Cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực thuế: Tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp

Báo cáo của Tổng cục Thuế cho biết, trong những năm qua, Tổng cục Thuế luôn xem công tác chỉ đạo, điều hành chương trình tổng thể cải cách hành chính (CCHC) giai đoạn 2011-2020 là một trong những nhiệm vụ trọng tâm để thực hiện thắng lợi công tác quản lý thuế.

Hoàn thiện hệ thống pháp luật về thuế và quản lý thuế

Các hoạt động cải cách TTHC luôn được cụ thể hóa bằng các quy trình, quy định, là căn cứ để công chức xử lý công việc được phân công rút ngắn thời gian giải quyết TTHC cho doanh nghiệp, NNT.

Cụ thể, về cải cách thể chế,  căn cứ Chiến lược Cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011-2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, từ năm 2011 đến nay, Tổng cục Thuế đã chủ động nghiên cứu, đánh giá sơ kết, tổng kết triển khai các luật thuế như: Luật thuế GTGT, Luật thuế TNDN, Luật Quản lý thuế,… và trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản QPPL về thuế, quản lý thuế theo đúng trình tự, thủ tục quy định để kịp thời ban hành, sửa đổi, bổ sung hệ thống văn bản QPPL.

Theo đó, hệ thống pháp luật về thuế và quản lý thuế đã được hoàn thiện đảm bảo tính đồng bộ, chất lượng, theo đúng lộ trình, vừa bảo đảm yêu cầu về hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng, vừa đáp ứng yêu cầu cải cách hệ thống thuế theo hướng mở rộng các đối tượng chịu thuế, bao quát các nguồn thu NSNN, đổi mới và hiện đại hóa cơ chế quản lý thuế, tạo điều kiện cho tái cấu trúc quy trình quản lý thuế; đồng thời đơn giản hóa TTHC và thúc đẩy phát triển sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh của dịch vụ, hàng hóa sản xuất trong nước, khuyến khích sản xuất trong nước, khuyến khích xuất khẩu, đầu tư, đổi mới công nghệ, góp phần cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao khả năng cạnh tranh của nền kinh tế.

Từ năm 2011 đến hết năm 2019, Tổng cục Thuế đã chủ trì trình Bộ Tài chính, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Quốc hội ban hành 1 Luật, 1 Nghị quyết của Quốc hội; 4 Nghị định của Chính phủ, 2 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ; 110 Thông tư, Thông tư liên tịch.

Một trong những kết quả nổi bật trong giai đoạn này là Tổng cục Thuế đã chủ trì trình cấp có thẩm quyền ban hành Luật Quản lý thuế năm 2019 (thay thế Luật Quản lý thuế năm 2006 đã được sửa đổi, bổ sung ba lần vào các năm 2012, 2014, 2016) là văn bản pháp lý quan trọng, góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý thuế toàn diện, thống nhất, tiếp cận tới những chuẩn mực, thông lệ quốc tế nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế; qua đó nâng cao hiệu quả của công tác quản lý thuế, chống thất thu, gian lận thuế; đồng thời cũng góp phần tích cực phòng chống tham nhũng, tiêu cực. 

Bên cạnh đó, Tổng cục Thuế đã chủ trì trình Quốc hội ban hành Nghị quyết số 94/2019/QH14 ngày 26/11/2019 về khoanh nợ tiền thuế, xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp đối với người nộp thuế không còn khả năng nộp NSNN nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn cho người nộp thuế.

Hiện nay, Tổng cục Thuế đang khẩn trương hoàn thiện để trình các cấp có thẩm quyền để kịp thời ban hành những văn bản quy định chi tiết Luật Quản lý thuế năm 2019 để đảm bảo tính đầy đủ, đồng bộ khi đưa Luật vào thực tiễn đời sống.

Đơn giản hóa các thủ tục hành chính thuế

Trong cải cách thủ tục hành chính, để triển khai thực hiện các Nghị quyết của Chính phủ về đơn giản hóa TTHC, Tổng cục Thuế đã chủ động để xuất các phương án đơn giản hóa các TTHC thuế. Trong đó, với thủ tục đăng ký thuế, đã thống nhất mã số đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế thành 01 mã số doanh nghiệp duy nhất và thực hiện theo cơ chế một cửa liên thông, từ đó rút ngắn được thời gian cấp mã số thuế từ 30 ngày xuống còn không quá 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đăng ký thuế đầy đủ của người nộp thuế; Các quy định về việc cấp mã số thuế, hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký thuế đã được hệ thống hóa theo từng trường hợp cụ thể.

Đối với thủ tục khai thuế, cơ quan thuế đã đơn giản hóa các mẫu biểu, tờ khai thuế của tất cả các sắc thuế đảm bảo rõ ràng, minh bạch, loại bỏ những nội dung không cần thiết và trùng lắp giữa các mẫu kê khai; giảm tần suất kê khai thuế giúp giảm các chi phí về thời gian và tài chính cho doanh nghiệp trong việc lập tờ khai, phụ lục, in ấn bộ hồ sơ, nộp tờ khai,...tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong việc khai thuế qua mạng internet đã tiết kiệm được thời gian, chi phí nộp tờ khai của doanh nghiệp, hạn chế sự can thiệp, tiếp xúc trực tiếp giữa cán bộ thuế với doanh nghiệp, đồng thời cũng giảm áp lực cho cơ quan thuế trong những ngày cao điểm tiếp nhận tờ khai thuế và giảm tải việc nhập liệu, lưu trữ hồ sơ của người nộp thuế.

