Donald Trump - “kẻ vĩ cuồng” đáng mến!

Các chuyên gia phân tích chính trị cho rằng, thật khó để đưa ra những nhận xét tốt đẹp về Donald Trump thời điểm này nhưng nếu nhìn một cách tổng thể và khách quan, Trump hoàn toàn xứng đáng là một nhà lãnh đạo tài ba và nhiệt huyết, nhất là trên khía cạnh kinh tế.

Xuất thân gia thế “khủng”

Xuất thân trong một gia đình bề thế, sinh ra đã “ngậm thìa vàng”, trở thành “ông trùm” bất động sản khi còn rất trẻ và công danh sự nghiệp dường như trở nên viên mãn khi lịch sử ghi tên ông thành vị Tổng thống thứ 45 của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ sau một cuộc tranh cử đầy nỗ lực, cam go và thử thách đến phút chót.

Cuộc đời Trump tựa như cuộc phiêu lưu của hình tượng một “cowboy” Mỹ nơi miền viễn tây nắng gió. Kiên định, tự tin và ngạo nghễ trên những bước đường chinh phục bằng chính đôi chân và trí tuệ của mình.

Thành Tổng thống Mỹ trong cuộc bầu cử “hút chết”

Trong cuộc bầu cử năm 2016, bà Hillary Clinton đã dẫn đầu với gần 66 triệu phiếu, trong khi Donald Trump chỉ về nhì với gần 63 triệu. Với 3 triệu phiếu phổ thông, đó là một sự cách biệt không hề nhỏ.

Tuy nhiên, để trở thành Tổng thống Mỹ, không phải cứ nhiều phiếu bầu phổ thông là thắng, hệ thống “Đại cử tri” ở Mỹ có tiếng nói quyết định trong việc này. Kết quả cho thấy ông Trump đã giành đủ phiếu đại cử tri đoàn là 306, để đánh bại đối thủ của mình. Vì thế, vào phút chót, Trump đã được đắc cử và trở thành vị tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ.

Lập trường chính trị “dị biệt”!

Trump có các khuynh hướng và quan điểm chính trị rất “lung lay” đôi khi là đối lập lẫn nhau theo thời gian. Politico miêu tả ông là "người theo chủ nghĩa chiết trung, ứng biến và đôi khi không nhất quán".

Ông từng là thành viên các đảng Cộng hòa, Độc lập, Dân chủ và "từ chối nhà nước". Ông cũng từng tranh cử dưới danh nghĩa ứng viên Đảng Cải cách. Đảng phái chính trị của Trump thay đổi một cách “tùy ý” theo thời gian.

Trước 1987, ông thuộc Đảng Dân chủ, sau đó gia nhập Đảng Cộng hòa từ 1987–1999. Tiếp đó ông chuyển qua Đảng Cải cách từ 1999–2001. Từ 2001–2009 ông quay về Đảng Dân chủ và thời gian sau … lại tham gia Đảng Cộng hòa từ 2009–2011. Cuối cùng ông trở thành tổng thống khi đang là thành viên Đảng Cộng hòa.

Trump là người có khiếu hài hước, ông được gọi là tổng thống "truyền hình thực tế" đầu tiên của nước Mỹ. Danh hiệu này được cư dân mạng ở Mỹ “phong” cho bởi ông hay nói những điều kỳ quặc và thường “chọc ngoáy” khiến giới truyền thông nổi giận. Cách sống và lối phát ngôn “bừa bãi” của Trump cũng không vừa ý nhiều người. Ông thường tuyên bố một cách “sướng miệng” và ít khi để ý trước sau. Bên cạnh đó là những phát biểu đôi khi “buồn cười” mỗi sáng sớm trên Twitter, có lẽ do thiếu ngủ hay tương đối cô đơn.

Tuy nhiên, điểm mạnh nhất của Trump là ở kinh tế…

Bản thân ông thường có những quyết sách kinh tế “khác người”. Kể từ khi nhậm chức, Trump đã cố gắng thực hiện gần như tất cả các điều đã hứa lúc tranh cử, nhất là về phương diện kinh tế.

Nền kinh tế Mỹ kể từ thời điểm ông “đăng cơ” đã phát triển một cách mạnh mẽ, thị trường chứng khoán tăng trưởng liên tục, chương trình giảm thuế “vô tiền khoáng hậu”, thất nghiệp thấp ở mức kỷ lục… mặc dù có nhiều người cho rằng luật giảm thuế của Trump chỉ làm lợi cho các công ty lớn và giới chức giàu có. Kết quả kinh tế của nước Mỹ trong những năm vừa qua đã hoàn toàn khẳng định, Trump là một vị Tổng thống “làm kinh tế” giỏi nhất trong các vị Tổng thống tiền nhiệm của nước Mỹ.

