Vì sao cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2 vẫn “vướng” mặt bằng?

>>>Vì sao đề xuất kéo dài cao tốc Bắc – Nam thêm 90 km?

Dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 có tổng chiều dài hơn 721 km. Theo yêu cầu tại Nghị quyết 18 của Chính phủ, 12 địa phương có dự án đi qua phải hoàn thành công tác bàn giao GPMB trong quý II/2023.

Giải phóng mặt bằng đạt 670 km

Tuy nhiên, thông tin về tiến độ giải phóng mặt bằng dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2 (2021 - 2025), Cục Quản lý đầu tư xây dựng cho biết, sau gần 1 năm khởi công, diện tích mặt bằng đã bàn giao đến nay đạt hơn 670 km, đạt hơn 93%. Trong đó, các nhà thầu tổ chức thi công được trên phạm vi khoảng gần 646 km đạt 89,5%.

Về sản lượng thi công dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, Cục Quản lý đầu tư xây dựng cho hay, đến nay đạt gần 15% giá trị các hợp đồng. Trong đó, 6 trong tổng số 12 dự án thành phần đáp ứng kế hoạch gồm các dự án thành phần: Vũng Áng - Bùng, Bùng - Vạn Ninh, Vạn Ninh - Cam Lộ, Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Quy Nhơn - Chí Thạnh và Vân Phong - Nha Trang.

Về tái định cư, ngoài 3 khu đã có sẵn, đến nay, mới có 76 khu trong tổng số 147 khu được hoàn thành, gồm: 3 khu thuộc tỉnh Hà Tĩnh (2 khu đoạn Hàm Nghi - Vùng Áng, 1 khu đoạn Vũng Áng - Bùng); 3 khu thuộc tỉnh Quảng Bình (2 khu đoạn Bùng - Vạn Ninh, 1 khu đoạn Vạn Ninh - Cam Lộ); 23 khu thuộc tỉnh Quảng Ngãi (đoạn Quảng Ngãi - Hoài Nhơn), 35 khu thuộc tỉnh Bình Định (11 khu đoạn Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, 19 khu đoạn Hoài Nhơn - Quy Nhơn, 5 khu đoạn Quy Nhơn - Chí Thạnh); 4 khu thuộc tỉnh Phú Yên (đoạn Chí Thạnh - Vân Phong); 6 khu thuộc tỉnh Khánh Hòa (đoạn Vân Phong - Nha Trang), 2 khu thuộc tỉnh Hậu Giang (đoạn Cần Thơ - Hậu Giang).

Hiện các địa phương đang lập dự án và triển khai thi công 71 khu trong tổng số 147 khu tái định cư. Cục Quản lý đầu tư xây dựng đánh giá: “Việc thực hiện đối với phần khối lượng còn lại vẫn chậm do chủ yếu là đất ở, ảnh hưởng đến đời sống, sinh kế của người dân, cần bố trí tái định cư, trong khi các khu tái định cư chưa hoàn thành. Các công trình hạ tầng kỹ thuật đặc biệt là đường điện cao thế có thủ tục triển khai liên quan đến nhiều cơ quan nên mất nhiều thời gia”.

Cập nhật tình hình giải ngân dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2, Vụ Kế hoạch - Đầu tư, Bộ GTVT cho biết thêm, trong tổng số vốn hơn 46.400 tỷ đồng được bố trí trong năm 2023, tính đến hết tháng 10/2023, dự án đã giải ngân được hơn 33.200 tỷ đồng, đạt 72% kế hoạch.

>>>Chính phủ tiếp nhận kiến nghị nhập khẩu cát từ Campuchia phục vụ các dự án đường cao tốc

Vẫn thiếu cát đắp

Về tiến độ cung ứng vật liệu cho dự án, Cục Quản lý đầu tư xây dựng cho biết, tại hai dự án thành phần đoạn Cần Thơ - Cà Mau, tổng nhu cầu cát đắp nền khoảng hơn 18 triệu m3. Đến nay, tỉnh An Giang đã thống nhất bố trí đủ cho dự án 7 triệu m3, đã xác định được nguồn hơn 5,5 triệu m3, gần 1,5 triệu còn lại chưa xác định nguồn.

Tỉnh Đồng Tháp đã thống nhất bố trí đủ cho dự án 7 triệu m3, đã xác định được nguồn 6,7 triệu m3, còn lại 0,3 triệu m3 chưa xác định nguồn.