Đối với thủ tục nộp thuế, Tổng cục Thuế đã phối hợp với các Ngân hàng triển khai dịch vụ nộp thuế điện tử. Nộp thuế điện tử là một bước tiến mới của toàn ngành thuế sau quá trình triển khai phương tức kê khai thuế qua mạng nhằm giúp các doanh nghiệp tiết giảm chi phí, công sức, tăng hiệu quả và giảm rủi ro khi thực hiện các nghĩa vụ thuế.

Đặc biết, đối với thủ tục hoàn thuế, ngành thuế đã đơn giản hóa hồ sơ hoàn thuế, rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ hoàn thuế đối với trường hợp “kiểm tra trước, hoàn thuế sau” từ 60 ngày xuống còn 40 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ và trường hợp “hoàn thuế trước, kiểm tra sau” từ 15 ngày xuống còn 06 ngày làm việc.

Đối với thủ tục miễn, giảm thuế, doanh nghiệp và người nộp thuế tự xác định điều kiện, mức, thời gian miễn thuế, giảm thuế theo quy định của Luật và được thể hiện số tiền thuế miễn, giảm trên tờ khai quyết toán thuế hàng năm mà không phải làm thủ tục đề nghị miễn, giảm thuế và cơ quan thuế cũng không ra quyết định miễn, giảm thuế như trước đây.

Công khai các thủ tục hành chính

Theo Lãnh đạo Tổng cục Thuế, việc rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa TTHC đã bám sát mục tiêu, yêu cầu về cải cách TTHC tại các Nghị quyết, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, theo đó, Tổng cục Thuế đã kịp thời chỉ đạo các đơn vị trong toàn ngành thực hiện nghiêm các quy định, quy trình về kiểm soát TTHC. Đến nay, số lượng TTHC trong lĩnh vực thuế là 304 TTHC, trong đó có 6 TTHC về hóa đơn điện tử. Trên cơ sở quyết định công bố TTHC, Tổng cục Thuế đã thực hiện việc công khai và cập nhật đầy đủ và kịp thời lên Cổng dịch vụ công quốc gia theo đúng quy định.

Việc công khai các TTHC trong lĩnh vực thuế đã và đang được thực hiện đa dạng dưới nhiều hình thức như đăng tải tại các trang thông tin điện tử của Tổng cục Thuế, Cục Thuế các tỉnh, thành phố, các Chi cục Thuế; Đồng thời, niêm yết các TTHC thuộc cấp Tổng cục Thuế tại trụ sở Văn phòng Tổng cục Thuế. Các TTHC cũng được công khai trên cơ sở dữ liệu quốc gia, công khai tại trụ sở cơ quan để người nộp thuế tra cứu thực hiện và đóng góp ý kiến cũng như yêu cầu mọi cán bộ, công chức thuế khi tiếp nhận và giải quyết TTHC thuế của người nộp thuế phải thực hiện đúng quy định.

Việc cắt giảm, đơn giản hoá TTHC cũng như triển khai cơ chế một cửa trong tiếp nhận và trả kết quả giải quyết TTHC của Tổng cục Thuế đã mang lại những hiệu quả tích cực, như: tiết kiệm thời gian thực hiện các TTHC cho người dân, doanh nghiệp; mọi quy trình giải quyết TTHC đều được công khai, minh bạch đảm bảo cho mọi cá nhân, tổ chức có thể tiếp cận, đồng thời có thể kiểm tra, giám sát được hoạt động của cơ quan nhà nước; TTHC được quy định cụ thể từng bước thực hiện, giảm bớt các bước trung gian, không cần thiết, tăng tính phối hợp, kế thừa kết quả giải quyết của các cơ quan nhà nước; được ứng dụng xây dựng và cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ cao nhằm hạn chế tối đa việc tiếp xúc, gặp gỡ giữa cá nhân, tổ chức với cán bộ trực tiếp xử lý hồ sơ TTHC.

Để tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp, người nộp thuế, cơ quan thuế đã cung cấp thông tin và dịch vụ công trực tuyến cho người dân và doanh nghiệp; triển khai các hệ thống một cửa điện tử.

Đến nay, lĩnh vực thuế có 304 TTHC. Trong đó, có 32 TTHC thực hiện ở mức 3 và có 150 TTHC các tổ chức, cá nhân thường xuyên sử dụng đã thực hiện ở mức 4. (tất cả các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 đều có giải pháp xác thực điện tử bằng hình thức ký số trên hồ sơ khai thuế, nộp thuế, hoàn thuế điện tử của người nộp thuế gửi đến cơ quan thuế đảm bảo an toàn thông tin).

