Vì sao BOT QL51 tiếp tục thu phí?

>> Dừng thu phí trạm BOT Quốc lộ 51 tại Đồng Nai từ 17/12/2022

Doanh nghiệp vẫn tiếp tục thu phí

Đáng nói, ngày 23/11/2022, Cục Đường bộ Việt Nam đã có văn bản đề nghị Công ty CP phát triển đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (BVEC - nhà đầu tư quản lý, khai thác các trạm thu phí BOT trên QL51) tạm dừng thu phí từ ngày 17/12/2022. Lý do, thời điểm hoàn vốn của dự án dự kiến ngày 9/3/2022; dự kiến thời điểm kết thúc thu phí và thời điểm tạm dừng thu từ 17/12/2022.

Theo ông tin dự án nâng cấp, mở rộng QL51 dài 72,7 km, quy mô 8 làn xe, nối Biên Hòa (Đồng Nai) - Vũng Tàu (Bà Rịa-Vũng Tàu); tổng mức đầu tư hơn 3.700 tỉ đồng, đã hoàn thành xây dựng, đưa vào khai thác sử dụng từ tháng 4.2013. Thời gian thu phí dự kiến khoảng 20 năm 6 tháng 11 ngày (kết thúc vào ngày 12/1/2030).

Theo phương án ban đầu, dự kiến năm 2018 dự ân cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu chạy song hành QL51 được hoàn thành đưa vào khai thác, lưu lượng xe của dự án phân lưu sang cao tốc khoảng 60%.

Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân đến nay dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu chưa triển khai thực hiện, dẫn đến lưu lượng xe thực tế của dự án cao hơn so với phương án tài chính dự kiến. Đồng thời, sau khi cập nhật số liệu đầu vào trong phương án tài chính theo thực tế (như giá trị quyết toán vốn đầu tư, lãi vay, chi phí quản lý bảo trì...) dẫn đến thời gian thu phí của dự án có nhiều thay đổi và dự kiến kết thúc sớm hơn so với hợp đồng đã ký.

Vì vậy, ngày 23/11/2022, Cục Đường bộ Việt Nam đã có văn bản đề nghị Công ty CP phát triển đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (BVEC - nhà đầu tư quản lý, khai thác các trạm thu phí BOT trên QL51) tạm dừng thu phí từ ngày 17/12/2022. Tuy nhiên, theo ghi nhận của PV trong ngày 17/12/2022, các trạm thu phí T1 ở Tam Phước (TP.Biên Hòa, Đồng Nai), T2 ở Long Phước (H.Long Thành, Đồng Nai), T3 ở xã Tân Hải (TX.Phú Mỹ, Bà Rịa-Vũng Tàu) trên QL51 vẫn diễn ra việc thu phí bình thường.

Liên quan tới lý do vì sao trạm thu phí BOT trên QL51 vẫn thu phí, ông Đinh Hồng Hà - Tổng Giám đốc BVEC, cho biết: Hiện tại đơn vị đang đàm phán với Cục Đường bộ Việt Nam để thống nhất quyết toán vốn đầu tư và xác định thời gian tạo lợi nhuận của nhà đầu tư, cho nên đơn vị vẫn chưa dừng thu phí.

Cũng theo ông Hà, trước đó BVEC đã có văn bản gửi Bộ GTVT đề nghị không thực hiện đề xuất phương án của Cục Đường bộ Việt Nam về việc tạm dừng thu phí tại DA BOT QL51. Vì, hiện tại công ty chưa hoàn được vốn, bao gồm trả nợ vay ngân hàng và vốn sở hữu của nhà đầu tư.

Về phía Bộ GTVT, Thứ trưởng Lê Anh Tuấn cho biết, hiện Bộ GTVT đã yêu cầu Cục Đường bộ Việt Nam làm việc lại với nhà đầu tư về phương án tài chính. Do giữa các bên vẫn chưa đạt thống nhất, nên Bộ GTVT đã ủy quyền cho Cục Đường bộ Việt Nam tiếp tục đàm phán.

Đán chú ý, trước đó, theo thông báo kết luận của Văn phòng Bộ GTVT, ngày 8/12/2022, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn chủ trì cuộc họp về việc giải quyết các tồn tại trong quá trình thực hiện quyết toán, xác định thời điểm dừng thu phí BOT QL51 với nhà đầu tư và các ngân hàng tài trợ vốn.

Theo Bộ GTVT, về doanh thu thu phí giai đoạn 2009 - 2015 (375 tỉ đồng), theo quy định hợp đồng dự án, nhà đầu tư nộp 400 tỉ đồng cho nhà nước để nhận chuyển giao quyền thu phí trạm T1 trên QL51, thu phí từ ngày 1/7/2009 đến hết ngày 10/7/2013. Tuy nhiên, nhà đầu tư đã vay Ngân hàng BIDV - Chi nhánh Đồng Nai 400 tỉ đồng để mua quyền thu phí trạm T1. Sau khi thu phí tại trạm T1 được 25 tỉ đồng đã trả cho BIDV và chuyển 375 tỉ còn lại sang hòa chung với vốn vay dự án để ký với các ngân hàng cho vay vốn thực hiện dự án và thanh toán tiền cho nhà thầu xây dựng.

