Tư duy phát triển (Bài 2): Thân phận ly trà đá

Chất lượng của trà đá tại quán cà phê Nhỏ Em ở thị trấn Châu Thành (miền Tây có rất nhiều thị trấn Châu Thành) về cơ bản không khác nhiều so với trà đá của quán vỉa hè xung quanh cao ốc Bitexco tại trung tâm Sài Gòn và trà đá tại chỗ bán đồ ăn trưa trong tòa nhà này.

Tỷ phần chi phí trực tiếp (gồm trà và nước đun sôi) của trà đá ở ba nơi trên về cơ bản là không đáng kể.

Sức người phục vụ trực tiếp những ly trà đá này trên thực tế ở quán Nhỏ Em là nhiều nhất vì khoảng cách các bàn xa nhau và số lượng người uống ít.

Tính diện tích không gian và những nguồn lực liên quan khác (điện, nước, người phục vụ...), rất có thể nguồn xã hội dành cho một ly trà đá ở quán cà phê Nhỏ Em là cao nhất.

Tuy nhiên, trà đá ở Nhỏ Em được phục vụ miễn phí đối với khách hàng của họ; trong khi quán vỉa hè dưới chân cao ốc Bitexco bán hàng nghìn đồng; và quán trong cao ốc đó bán hàng chục nghìn đồng.

Vị trí, vị trí và vị trí chính là nhân tố tạo ra sự khác biệt về mặt giá trị nêu trên.

Những người làm tại các văn phòng ở Bitexco (như E&Y chẳng hạn) có mức thu nhập tính bằng tiền tỷ mỗi năm; những người uống trà đá tại quán vỉa hè dưới chân Bitexco có thu nhập hàng trăm triệu đồng hàng năm; và thu nhập bình quân của những người có thể ngồi nhiều giờ tại Nhỏ Em thấp hơn rất nhiều.

Giá trị của ly trà đá nêu trên phụ thuộc vào người dùng nó và điều này cũng đúng với thu nhập của những người phục vụ ở ba nơi trên. Những người phục vụ cà phê ở những nơi như Nhỏ Em có thu nhập thấp hơn ở quán vỉa hè và thấp hơn ở trong toà nhà Bitexco.

Từ ví dụ nêu trên cho thấy giải pháp là rất đơn giản (nhưng rất khó thực hiện). Đó là nâng cao chất lượng khách hàng. Ở đây có nghĩa là biến những người ngồi ngáp ruồi hàng ngày ở Nhỏ em không có nhiều việc để làm, mong đổi đời qua những tờ vé số thành những người làm chuyên môn có thu nhập tiền tỷ nêu trên.

Thu nhập của một người về cơ bản được quyết định bởi năng suất hay giá trị mà người đó mang lại cho xã hội. Khi biến đổi được vị trí nêu trên thì năng suất của một người và kéo theo năng suất của cả xã hội sẽ tăng rất nhiều.

GIÁO DỤC chính là chìa khoá. Đó chính là chìa khóa quan trọng nhất giúp cho nhiều nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và Singapore hóa rồng chỉ sau một thế hệ (30 năm). Nhìn vào chất lượng giáo dục thì có thể giải thích tại sao Việt Nam chưa thể hóa rồng sau hơn 30 năm đổi mới.

Thẳng thắn mà nói, đa phần người Việt Nam hiện nay đều có cơ hội để học hành tử tế và có được vị trí xứng đáng trong xã hội. Nếu bạn chưa có được một chỗ như ý thì phần lớn là do bạn; nếu xã hội có nhiều người chưa có được đời sống như ý là lỗi thuộc về chúng ta. Trong cái gọi là chúng ta thì Nhà nước với vai trò làm cho nguồn lực xã hội được sử dụng hiệu quả và công bằng hơn có trách nhiệm lớn nhất.

(Còn tiếp)