Tính đến 19/09/2020, số lượng doanh nghiệp tham gia sử dụng dịch vụ khai thuế điện tử đạt 99,65%, đăng ký sử dụng dịch vụ nộp thuế điện tử là 98% trên tổng số doanh nghiệp đang hoạt động trên cả nước. Tổng số doanh nghiệp tham gia hoàn thuế điện tử là 7.724 (đạt tỷ lệ 96,73%).

Tổng cục Thuế đã phối hợp với Cục Tin học và Thống kê tài chính, Văn phòng Chính phủ hoàn thành kết nối xác thực để triển khai tích hợp dịch vụ nộp thuế điện tử dành cho doanh nghiệp lên Cổng DVCQG và chia sẻ dữ liệu để tích hợp dịch vụ nộp thuế điện tử cho cá nhân và nộp lệ phí trước bạ điện tử ô tô, xe máy lên cổng DVCQG. Tính đến cuối tháng 9/2020, Tổng cục Thuế đã tích hợp các TTHC lên cổng DVCQG. Đến nay đã tích hợp 150 TTHC cấp độ 3, 4 lên Cổng thông tin điện tử Quốc gia để phục vụ doanh nghiệp, NNT.

Mới đây nhất, Tổng cục Thuế đã ban hành Quyết định số 1557/QĐ-TCT, thiết lập 479 kênh thông tin hỗ trợ NNT qua hệ thống eTax trong toàn ngành, đảm bảo tất cả doanh nghiệp, NNT đều được hỗ trợ qua kênh thông tin điện tử này.

Theo Lãnh đạo Tổng cục Thuế, nhằm tiếp tục tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch nhằm giảm thiểu chi phí về thời gian và kinh phí doanh nghiệp, NNT trong tuân thủ TTHC trong lĩnh vực thuế, trong thời gian tới, Tổng cục Thuế sẽ tiếp tục tập trung xây dựng, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thực hiện Luật Quản lý thuế; nâng cao hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật, chấp hành pháp luật…

Để tiếp tục đẩy mạnh công tác cải cách TTHC, Tổng cục Thuế sẽ rà soát và đề xuất các phương án cắt giảm, đơn giản hóa TTHC trong lĩnh vực thuế. Trong đó, tập trung vào nghiên cứu giảm thời gian nộp thuế, giảm hồ sơ, giấy tờ và chi phí thực hiện TTHC liên quan trực tiếp tới người dân, doanh nghiệp; Tiếp nhận, xử lý và trả lời phản ánh, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp về các vướng mắc khó khăn trong thực hiện cơ chế, chính sách, TTHC liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh; Tổ chức thực hiện giải quyết TTHC cho cá nhân, tổ chức đảm bảo nhanh chóng, hiệu quả; triển khai, vận hành có hiệu quả hoạt động của Bộ phận Một cửa.. Ngành thuế cũng thường xuyên kiểm tra việc thực hiện hoạt động kiểm soát TTHC nhằm đánh giá tình hình giải quyết TTHC cho người dân, doanh nghiệp và kịp thời chấn chỉnh, nâng cao vai trò trách nhiệm của cán bộ, công chức trực tiếp giải quyết TTHC.

Cùng với tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành, ngành thuế tiếp tục xây dựng và cung cấp các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4 đối với các TTHC thuộc lĩnh vực quản lý. Đồng thời, ngành thuế sẽ tiếp tục mở rộng triển khai các dịch vụ khai thuế điện tử, nộp thuế điện tử, hoàn thuế điện tử, hoá đơn điện tử, nộp thuế điện tử đối với hoạt động cho thuê nhà, nộp thuế điện tử lệ phí trước bạ, thuế TNCN đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản đảm bảo hỗ trợ tốt nhất cho doanh nghiệp, NNT…

Năm 2018, tại hội nghị công bố báo cáo chỉ số đánh giá chi phí tuân thủ TTHC của Hội đồng tư vấn CCHC của Chính phủ (APCI 2018) đã công bố đánh giá nhóm TTHC thuế đứng thứ nhất trong 8 nhóm TTHC được đưa vào đánh giá. Năm 2019, tại Báo cáo đánh giá cải cách TTHC thuế năm 2019, mức độ hài lòng của người nộp thuế đã tăng từ 7,5/10 của kỳ trước lên 7,8/10 (tăng 3%);

Tại Báo cáo môi trường kinh doanh – Doing Business 2020, chỉ số nộp thuế (Paying Taxes) của Việt Nam tăng 22 bậc từ vị trí thứ 131 lên xếp thứ 109 trong tổng số 190 quốc gia và nền kinh tế được đánh giá. Như vậy, với chỉ số nộp thuế của Việt Nam tăng 22 bậc, ngành Thuế đã vượt chỉ tiêu của Chính phủ đề ra tại Nghị quyết số 02/NQ-CP (năm 2019 tăng 7-10 bậc về chỉ số nộp thuế), tiệm cận mục tiêu đến năm 2021 chỉ số nộp thuế tăng lên 30-40 bậc.