Trong khi đó, tỉnh Vĩnh Long đã xác định được nguồn 1,85 triệu m3, còn lại hơn 3 triệu m3 chưa xác định được nguồn.

Hiện tại, mặc dù đã khai thác, cung ứng cho dự án tại hai mỏ với tổng trữ lượng hơn 2 triệu m3 (Đồng Tháp 1 mỏ 0,55 triệu m3; An Giang 1 mỏ với 1,5 triệu m3) nhưng công suất cung ứng cho dự án chỉ đạt 8.000 m3/ngày, chưa đáp ứng yêu cầu.

Với 10 dự án thành phần đoạn từ tỉnh Hà Tĩnh đến tỉnh Khánh Hòa, các nhà thầu đã trình 13/14 hồ sơ đăng ký khối lượng khai thác cát với tổng trữ lượng hơn 4 triệu m3, 56/74 hồ sơ đăng ký khối lượng khai thác đất với tổng trữ lượng hơn 49 triệu m3.

UBND các tỉnh đã xác nhận bản đăng ký khối lượng khai thác 11/13 mỏ cát, 40/56 mỏ đất (tăng thêm 1 mỏ cát, 2 mỏ đất so với thời điểm tháng 9/2023). Đến nay, các nhà thầu mới khai thác được 6 trong 11 mỏ cát với trữ lượng hơn 2,3 triệu m3, đáp ứng 47% nhu cầu và 24 trong 40 mỏ đất với trữ lượng gần 22 triệu m3, đáp ứng 50% nhu cầu.

Đáng lưu ý, các mỏ còn lại mặc dù đã được chấp thuận bản đăng ký khối lượng khai thác nhưng đến nay các nhà thầu, địa phương vẫn đang thực hiện thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất, thuê đất, chuyển mục đích sử dụng rừng, dự kiến cuối tháng 11/2023 có thể khai thác được. Các mỏ chưa hoàn thiện hồ sơ và các mỏ đã trình nhưng chưa được chấp thuận bản đăng ký khối lượng khai thác, các thủ tục liên quan phấn đấu hoàn thành trong năm 2023.

Do đó, để đáp ứng tiến độ thi công dự án, lãnh đạo Cục Quản lý đầu tư xây dựng đề nghị các ban quản lý dự án, nhà thầu phối hợp với các địa phương sớm hoàn thiện các thủ tục xác nhận bản đăng ký khối lượng khai thác 16 mỏ đất và 2 mỏ cát đã trình nhưng chưa được xác nhận trong tháng 11/2023, thỏa thuận với chủ sở hữu mỏ để có thể khai thác 5 mỏ cát , 16 mỏ đất đã được xác nhận Bản đăng ký khối lượng để sớm có thể khai thác các mỏ; hoàn thành thủ tục với các mỏ còn lại chậm nhất trong tháng 12/2023.

Đối với dự án Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau, Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận (chủ đầu tư), nhà thầu đề nghị các địa phương trong tháng 11/2023 hoàn thiện thủ tục nâng công suất các mỏ, nguồn được cấp đang khai thác để cung ứng cho dự án; đưa vào khai thác 4 mỏ tại Đồng Tháp với trữ lượng hơn 2,7 triệu m3; Trong tháng 12/2023, đưa vào khai thác 7 mỏ với trữ lượng 7,65 triệu m3; xác định nguồn và hoàn thành thủ tục để cung ứng khối lượng còn thiếu để cấp cho dự án đủ khối lượng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2 (2021 – 2025) dài 729 km đi qua địa phận 12 tỉnh, thành phố (Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Cần Thơ, Hậu Giang, Bạc Liêu, Kiên Giang, Cà Mau) gồm các đoạn: Hà Tĩnh - Quảng Trị dài 267 km, Quảng Ngãi - Nha Trang dài 353 km và Cần Thơ - Cà Mau dài 109 km. Sơ bộ tổng mức đầu tư hơn 146.990 tỷ đồng.
Dự án được chia thành 12 dự án thành phần vận hành độc lập, cơ bản hoàn thành vào năm 2025 và đưa vào khai thác vận hành từ năm 2026; trong đó, 12 dự án thành phần được chia thành 25 gói thầu, gói thầu có giá trị lớn nhất là gần 8.000 tỷ đồng.