tốc độ tăng trưởng kinh tế, Bộ trưởng có thể được trả lương hàng triệu USD mỗi năm tùy theo thành tích công tác.

Tiến sĩ Anthony Fauci 80 tuổi, chuyên gia hàng đầu về bệnh truyền nhiễm, là viên chức Liên bang được trả lương cao nhất, khoảng 417.000 USD/năm, cao hơn Phó Tổng thống Mike Pence và Chủ tịch Hạ viện Pelosi và vượt qua lương Tổng thống theo Hiến định. Vì những đóng góp rất lớn về chống dịch COVID-19.

Thứ ba, giáo dục là cốt lõi tạo ra CON NGƯỜI tốt để hun đúc thành “văn hóa lãnh đạo” và “lãnh đạo có văn hóa”. Giáo dục phản biện, tranh luận được nhắc đến rất nhiều ở nước ta trong vài năm gần đây.

Từ nhỏ thấy sai không dám nói, thấy đúng không dám bảo vệ thì lớn lên không đủ dũng khí để đảm đương nhiệm vụ “làm trong sạch bộ máy”. Và giờ đây, nhiệm vụ còn hóc búa hơn, phải chống tham nhũng trong các cơ quan phòng chống tham nhũng!