Nền kinh tế Mỹ trước khi diễn ra đại dịch COVID-19 đang có mức thất nghiệp thấp kỷ lục trong vòng 50 năm (3.5%) tương ứng với mức ghi nhận hồi tháng 12/1969. Lương thưởng, việc làm tăng trong các doanh nghiệp, mặc dù mức tăng trưởng GDP chỉ còn 2,3%, thua tốc độ tăng trưởng kỷ lục 2,9% trong năm 2018 và không đạt mục tiêu tăng trưởng 3% mà Nhà Trắng đặt ra cho năm 2019 nhưng có thể hiểu là do hệ quả trực tiếp của những căng thẳng thương mại giữa Mỹ và các nước khác trên thế giới, đặc biệt là Trung Quốc. 

Người đầu tiên “dám” khơi mào cuộc chiến thương mại Mỹ -Trung

Bản thân Donald Trump là người mạnh mẽ, nhiều người cho rằng kiểu kinh doanh của Trump là kiểu “mạnh vì gạo, bạo vì tiền”. Thực ra điều đó chỉ đúng một phần. Nước Mỹ có rất nhiều tiền và khi cần họ sẵn sang dùng tiền để “đè” chết đối thủ. Trump là người Mỹ điển hình như vậy, khi cơ hội đến ông đều quyết ngay lập tức và chứng minh luôn bằng “bao tải tiền” cầm sẵn trong tay.

Trong lịch sử nước Mỹ, có lẽ chỉ Donald Trump mới dám gây ra cuộc chiến thương mại mạnh mẽ đến vậy với nhiều đối tác đồng minh và đối thủ. Một mặt để tái lập thế công bằng cho nước Mỹ sau quá nhiều năm "nhường nhịn", như lời Trump từng nói, một mặt để các nước không được phép “coi thường” nước Mỹ như trước đây.

Hành động của Trump trong cuộc gây chiến bắt đầu từ việc tăng giá thép để thử “nắn gân” các bạn hàng và địch thủ chính Trung Quốc, tiếp đó là ký kết hiệp định song phương với Nhật Bản, Hàn Quốc, EU và Hiệp định mậu dịch tự do Bắc Mỹ(NAFTA) với Canada và Mexico, tạo liên minh thắt chặt vòng vây thương mại với Trung Quốc.

Mỹ áp thuế nhập mới từ 10% lên tới 25% trên 200 tỷ đô hàng nhập từ Trung Quốc và và còn dọa áp thuế lên cả 276 tỷ đô la hàng nhập còn lại từ nước này. Bên cạnh đó, là giai đoạn 2 với cuộc chiến tài chính tiền tệ, khiến tiền CNY mất 9% trong 6 tháng năm 2018, chứng khoán TQ giảm trên 25%, và khối dự trữ ngoại hối mất đi trên 1,200 tỷ đô cũng trong đó.

Donald Trump đã cho khởi xướng chiến lược “Thế cờ vây” với Trung Quốc ngay từ thời gian tranh cử của ông trong nội bộ Đảng Cộng hòa từ giữa những năm 2016. Tất cả chỉ đơn giản gói gọn trong khẩu hiệu làm nước Mỹ trở lại thành kẻ đứng đầu (Make America Great Again) hay sau này là nước Mỹ trên hết (America First) như là một nguyên tắc cốt lõi cho các chính sách quốc gia hệ trọng.

Rõ ràng đó là chiến lược chỉ đạo của Trump nhằm củng cố vai trò lãnh đạo của Mỹ, trở thành cường quốc số một thế giới, tương phản hẳn với chính sách “ngoại giao mềm mỏng” của cựu Tổng thống Barack Obama …

Bên cạnh đó, nước Mỹ thời D.Trump còn tăng cường các biện pháp chính trị để cô lập Bắc Kinh qua các tuyên bố “phổi bò” và “khó chịu” của Trump ở Liên hiệp quốc, cùng với việc Quốc hội Mỹ đã tăng cường ngân sách quốc phòng cho việc tuần hành vùng biển bao quanh Trung Quốc, các động thái “động binh” đa dạng của hải quân Mỹ ở Biển Đông, công khai tuyên bố ủng hộ chủ quyền của Việt Nam trong vùng này, ngược lại hoàn toàn với ý đồ bành trướng của Trung Quốc qua Đường Lưỡi Bò.

Ngoài ra, Hoa Kỳ tăng cường liên minh mới Ấn Độ - Thái Bình Dương và khuyến khích các nước bỏ rơi chiến lược “Vành Đai và Con Đường” của Trung Quốc. Hành động của Trump có thể coi như "một viên đá nhắm hai con chim", vừa nhấn mạnh vị thế của Mỹ trên thế giới trong cuộc thương chiến hiện tại với Trung Quốc, vừa nhắm cả vào cuộc bầu cử giữa kỳ tại Mỹ vào tháng 11 này, cho cử tri Mỹ thấy "oai lực" của Trump và Đảng Cộng hòa dưới sự lãnh đạo của một nguyên thủ có lập trường và ý thức hệ chính trị rõ ràng, cùng với một lịch trình chính sách (policy agenda) cụ thể, rõ ràng, rành mạch, mạnh mẽ như lời tuyên bố lúc tranh cử.

