Nối gót Mỹ, Canada không "ngán" Trung Quốc?

Trước khi đến tham dự Diễn dàn Kinh tế Thế giới 2019 tại Davos, Đại sứ Trung Quốc Lu Shaye cũng cảnh báo Ottawa về những hậu quả có thể xảy ra nếu Canada cấm tập đoàn công nghệ Huawei cung cấp thiết bị phục vụ cho mạng di động 5G của nước này.

Đồng thời, ông cũng chỉ trích Canada đã "đâm sau lưng một người bạn" khi tiến hành vụ bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu.

Mặc dù ông Lu cũng cho biết, mối quan hệ kinh tế giữa hai nước có thể được hàn gắn và tình trạng bế tắc hiện nay có thể được giải quyết thông qua đàm phán.

Tuy nhiên, ông vẫn cảnh báo Canada nên suy nghĩ cẩn trọng trước khi có bất kỳ động thái gì và cho rằng Trung Quốc sẽ không bao giờ bị cộng đồng quốc tế cô lập và vị thế của Trung Quốc sẽ không bao giờ bị lung lay.

Một động thái như vậy gần như chưa từng có tiền lệ và đồng thời là một lời tuyên chiến của Mỹ đối với cộng đồng doanh nghiệp Trung Quốc. Điều này khiến các doanh nhân Mỹ và Canada gặp rủi ro cao hơn nhiều khi đến Trung Quốc.

Bên cạnh đó, có nhiều ý kiến tin rằng, Mỹ và Trung Quốc đã cùng nhau gây ra sự nhầm lẫn trong ba câu chuyện khác nhau gồm Huawei, an ninh quốc gia và hệ thống viễn thông 5G. 

Mặc dù chỉ làm theo yêu cầu của Mỹ, tuy nhiên Canada đang rơi vào vòng xoáy của sự rối rắm này và gánh chịu căng thẳng với Trung Quốc. Nhưng chính phủ ông Trudeau không hề nao núng.

Có thể thấy, việc Canada cùng tham gia chống lại sự tham gia của Huawei vào các hệ thống viễn thông 5G - mà mục đích cuối cùng là để kiềm chế sự vươn lên của Trung Quốc về công nghệ.

Mặc dù việc hạn chế sự tham gia của Huawei có thể làm hài lòng một số người ở Mỹ, nhưng đó chắc chắn không phải là vấn đề đối với Vương quốc Anh và EU hay thậm chí là với chính Canada - nơi mức giá cạnh tranh của Huawei được đón nhận.

Tuy vậy, những lo ngại về an ninh quốc gia là không thể phản bác được. Cho nên Mỹ, Úc và những nước khác đã loại trừ sự tham gia của Huawei vào các dự án đấu thầu quốc gia.

Nhưng ở góc độ khác, sẽ là vô trách nhiệm nếu để một thế lực đe dọa hoặc làm sụp đổ cơ sở hạ tầng quốc gia quan trọng, vì 5G sẽ thâm nhập vào nhiều khía cạnh trong tương lai, không chỉ trong lĩnh vực viễn thông.

Và chính vì thế, nếu Canada không dựng rào chắn với Huawei, nguy cơ thiệt hại thêm cho mạng lưới tình báo "Five Eyes" sẽ rất lớn, vì các đối tác khác trong nhóm sẽ không muốn chia sẻ tài liệu với một quốc gia không thể bảo đảm an ninh cho mạng lưới viễn thông và dễ thỏa hiệp.

Trước vụ việc của bà Mạnh Vãn Chu, Canada đã có mối quan hệ ngoại giao tương đối tốt đẹp với Trung Quốc. Tuy nhiên, dường như Hiệp ước USMCA ở Bắc Mỹ đã làm thay đổi cục diện.

Tuyên bố của ông Trump có thể can thiệp vào vụ bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu để đổi lấy một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc đã bị lên án mạnh mẽ ở Mỹ vì lý do làm suy yếu luật pháp thông qua sự can thiệp của chính phủ vào ngành tư pháp.

Và điều này cũng khiến Canada bối rối khi đồng minh luôn sát cánh trong mọi tình huống đã đẩy họ vào thế cô độc?

Ngay lập tức, các phương tiện truyền thông của Trung Quốc đã nói rõ rằng đây là một phần của âm mưu nhằm ngăn chặn sự trỗi dậy của Trung Quốc.

Tờ báo People's Daily cho biết, việc bắt giữ ai đó mà không đưa ra lý do rõ ràng là một sự vi phạm không thể chối cãi đối với quyền con người của người đó. Và cách duy nhất để Canada tránh phải trả giá đắt hơn là sửa chữa lỗi lầm này?

Mặc dù vậy, giới quan sát cho rằng, việc cáo buộc Canada dường như không mang lại kết quả tốt cho Trung Quốc.

Khi Canada dồn sự tập trung ủng hộ cho Mỹ, Huawei sẽ không thể tham gia trong các hệ thống 5G của các nước khác, cụ thể là Five Eye.

Các chuyên gia cho rằng, Trung Quốc không nên làm tổn hại đến sự hợp tác rộng lớn trên nhiều lĩnh vực khác như biến đổi khí hậu, ô nhiễm, y tế toàn cầu, hỗ trợ nhân đạo, gìn giữ hòa bình...

Ông Roland Paris, cựu cố vấn chính sách đối ngoại của Thủ tướng Trudeau và là Giáo sư tại Đại học Ottawa, nói rằng chính phủ Bắc Kinh khó lòng can thiệp vụ việc của bà Mạnh bởi ngay cả chính phủ Canada cũng không thể can thiệp vào quá trình tư pháp của nước này.