Sửa đổi Nghị định 167 để tránh thất thoát tài sản công

Theo đánh giá của Bộ Tài chính, qua hơn 1 năm thực hiện, Nghị định số 167/2017/NĐ-CP là khung pháp lý quan trọng để các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương chủ động rà soát, thực hiện sắp xếp lại việc quản lý, sử dụng nhà, đất hướng đến mục tiêu kỷ cương, tiết kiệm và đem lại hiệu quả cao hơn. Trình tự, thủ tục thực hiện sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đã đảm bảo tính công khai, minh bạch, chặt chẽ, rõ ràng, góp phần cải cách thủ tục hành chính. Đặc biệt, nguyên tắc và hình thức xử lý nhà, đất quy định tại Nghị định 167 đã bảo đảm bao quát, điều chỉnh phù hợp các tình huống phát sinh trên thực tế, phù hợp với cơ chế kinh tế thị trường.

Trong năm 2018, trên cơ sở đề xuất của các bộ, cơ quan trung ương, Bộ Tài chính đã phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý đối với 2.013 cơ sở nhà, đất do các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp của 11 bộ, ngành, địa phương và 4 tập đoàn, tổng công ty quản lý, sử dụng. Trong đó, có 1.875 cơ sở nhà, đất xử lý theo phương án giữ lại tiếp tục sử dụng; 108 cơ sở nhà, đất xử lý theo phương án điều chuyển; 17 cơ sở nhà, đất chuyển giao về địa phương quản lý, xử lý theo quy định của pháp luật; 13 cơ sở nhà, đất được phê duyệt theo phương án tạm giữ lại tiếp tục sử dụng.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng cho rằng, thực tế sau hơn 1 năm thực hiện sắp xếp lại, xử lý nhà, đất theo quy định tại Nghị định số 167/2017/NĐ-CP cho thấy có một số nội dung cần được quy định rõ hơn. Cụ thể, như phạm vi, đối tượng áp dụng của Nghị định 167; thẩm quyền quyết định xử lý nhà, đất tại tổ chức chính trị - xã hội; hạch toán tài sản, giá trị tài sản khi thực hiện các quyết định xử lý nhà, đất theo hình thức điều chuyển, thu hồi, chuyển giao về địa phương quản lý, xử lý; xử lý nhà, đất sau khi thu hồi, chuyển giao về địa phương….

Trên cơ sở các vướng mắc do Bộ, ngành, địa phương đề xuất, nhằm đảm bảo việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất công hiệu quả, chặt chẽ, công khai, minh bạch, tránh thất thoát tài sản công, Bộ Tài chính đã hoàn thiện dự thảo sửa đổi Nghị định số 167/2017/NĐ-CP. Theo Bộ Tài chính việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 167 sẽ theo hướng, quy định rõ hơn về phạm vi áp dụng, bổ sung một số trường hợp nhà, đất không thuộc phạm vi áp dụng của Nghị định số 167 để bảo đảm việc xử lý được chặt chẽ về cơ sở pháp lý, không trùng lắp với các luật liên quan.

Bởi, trên thực tế, ngoài “nhà, đất không phải của cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp” nêu tại điểm b khoản 2 Điều 1 Nghị định số 167/2017/NĐ-CP, còn có nhiều loại nhà, đất cần loại ra khỏi phạm vi áp dụng do việc quản lý, sử dụng đã được điều chỉnh cụ thể tại các các pháp luật khác, như: Đất thuộc trách nhiệm quản lý của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã (Khoản 2 Điều 8 Luật Đất đai 2013); Đất, nhà, công trình là tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ (Luật giao thông đường bộ 2018), đường sắt (Luật đường sắt 2017), đường thủy nội địa (Luật Giao thông đường thủy nội địa), đất, nhà, công trình là tài sản kết cấu hạ tầng cảng biển (Luật Hàng hải); Nhà, đất là tài sản bảo đảm xử lý nợ của các tổ chức tín dụng đang trong quá trình xử lý nợ... cần có quy định loại trừ ra khỏi phạm vi phải thực hiện sắp xếp lại, xử lý theo Nghị định số 167/2017/NĐ-CP.

Dự thảo cũng sẽ quy định rõ về đối tượng là doanh nghiệp thực hiện sắp xếp nhà, đất gồm: Công ty mẹ và công ty thành viên mà công ty mẹ nắm giữ trên 50% vốn điều lệ.

Theo Bộ Tài chính, dự thảo cũng sẽ sửa đổi, bổ sung một số quy định về bán tài sản trên đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất như: Sửa đổi, bổ sung quy định về xác định giá trị tài sản trên đất và giá trị quyền sử dụng đất làm căn cứ để xác định thẩm quyền quyết định bán nhà, đất; Sửa đổi thẩm quyền bán tài sản trên đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với nhà, đất thuộc trung ương quản lý có nguyên giá nhà, đất dưới 500 tỷ đồng theo hướng phân cấp cho Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan trung ương quyết định bán nhà, đất thuộc cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý. Đồng thời, bổ sung quy định về thẩm quyền xử lý nhà, đất theo hình thức thu hồi, điều chuyển, bán nhà, đất của tổ chức chính trị - xã hội và việc quản lý, sử dụng số tiền thu được từ bán tài sản trên đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với nhà, đất tại tổ chức chính trị - xã hội…

Bên cạnh đó, để thống nhất thực hiện và phù hợp với pháp luật đất đai, Bộ Tài chính dự kiến trình Chính phủ quy định đối với trường hợp thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng thực hiện theo quy định của pháp luật đất đai. Mặt khác, khi thực hiện quyết định xử lý nhà, đất theo các hình thức thu hồi, điều chuyển, chuyển giao về địa phương để quản lý, xử lý thì cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp đang quản lý, sử dụng nhà, đất sẽ phải điều chỉnh giảm tài sản, giá trị tài sản trên sổ kế toán. “Tuy nhiên, tại Nghị định chưa có quy định cụ thể việc hạch toán trên sổ kế toán. Vì vậy, Bộ Tài chính dự kiến trình Chính phủ bổ sung một khoản quy định về các nội dung này” – Đại diện Bộ Tài chính cho hay.