Quy hoạch tổng thể Quốc gia: Bệ phóng để phát triển!

>> Mục tiêu cao nhất của quy hoạch là phát triển hiệu quả

Sáng 6/1 vừa qua, tại Kỳ họp bất thường lần thứ 2, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Các ý kiến cho rằng, quy hoạch tổng thể quốc gia nếu làm tốt sẽ hình thành sa bàn, bệ phóng để phát triển nhanh hơn, tốt hơn.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc góp ý kiến vào dự thảo Quy hoạch tổng thể quốc gia trong phiên thảo luận ở tổ, sáng 6/1.

Đáng chú ý, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, đi liền với khoa học công nghệ thì phải đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Nếu không có nguồn nhân lực tốt thì không thể nào thực hiện được quy hoạch… Chúng ta phải thay đổi nguồn nhân lực một cách căn bản, chất lượng thì mới thực hiện được các chiến lược, những kịch bản tăng trưởng.

Chủ tịch nước cũng lưu ý, nước ta là một trong những nước chịu ảnh hưởng lớn của biến đổi khí hậu, do đó khi đặt vấn đề về quy hoạch tại những trục chính, những đô thị, khu vực đông dân cư phải đảm bảo an sinh xã hội cho người dân, giảm thiểu thiệt hại thiên tai, phát triển bền vững.

Một thành quả mà chúng ta cần ghi nhận về công tác quy hoạch đó là không gian đô thị được mở rộng, dần hình thành mạng lưới đô thị, góp phần tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế. Hình thành một số vùng sản xuất tập trung quy mô lớn thuộc các ngành, lĩnh vực quan trọng. Hình thành mối quan hệ, liên kết phát triển giữa các ngành, lĩnh vực, nhất là việc liên kết phát triển giữa các ngành kết cấu hạ tầng với các ngành sản xuất, kinh doanh, phát triển đô thị trong phạm vi một địa phương, tiểu vùng.

Theo nhiều chuyên gia, bên cạnh kết quả đạt được, nền kinh tế đất nước vẫn còn nhiều hạn chế, khó khăn, thách thức. Không gian phát triển bị chia cắt nhiều theo địa giới hành chính. Liên kết vùng tuy đã được chú trọng nhưng vẫn còn nhiều bất cập. Đầu tư phát triển vẫn còn dàn trải theo các vùng, miền. Chưa tập trung nguồn lực hình thành rõ các vùng động lực đóng vai trò đi đầu và dẫn dắt tăng trưởng kinh tế của đất nước. Chưa hình thành được bộ khung kết cấu hạ tầng quốc gia đồng bộ và hiện đại. Chưa hình thành được các trung tâm tài chính lớn.

Nói cách khác, hiện quy hoạch tổng thể quốc gia đang đưa ra các vùng kinh tế, hành lang kinh tế, vùng động lực… nhưng lại có chồng lấn, chồng chéo trong đầu tư nguồn lực. Vấn đề được đặt ra ở đây là: Ai sẽ là người tổng chỉ huy, xử lý những mâu thuẫn, chồng chéo này?

Cần có giải trình, đánh giá rõ hơn để các vùng không cạnh tranh mà hỗ trợ nhau phát triển. Bổ sung các cơ chế, chính sách cho thấy sự kết nối, liên kết giữa các vùng kinh tế, vùng động lực phát triển hay hành lang kinh tế.

Hiện nay, thế giới đang làm quy hoạch và hệ thống quy hoạch theo hướng mở, tức là quy hoạch trên chỉ đặt ra những cái “khung”, tạo điều kiện cho quy hoạch dưới phát triển. Quy hoạch dưới phát triển sẽ phản hồi lại để quy hoạch trên điều tiết. Tất cả những điều tiết này phải cực kỳ linh hoạt. Điều này sẽ bảo đảm chiến lược để phát triển một lãnh thổ lớn nhất, tốt nhất, nhanh nhất.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân – Đoàn Đại biểu Quốc hội TP HCM.

>> Quy hoạch đậm nét và có chiều sâu cho lĩnh vực du lịch

>> Dự thảo Quy hoạch quốc gia chưa rõ vùng và hành lang tăng trưởng

>> Quy hoạch sử dụng đất quốc gia phải bảo đảm liên kết vùng

Nhấn mạnh quy hoạch phải khả thi, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) lưu ý làm rõ nguồn lực để thực hiện quy hoạch, đừng “vẽ” như New York, Paris rồi không làm được. Ông nói tiếp: “Ta đi hơi chậm nhưng có thuận tiện là dựa vào quy hoạch “mẹ” để làm quy hoạch “con” và đánh giá hồ sơ có sự chuẩn bị công phu, nhiều nét lớn đột phá, lồng ghép được nhiều quy hoạch, đặc biệt là quy hoạch đất và biển - những không gian trước vẫn chưa rõ”.

Bản chất của hoạt động quy hoạch là bài toán của dự báo, có thể là dự báo trong 20 năm, 30 năm, thậm chí 50 năm. Không một ai có thể tài giỏi đến mức dự báo được cho sự phát triển tổng thể quốc gia chính xác cho khoảng thời gian dài như thế. Mặt khác, chưa chắc là quy hoạch của cấp trên đã đúng hơn, mà có khi quy hoạch cấp dưới mới “trúng”.

Nguyên Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Hồng Quân nói: “Chỉ Đại hội Đảng toàn quốc mới làm được quy hoạch tổng thể quốc gia: “Quy hoạch tổng thể quốc gia, cần lưu ý rằng, lâu nay, chỉ có Đại hội Đảng toàn quốc mới làm được quy hoạch này. Bao nhiêu người, bao nhiêu năm soạn thảo rồi tới Đại hội Đảng toàn quốc mới thông qua được. Tư vấn không thể làm được quy hoạch tổng thể quốc gia ấy.”

Để giải quyết vấn đề này, phải có cái nhìn khách quan từ các bộ quản lý hiện nay. Vì hơn ai hết, các bộ là nơi nắm rõ nhất hệ thống quy hoạch hiện nay thừa gì, thiếu gì và Chính phủ sẽ chỉ đạo các bộ cần loại bỏ bớt những quy hoạch thừa mà các bộ đang quản lý, còn những quy hoạch mấu chốt phải giữ lại. Khi đó, vai trò của Luật Quy hoạch sẽ thể hiện rõ nhất ở việc hệ thống, sắp xếp lại các quy hoạch theo thứ tự trước sau. Đấy là cách giải quyết căn cơ nhất.

Có thể nói, việc lập Quy hoạch tổng thể quốc gia là rất cần thiết nhằm xác định rõ mô hình phát triển theo không gian lãnh thổ mang tính kết nối, đồng bộ, thống nhất cao, tạo không gian phát triển và động lực tăng trưởng mới, bảo đảm phát triển nhanh, bền vững và đạt được các mục tiêu đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 như Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đề ra.