Công nghệ khí hậu có dễ bùng nổ trong tương lai?

Trao đổi tại cuộc phỏng vấn trong khuôn khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh Công nghệ Khí hậu SOSV, Bill Gates dự đoán việc đầu tư vào chống biến đổi khí hậu sẽ mang lại lợi nhuận tương đương với các công ty công nghệ lớn nhất.

Vị tỷ phú này dự đoán lợi nhuận của ngành công nghệ khí hậu sẽ trải rộng trên một loạt công ty, không riêng lĩnh vực xe điện. “Sẽ có những công ty lớn như Microsoft, Google, Amazon bước ra từ ngành này. Thậm chí, có 8 hay 10 công ty như Tesla. Nhưng chỉ có 1 Tesla được biết đến như hiện nay”, Bill Gates nói.

Trước đó, vị tỷ phú này đã đầu tư vào ngành công nghệ sạch thông qua công ty Breakthrough Energy Venture. Ngoài Bill Gates, Jeff Bezos của Amazon, Michael Bloomberg và Ray Dalio cũng tham gia đầu tư vào dự án này.

Các chuyên gia nhận định, bùng nổ làn sóng đầu tư vào công nghệ khí hậu mới hứa hẹn sẽ mang lại lợi nhuận nhiều hơn so với thời điểm trước. Ngành công nghệ khí hậu hiện đại đã bền vững hơn về mặt tài chính so với cách đây 1 thập kỷ. Theo nghiên cứu của MIT Energy Initiative, từ năm 2006 đến 2011, các nhà đầu tư mạo hiểm đã chi hơn 25 tỷ USD để tài trợ cho công nghệ sạch và mất hơn một nửa số tiền của họ.

Thậm chí, Abe Yokell thuộc Congruent Ventures cho biết, “những năm tháng đen tối đó, nếu bạn đi vào phòng họp quản trị của một công ty đầu tư mạo hiểm và nói tôi đang triển khai mảng công nghệ sạch, thì các đối tác lập tức đứng dậy đi ra khỏi phòng”. 

Tuy nhiên, cho đến năm 2020, dữ liệu được PitchBook công bố gần đây cho thấy, hơn 40 tỷ đô la đã được đổ vào các công ty công nghệ khí hậu từ tháng 1/2020 đến tháng 8/2021, vượt quá tổng số tiền trong hai năm trước đó là 37%.

Bắt đầu từ năm 2006, các điều kiện dường như phù hợp cho sự phát triển của lĩnh vực công nghệ sạch. Giá nhiên liệu hóa thạch tăng. Quốc hội các nước thông qua nhiều dự luật để củng cố cơ sở pháp lý cho việc đầu tư vào các công ty năng lượng sạch… cho thấy một tương lai đầy hứa hẹn cho công nghệ khí hậu phát triển mạnh mẽ trong những năm sau.

Công nghệ khí hậu không chỉ là một thứ cần phải thay đổi. Thế giới có 100 lĩnh vực, 1.000 lĩnh vực khác nhau cần được tái tạo và các ngành cần được tái thiết.

Thung lũng Silicon cũng đã đổ tiền vào các công ty khởi nghiệp năng lượng sạch với niềm tin rằng họ có thể biến những đột phá khoa học thành những doanh nghiệp có lợi nhuận, giống như những gì các nhà sản xuất chip và công ty công nghệ sinh học đã làm trước đây.

Như Shaun Maguire thuộc Sequoia đánh giá, ai nấy đều muốn có một chỗ đứng trong thị trường này, khi chứng kiến các câu chuyện thành công như Beyond Meat và đặc biệt là Tesla. S&P Global Clean Tech Index đã tạo ra mức sinh lợi hằng năm hơn 40% trong 3 năm qua, hơn gấp đôi mức sinh lời của S&P 500. 

Tuy nhiên, Thung lũng Silicon đã thay đổi chiến lược đầu tư. Các nhà đầu tư không còn lựa chọn các dự án năng lượng tái tạo sử dụng nhiều vốn với chi phí trả trước cao. Thay vào đó, họ đang tìm đến các doanh nghiệp nhỏ hơn với các sản phẩm thích hợp từ công nghệ pin mới đến bê tông carbon thấp và nhiên liệu hàng không bền vững. Đó chính là lý do vì sao doanh nghiệp khởi nghiệp Carbo Culture đã huy động được 6,2 triệu đô la vốn đầu tư mạo hiểm với mục tiêu loại bỏ 1 tỷ tấn carbon dioxide khỏi khí quyển vào năm 2030.

Mặc dù công nghệ khí hậu đang trở thành một trong những lĩnh vực hấp dẫn nhất để đầu tư, nhưng điều đó không có nghĩa là thành công được đảm bảo. Không giống như các lĩnh vực khác, công nghệ khí hậu thâm nhập vào hầu hết các ngành, bao gồm giao thông vận tải, năng lượng, nông nghiệp, hàng tiêu dùng, thực phẩm và đồ uống, và bao bì.

Chính vì vậy, với các nhà đầu tư, thách thức ban đầu là kiểm tra các công ty khởi nghiệp, cùng với công nghệ và kế hoạch kinh doanh của họ, để xác định xem đó thực sự là công nghệ khí hậu hay chỉ là lớp vỏ. Một công ty công nghệ khí hậu thành công phải đưa ra giải pháp vượt trội đáng kể cho một vấn đề cụ thể và có khả năng vươn ra toàn cầu vào đúng thời điểm. Thế giới không phải là một phòng thí nghiệm, chính vì vậy, việc mua bán và phân phối một sản phẩm cũng quan trọng như chính sản phẩm đó.

Nhiều ý kiến cho rằng, phần lớn dự án công nghệ khí hậu đang ở cấp độ phòng thí nghiệm. Do vậy, nhà đầu tư cần thận trọng đánh giá tính khả thi về mặt kinh tế của ý tưởng. Một số ngành như phản ứng hạt nhân, phân hạch và lưu trữ năng lượng đòi hỏi hàng trăm triệu đến hàng tỷ USD. Nhưng nhà đầu tư không thể biết chắc nó có hữu ích hay không.

Như Bill Gates nhận định, đây không phải là lĩnh vực phù hợp với những nhà đầu tư ưu tiên sự an toàn hay mong chờ có lời trong ngắn hạn. “Tuy nhiên, nó sẽ thành công nếu có sự hỗ trợ của chính phủ”.