Vì sao các công trình xây dựng chưa bảo đảm chất lượng?

Sau khi nghiên cứu chất vấn của Đại biểu Quốc hội Ngọ Duy Hiểu, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà đã có ý kiến trả lời.

Theo Bộ trưởng, chất lượng công trình xây dựng phụ thuộc vào chất lượng của các khâu khảo sát, thiết kế, thi công, điều kiện năng lực của các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng, quản lý, khai thác vận hành, bảo trì và sự kiểm soát của các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan.

Theo báo cáo của các Bộ ngành, địa phương, hàng năm trung bình có khoảng 39.000 công trình được thi công xây dựng trên phạm vi cả nước. Chất lượng các công trình xây dựng về cơ bản là đảm bảo, chất lượng công trình có xu hướng ngày một nâng cao. Chất lượng các công trình trọng điểm, công trình quan trọng quốc gia về cơ bản đã được kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn áp dụng và đưa vào vận hành, khai thác an toàn, hiệu quả. Nhiều công trình xây dựng mới, được đưa vào sử dụng có chất lượng tốt, phát huy hiệu quả kinh tế xã hội như Đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Thủy điện Sơn La...

Sự cố công trình xây dựng có xu hướng giảm, chiếm tỷ lệ thấp từ 0,1% đến 0,2% trong tổng số công trình được xây dựng hàng năm (năm 2013 có 70 sự cố được ghi nhận; năm 2014 có 47 sự cố - chiếm khoảng 0,1% tổng số công trình đang xây dựng; năm 2015 có 58 sự cố - chiếm khoảng 0,15%). Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng một số ít công trình xây dựng có chất lượng xây dựng chưa đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, cá biệt có công trình vừa xây dựng xong đã xuống cấp, hư hỏng thậm chí sập đổ, gây bức xúc trong xã hội như: cầu song Ô Rô, Cà Mau, khu nhà ở xã hội Đồng Tàu, Hà Nội,...

Theo Bộ Xây dựng, nguyên nhân chủ yếu của việc các công trình xây dựng chưa đảm bảo chất lượng do một số chủ thể tham gia trực tiếp trong quá trình thi công xây dựng công trình (chủ đầu tư và các nhà thầu), chủ quản lý sử dụng công trình chưa tuân thủ nghiêm túc các quy định của pháp luật về quản lý chất lượng công trình xây dựng trong các khâu khảo sát, thiết kế, thi công xây dựng, giám sát thi công, nghiệm thu, bảo hành và bảo trì công trình.

Bên cạnh đó, năng lực của một số nhà thầu tham gia hoạt động xây dựng còn hạn chế, không đáp ứng yêu cầu và chưa được kiểm soát chặt chẽ; năng lực quản lý dự án của một số chủ đầu tư yếu, chưa đáp ứng được yêu cầu.

Ngoài ra, việc tổ chức thực hiện công tác bảo trì công trình (lập và phê duyệt quy trình bảo trì, thực hiện quy trình bảo trì, nguồn vốn cho công tác bảo trì công trình xây dựng còn thiếu), các yêu cầu về phòng cháy chữa cháy chưa được thực hiện thường xuyên, đối với nhiều công trình còn bị coi nhẹ.

Liên quan đến trách nhiệm của Bộ Xây dựng, văn bản trả lời chất vấn cho biết, theo quy định của Luật Xây dựng 2014 và các văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Xây dựng có trách nhiệm thống nhất quản lý nhà nước trong hoạt động đầu tư xây dựng và các trách nhiệm như: Chủ trì xây dựng, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành và ban hành theo thẩm quyền các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý hoạt động đầu tư xây dựng nói chung và quản lý chất lượng công trình xây dựng nói riêng; Chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra và đánh giá việc thực hiện công tác quản lý chất lượng công trình xây dựng; theo dõi, kiểm tra, kiến nghị xử lý chất lượng và an toàn của các công trỉnh quan trọng quốc gia, công trình quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp trong quá trình đầu tư xây dựng và khai thác sử dụng; quản lý chi phí đầu tư xây dựng và hợp đồng xây dựng; quản lý năng lực hoạt động xây dựng, thực hiện quản lý công tác đấu thầu trong hoạt động xây dựng; tổ chức và xét duyệt giải thưởng chất lượng công trình xây dựng.

Văn bản cũng khẳng định, trong thời gian tới, để nâng cao chất lượng và tuổi thọ công trình xây dựng Bộ Xây dựng sẽ thực hiện các công tác như: Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về chất lượng công trình xây dựng và an toàn trong thi công xây dựng công trình; Rà soát, sửa đổi, bổ sung hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật về xây dựng đáp ứng yêu cầu thực tiễn; Phối hợp với các Bộ ngành, địa phương kiện toàn, nâng cao năng lực các cơ quan chuyên môn về xây dựng đáp ứng yêu cầu thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật;

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng cũng sẽ thực hiện tốt công tác cấp chứng chỉ năng lực, chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng, công khai thông tin về năng lực hoạt động xây dựng của tổ chức, cá nhân có liên quan; đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra việc chấp hành các quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng của các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng trong các khâu khảo sát, thiết kế, thi công, nghiệm thu, bảo hành và bảo trì công trình, xử lý nghiêm các vi phạm theo quy định pháp luật.