Như vậy, “việc nhà đầu tư sử dụng khoản 375 tỉ đồng vay của trạm T1 cho mục đích vay dài hạn dự án và thanh toán cho nhà thầu trong giai đoạn xây dựng là chưa phù hợp với hợp đồng dự án, trách nhiệm này thuộc về BVEC”. Do đó, Bộ GTVT yêu cầu Cục Đường bộ Việt Nam rà soát, tính toán lại các khoản trên.

>>  Cân nhắc điều chỉnh phương án thu phí và lệ phí tên miền

Và liên tục xin lắp đặt thu phí không dừng

Như Diễn đàn Doanh nghiệp đã thông tin trước đó, trên cơ sở ý kiến của các cơ quan, đơn vị và ý kiến chỉ đạo của Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn tại cuộc họp ngày 18/11/2022, Cục Đường bộ Việt Nam đề nghị BVEC khẩn trương báo cáo các chỉ tiêu tài chính. Đồng thời, rà soát phương án tài chính Cục Đường bộ Việt Nam gửi kèm; rà soát, thanh toán các khoản công nợ của dự án theo quy định; xây dựng phương án sắp xếp, giải quyết chế độ cho người lao động.

Căn cứ chỉ đạo trên, Cục Đường bộ Việt Nam đã đề nghị BVEC chuẩn bị các nội dung cần thiết để tạm dừng thu phí vào ngày 17/12/2022. Trong trường hợp, nếu không có ý kiến chỉ đạo nào khác của Bộ GTVT và thông báo cho các cơ quan, đơn vị liên quan (cơ quan thuế địa phương, các ngân hàng tài trợ cho dự án…) về ngày tạm dừng thu của dự án.

Đáng nói, liên quan tới việc vì sao trạm thu phí BOT Quốc lộ 51 không được lắp trạm thu phí tự động không dừng, mới đây, trả lời với các cơ quan báo chí, ông Đinh Hồng Hà – Tổng Giám đốc Công ty CP Phát triển đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, cho biết: “Chúng tôi cũng rất nhiều lần mong muốn Bộ GTVT, Tổng cục Đường bộ Việt cho phép nhà đầu tư triển khai ngay để đáp ứng đúng tuyến độ cũng như đảm bảo việc thu phí tự động không dừng cho nó thuận lợi. Đặc biệt, mới đây nhất thì chúng tôi lại tiếp tục có ý kến gửi về Bộ GTVT, Tổng cục Đường bộ Việt Nam để xin phép được thực hiện đúng qui định của Chính phủ cũng như là lắp đặt thiết bị trong thời gian sớm nhất”.

Tuy nhiên, lý do được Bộ GTVT nêu ra là do thời gian thu phí còn lại trên tuyến QL51 ngắn, trong khi chi phí đầu tư hệ thống thu phí không dừng quá lớn, dự kiến gần 100 tỷ cho 3 trạm, nên việc đầu tư không hiệu quả, gây lãng phí, ảnh hưởng đến phương án tài chính dự án BOT.

Như vậy, việc lý do tại sao Bộ GTVT không chấp nhận cho BVEC lắp đặt thu phí không dừng vì thời gian thu phí sắp hết (17/12/2022), là quá rõ. Thế nhưng, lý do vì sao BVEC liên tiếp làm văn bản xin lắp trạm thu phí không dừng trong suốt thời gian qua?

Tuyến BOT Quốc lộ 51 có tổng chiều dài gần 73km đi qua tỉnh Đồng Nai và BR- VT. Đây là tuyến giao thông huyết mạch nối giữ BRVT đi các tỉnh và TP. HCM. Trên tuyến đường này hiện có 3 trạm thu phí gồm T1, T2 và T3. Với lưu lượng phương tiện đông đúc, có khi lên tới 48.000 lượt xe/ngày đêm, thường xu  yên xảy ra ùn tắc. Dự án quy mô 6 làn xe, 2 làn hỗn hợp, tốc độ thiết kế hơn 80 km/h, có tổng mức đầu tư gần 3.800 tỷ đồng, đã khai thác từ tháng 4/2013. Theo hợp đồng, thời gian thu phí dự kiến khoảng 20 năm 6 tháng và kết thúc vào ngày 12/1/2030. Theo phương án tài chính, dự kiến năm 2018 sẽ có cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu chạy song hành quốc lộ 51, lưu lượng xe của dự án sẽ phân lưu sang cao tốc khoảng 60%. Tuy nhiên, đến nay cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu chưa triển khai, dẫn đến lưu lượng xe thực tế trên quốc lộ 51 cao hơn so với phương án tài chính ban đầu, thời gian thu phí của dự án kết thúc sớm hơn so với hợp đồng đã ký. Theo Bộ Giao thông Vận tải, chi phí đầu tư hệ thống thiết bị thu phí không dừng với 30 làn sẽ mất khoảng 80-90 tỷ đồng, tuổi thọ tối thiểu 5 năm, trong khi thời gian thu phí của dự án quốc lộ 51 còn không nhiều, dự kiến dưới 3 năm. Việc đầu tư chi phí lớn, thời gian sử dụng ngắn có thể gây lãng phí. Bộ đã báo cáo Chính phủ và quyết định chưa triển khai thu phí không dừng tại dự án này. Bộ đã giao Tổng cục Đường bộ Việt Nam làm việc với nhà đầu tư để thống nhất giải pháp xử lý hài hòa lợi ích các bên, đồng thời giám sát công tác thu phí tại dự án đảm bảo công khai, minh bạch.