Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà: Mỗi con đường mới sẽ mở ra không gian phát triển mới

>>>Mở rộng Cao tốc TP.HCM - Trung Lương theo hình thức PPP: Khó thực hiện vì vướng luật?

Cao tốc Bến Lức - Long Thành dài 58 km, kéo dài từ huyện Bến Lức (Long An) đến huyện Long Thành (tỉnh Đồng Nai). Tuyến đường được xây dựng theo tiêu chuẩn đường cao tốc loại A, có 4 làn xe, 2 làn dừng khẩn cấp, vận tốc thiết kế 100 km/giờ. Dự án khi hoàn thành sẽ là tuyến huyết mạch kết nối các tỉnh miền Tây sang miền Đông thông qua kết nối với cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây và TPHCM - Trung Lương - Mỹ Thuận.

Không có nguồn vốn ứng

Dự án do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) làm chủ đầu tư với tổng kinh phí 31.320 tỷ đồng, sử dụng 3 nguồn vốn: Vay ADB (13.654,6 tỷ đồng), vay JICA (11.975,7 tỷ đồng) và vốn đối ứng (5.689,7 tỷ đồng). Dự án gồm 11 gói thầu xây lắp chính với đoạn 1 phía tây (5 gói thầu A1-A4) sử dụng vốn vay ADB; đoạn 2 (3 gói thầu J1-J3) sử dụng vốn vay Cơ quan Hợp tác phát triển Nhật Bản (JICA); đoạn 3 phía đông (3 gói thầu A5-A7) sử dụng vốn vay Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB).

Dự án được khởi công từ tháng 7/2014, một số đoạn tuyến sử dụng các nguồn vốn khác nhau nên không triển khai đồng thời tại cùng thời điểm khởi công. Từ đầu năm 2019, dự án đang trong quá trình thực hiện thì gặp nhiều vướng mắc về thể chế, cơ chế, chính sách pháp luật dẫn đến không được bố trí vốn để tiếp tục thực hiện đối với vốn ADB phía tây, vốn JICA và vốn đối ứng.

Do đó, dự án bị chậm tiến độ, một số gói thầu dừng thi công từ giữa năm 2019, một số nhà thầu đã chấm dứt hợp đồng và khởi kiện VEC ra Trung tâm trọng tài quốc tế để yêu cầu đền bù chi phí phát sinh. Tổng khối lượng hiện đạt khoảng 81,66% (11.065 tỷ đồng/ 13.741 tỷ đồng tổng giá trị hợp đồng đã được ký).

Khó khăn lớn nhất hiện nay của chủ đầu tư là không có nguồn vốn ứng để tiếp tục thực hiện một số gói thầu của dự án sử dụng vốn vay của JICA.

Ông Trương Việt Đông, Chủ tịch Hội đồng thành viên VEC kiến nghị được sử dụng nguồn tiền nhàn rỗi chưa đến kỳ trả nợ, trên cơ sở bảo đảm nghĩa vụ, trách nhiệm trả nợ của doanh nghiệp, để làm vốn đối ứng nhằm đẩy nhanh tiến độ các gói thầu hiện nay, phương án khởi động lại một số gói thầu (đoạn phía tây) bị tạm dừng từ tháng 6/2019.

Ông Nguyễn Ngọc Cảnh, Phó Chủ tịch Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp bày tỏ đồng thuận với kiến nghị của VEC.

>>>Cao tốc Mai Sơn - Quốc lộ 45 nỗ lực về đích

Nhanh chóng bù lại 3 năm 9 tháng chậm trễ

Sau khi nghe báo cáo của chủ đầu tư là Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), lãnh đạo các Bộ GTVT, KH&ĐT, Tài chính, Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, từ năm 2007 đã có chủ trương về dự án cao tốc Bến Lức-Long Thành, năm 2010 đã có các quyết định triển khai. Tuy nhiên, việc dừng thi công một số gói thầu trong 3 năm 9 tháng, có nguyên nhân khách quan, chủ quan nhưng trách nhiệm rất lớn thuộc về các bộ ngành, chủ đầu tư, các đơn vị, cơ quan liên quan.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ KH&ĐT phối hợp với các bộ, ngành khẩn trương trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo quyết định phê duyệt điều chỉnh chủ trương thực hiện dự án, tính đến nguồn vốn của các nhà tài trợ ảnh hưởng đến tiến độ dự án; cơ chế sử dụng nguồn vốn nhàn rỗi của của VEC để làm vốn đối ứng, vốn đầu tư cho dự án.

Bộ GTVT phải hoàn thành các thủ tục cần thiết để VEC có thể thực hiện đấu thầu các gói thầu còn lại trong thời gian ngắn nhất.

VEC bàn với đơn vị tư vấn kỹ thuật để rút ngắn thời gian thi công, hoàn thành hai cầu Bình Khánh, Phước Khánh, sớm vận hành toàn tuyến cao tốc.

“Phải bù lại thời gian chậm 3 năm, 9 tháng. Các bộ, ngành phải khẩn trương hoàn thành các nhiệm vụ được giao với tinh thần trách nhiệm cao nhất”, Phó Thủ tướng nói và nhấn mạnh “mỗi con đường mới sẽ mở ra không gian phát triển mới”.

Được biết, để tháo gỡ vướng mắc, Bộ GTVT đã có tờ trình trình Thủ tướng phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành, gồm điều chỉnh thời gian thực hiện đến 30/9/2025, gia hạn hiệp định vay lần 2 của Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) đến 31/12/2025.

Điều chỉnh cơ cấu vốn đầu tư, cơ chế tài chính đối với từng nguồn vốn trong dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành. Trong đó cho phép VEC sử dụng số vốn khoảng 5.116 tỉ đồng từ nguồn thu phí nhàn rỗi chưa đến kỳ trả nợ các khoản vay, vốn hợp pháp của VEC để hoàn thành những công việc còn lại.

Số tiền này bao gồm 758 tỉ đồng vốn đối ứng, 4.358 tỉ đồng để hoàn thành đoạn tuyến phía tây (1.778 tỉ đồng), phía đông (800 tỉ đồng), đầu tư các nhà trạm thu phí (230 tỉ đồng), đầu tư hoàn thiện nút giao quốc lộ 51 (1.100 tỉ đồng) và các hạng mục bổ sung khác…

Về đề xuất này, Bộ KHĐT hiện đã nhận đủ ý kiến của các bộ, cơ quan liên quan và đã hoàn thiện dự thảo báo cáo thẩm định điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án. Về cơ bản, các bộ, cơ quan đều ủng hộ sự cần thiết phải điều chỉnh dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành tại thời điểm hiện nay.

Tuy nhiên vướng mắc lớn nhất hiện nay là quan điểm từ phía Bộ Tài chính. Cụ thể, theo ý kiến của Bộ Tài chính, nguồn thu phí do VEC quản lý là dòng tiền tạm thời nhàn rỗi khi VEC chưa trả nợ vay cho Nhà nước thuộc sở hữu của Nhà nước, không phải là nguồn vốn chủ sở hữu của VEC. VEC tự bố trí từ nguồn vốn thu phí nhàn rỗi chưa đến kỳ trả nợ để bố trí vốn đối ứng cho dự án là không phù hợp.