“Động năng” mới cho tăng trưởng

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc “Đánh giá tình hình Kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2018", Thủ tướng nhấn mạnh “phải xem lại động lực tăng trưởng, không chỉ để chỉ đạo kế hoạch năm 2018 tốt nhất mà còn chuẩn bị những động lực tăng trưởng mới cho thời gian tới”

Một Hội nghị toàn quốc vừa được Chính phủ triệu tập trong bối cảnh tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm đạt 7,08%, mức tăng cao nhất kể từ năm 2011 đến nay. Tuy nhiên, nền tảng tăng trưởng 2018 cũng được đánh giá là cần phải tiếp tục được cải thiện theo hướng bền vững hơn.

“Tối hậu thư” về cắt giảm điều kiện kinh doanh Chính phủ đã yêu cầu các bộ, ngành cắt giảm 50% điều kiện kinh doanh nhưng đến hết quý II/2018, có 378 điều kiện kinh doanh trên hơn 5.700 điều kiện kinh doanh được thực sự bãi bỏ, sửa đổi, đơn giản hóa, chỉ bằng khoảng trên 13%. Mặc dù ngày 31/10/2018 là thời hạn Chính phủ yêu cầu ban hành đủ các nghị định về cắt giảm 50% số điều kiện kinh doanh hiện có nhưng đến nay mới có Bộ Công Thương có nghị định và Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã trình dự thảo nghị định. Còn các bộ, ngành khác đang xây dựng hoặc chưa xây dựng. Yêu cầu cắt giảm 50% danh mục mặt hàng kiểm tra chuyên ngành trong năm 2018 nhưng các bộ chưa quyết liệt triển khai, kết quả còn rất hạn chế. “Vẫn còn thời gian để các đồng chí khắc phục”, Thủ tướng nêu rõ. Các bộ cần khẩn trương hoàn thiện dự thảo nghị định trình Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ trước ngày 15/8/2018 để bảo đảm thời hạn. Nội dung sửa đổi phải bảo đảm cắt bỏ thực chất quy định về điều kiện kinh doanh, phải rõ ràng, tránh tình trạng có thể hiểu và thực thi theo nhiều cách mà phần đúng luôn thuộc về cơ quan quản lý Nhà nước, còn phần sai do doanh nghiệp, người dân. Nhắc việc từ ngày 1/7, có 9 luật bắt đầu có hiệu lực, Thủ tướng yêu cầu các địa phương, các bộ, ngành áp dụng pháp luật đúng đắn, nhất là rà soát lại các luật quy định về điều kiện kinh doanh, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giải pháp xử lý cụ thể. “Tôi đề nghị từng thành viên Chính phủ nên đánh giá lại ngành mình, từng Chủ tịch tỉnh, Bí thư tỉnh ủy nên đánh giá lại địa phương và cá nhân mình đã làm được gì, đã cố gắng như thế nào để vươn lên hơn nữa, đáp ứng yêu cầu của đất nước, của nhân dân, của nhiệm vụ Đảng, Nhà nước giao. Từng cơ quan, từng cá nhân phải suy nghĩ đổi mới sáng tạo để phát triển, trong đó có việc thực hiện tốt chủ trương phòng chống tham nhũng và lợi ích nhóm”, Thủ tướng khẳng định.

Quyết tâm của Chính phủ thôi… chưa đủ

Có thể nói, mức tăng trưởng 6 tháng đầu năm có ý nghĩa quan trọng bởi năm 2018 được xem là năm bản lề để hoàn thành các mục tiêu kinh tế - xã hội cả giai đoạn 2016 - 2020. Tuy nhiên, bên cạnh những yếu tố thuận lợi, dự báo kinh tế Việt Nam còn nhiều khó khăn, thách thức từ cả bên trong và bên ngoài và sẽ là những trở ngại cho mục tiêu đã đề ra. Theo đó, trong 18 nhóm vấn đề trọng tâm đã được Chính phủ chỉ ra bao gồm kiểm soát lạm phát, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đảm bảo an toàn xã hội và các vấn đề bức xúc khác.

Trong đó, có bốn vấn đề kinh tế lớn được Thủ tướng đặc biệt chú nhấn mạnh. Thứ nhất, sức ép lạm phát 6 tháng cuối năm. Theo đó, liên tiếp hai tháng 5 và 6, chỉ số CPI đã có sự tăng mạnh lần lượt mức 0,55% và 0,61%. Đây là mức tăng cao nhất trong 7 năm qua. Để đạt mục tiêu kiểm soát CPI tăng không quá 4% đồng thời kìm chế lạm phát những tháng còn lại, Thủ tướng đã chỉ đạo các bộ, ngành không tăng giá điện trong năm nay, giá dịch vụ y tế, giáo dục đủ điều kiện mới tăng, bảo đảm mục tiêu lạm phát tăng dưới 4%.

Thứ hai, vấn đề phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công chậm, có nhiều yếu kém, giải ngân 6 tháng mới đạt khoảng 33%.

Thứ ba, là vấn đề phát triển ngành, lĩnh vực, phải cố gắng hoàn thành vượt mức kế hoạch năm nay trong khi bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều phức tạp, chiến tranh thương mại có nguy cơ xảy ra. Theo đó, để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP cả năm đề ra 6,7%, thì cần có sự nỗ lực, phấn đấu mạnh mẽ hơn nữa, cố gắng đạt khoảng 6,53% vào quý III và 6,36% vào quý IV. “Tăng trưởng là mục tiêu bao trùm để chúng ta giải quyết việc làm, tăng thu ngân sách, giảm nợ công”, Thủ tướng nhấn mạnh.

  Thủ tướng Chính phủ bày tỏ: "Đất nước có phát triển nhiều mặt nhưng thu nhập bình quân đầu người tính trên GDP còn thấp như vậy, chưa phải là tự hào của người lãnh đạo. Phải trăn trở điều này để chúng ta đào sâu suy nghĩ, tìm giải pháp mới".

Thứ tư, vấn đề Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh là cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Người đứng đầu Chính phủ thẳng thắn đánh giá, hai năm gần đây môi trường kinh doanh liên tục được cải thiện nhưng mức độ quyết liệt, cải cách thực chất chưa đồng đều giữa các bộ, ngành, địa phương. “Thậm chí, đánh giá của nhiều Viện nghiên cứu cho thấy có sự chững lại trong môi trường đầu tư kinh doanh”, Thủ tướng Chính phủ lưu ý.

Trên thực tế, dù Chính phủ đặt quyết tâm, đến tháng 10/2018, cắt giảm 50% điều kiện kinh doanh nhưng đến hết quý II/2018, mới chỉ có 378/5.700 điều kiện kinh doanh được thực sự bãi bỏ, sửa đổi, đơn giản hóa, tương đương chỉ hơn 13%.

Được biết, mới đây, tổ tư vấn Kinh tế của Thủ tướng đã phải kiến nghị chỉnh sửa các quy định tại 9 luật và các văn bản hướng dẫn nhằm bãi bỏ 37 rào cản cho doanh nghiệp.

"Tôi cảnh báo sức ỳ của cải cách đã xuất hiện và ngày càng lớn nên không thể để tình trạng không làm cũng không sao hoặc làm không tốt cũng không sao. Không thể dung túng cho sự thờ ơ, thiếu trách nhiệm, không cần nỗ lực của cán bộ", Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh.

Cần có sự vào cuộc của cả hệ thống

Thủ tướng chỉ ra 4 nguyên nhân dẫn tới sự trì trệ của đất nước. Đó là chưa tuân thủ đúng tinh thần kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; kỷ cương phép nước chưa nghiêm; tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm còn xảy ra trầm trọng, kéo dài; bệnh quan liêu, xa dân.

Do đó, Thủ tướng yêu cầu các bộ cần khẩn trương hoàn thiện dự thảo nghị định trình Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ trước ngày 15/8/2018 để bảo đảm thời hạn. Nội dung sửa đổi phải bảo đảm cắt bỏ thực chất quy định về điều kiện kinh doanh, phải rõ ràng, tránh tình trạng có thể hiểu và thực thi theo nhiều cách mà phần đúng luôn thuộc về cơ quan quản lý Nhà nước, còn phần sai do doanh nghiệp, người dân.

“Một tinh thần lớn cần đó là những gì đang cản trở người dân bỏ vốn ra đầu tư kinh doanh, cản trở sức sản xuất cần được cởi bỏ”, Thủ tướng nhấn mạnh đồng thời khẳng định sự quyết tâm trong cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh để kinh tế đất nước phát triển, đưa tư nhân trở thành động lực của nền kinh tế.

Không chỉ lấy động lực cho tăng trưởng từ cải thiện môi trường kinh doanh, Thủ tướng Chính phủ còn khẳng định, cần bổ sung động năng mới cho tăng trưởng những tháng cuối năm và cho cả giai đoạn 2018-2020. Trong đó xác định, động lực từ phía cầu là sức mua thị trường tăng, niềm tin tiêu dùng được củng cố. Thứ hai, xuất khẩu và đầu tư FTA là động lực quan trọng cần làm tốt hơn nữa. Thứ ba, đầu tư trong nước phát triển, công nghiệp dịch vụ phát triển, nông nghiệp hàng hoá…

Có thể thấy quyết tâm của Chính phủ, người đứng đầu Chính phủ là rất lớn trong việc kiến tạo động lực mới cho sự phát triển của doanh nghiệp nhưng vấn đề còn lại nằm ở sự quyết liệt thực thi tại các cấp bộ ngành và địa phương. Trong đó đặc biệt là phối hợp chặt chẽ, điều hành linh hoạt, thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.