Và thời điểm này…

Thời gian qua, D.Trump đang bị chỉ trích khá nhiều về cách đối xử với đại dịch COVID-19. Lúc đầu ông coi nó đơn giản chỉ là “cúm mùa” tại Mỹ nhưng sau đó, những hành động của trump cho thấy ông là một nhà lãnh đạo vừa có tâm vừa có tầm của nước Mỹ.

Gói kích thích kinh tế của Mỹ được cho là có trị giá gần 1/10 GDP nền kinh tế lớn nhất thế giới nhằm giải cứu tình hình khó khăn trước mắt của nước này. Đầu tiên là gói cứu trợ 130 tỉ USD vào các bệnh viện và các lao động trong ngành y tế – những người đang trực tiếp chống chọi với dịch bệnh.

Tiếp theo đó là gói hỗ trợ thất nghiệp cho tất cả các cá nhân đang mất việc với số tiền 600 USD mỗi tuần trong vòng bốn tháng sau khi gói cứu trợ 2.000 tỉ USD chính thức được thông qua.

Trước đó chính phủ Mỹ đã ban hành gói hỗ trợ dịch bệnh thứ hai nhằm giảm nhẹ gánh nặng tài chính cho các chính phủ liên bang bằng cách tăng chi trả cho Medicaid (chương trình bảo hiểm chăm sóc sức khỏe cho người có thu nhập thấp). Gói kích kích kinh tế thứ ba dự kiến sẽ tạo ra một quỹ 150 tỉ USD để hỗ trợ ngân sách chính phủ, ngăn chặn giảm nguồn cung các dịch vụ thiết yếu. 

Tiếp theo là gói hỗ trợ mới của chính phủ Mỹ cung cấp “tín dụng khẩn cấp” lên tới 350 tỉ USD phục vụ mục tiêu cứu sống các doanh nghiệp nhỏ và giữ chân người lao động ở lại công ty sau khi các lệnh phong tỏa do dịch bệnh kết thúc. Và gói cứu trợ cung cấp khoản vay, cam kết cho vay với trị giá 500 tỉ USD dành cho ngành hàng không và các ngành kinh doanh đang chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh.

Trước thời điểm bầu cử, đã có những cuộc thăm dò dư luận diễn ra, trong đó tỷ lệ ủng hộ Trump đã tăng lên rất giữa bối cảnh dịch COVID-19 đang lan rộng trên toàn nước Mỹ- 46%, mức cao nhất mà Trump nhận được ở cuộc bỏ phiếu này trong vòng hơn 3 năm qua. Tỷ lệ ủng hộ nỗ lực xử lý khủng hoảng của D.Trump ở các cử tri độc lập tăng cao và thậm chí những lá phiếu đồng tình từ một số cử tri đảng Dân chủ cũng đã giúp tổng số phiếu ủng hộ ông Trump tăng lên, những số liệu trước đó vốn chỉ “nằm ngang” trong nhiều năm.

Ngoài ra, những tuyên bố “bất thường” và “tùy ý” của Tổng thống Trump về dịch COVID-19 cũng không khiến Trump mất điểm nhiều trước dân Mỹ trong tình thế vô cùng khó khăn của đất nước này. Họ cho rằng, người Mỹ vỗ dĩ bản tính như vậy, “bất thường” và “tùy ý” nhưng hết sức nhiệt tình trong mọi việc.

Vỹ thanh

Trong cuộc đời mình, không ít lần Trump nhắc đến quy tắc của kinh doanh là “mắc nợ không có gì xấu nếu chúng không phải là nợ xấu”. Thậm chí các tờ báo New York Times cũng có không ít tài liệu chứng minh rằng ông Trump đã phải tuyên bố phá sản đôi lần với các công ty mình đang quản lý. Nhưng cho đến nay, tất cả đều phải chấp nhận một điều rằng, Donald Trump là người thành công bởi trong ý nghĩ của ông không bao giờ có hai từ “thất bại”.

Có thể nói, theo học thuyết phương đông, Trump không phải là điển hình cho mẫu người quân tử theo nhân sinh quan của Nho giáo Trung Quốc và ông cũng không phù hợp với phương thức cai trị xã hội “nhân trị”, nhưng 4 năm qua trên cương vị tổng thống Mỹ, Trump đã xóa tan mọi nghi ngờ khi chèo lái nền kinh tế số 1 thế giới một cách đầy quyết đoán.

Có thể nói, bất kể cuộc bầu cử nước Mỹ có ra sao, bất kể Donald Trump có thể hay không tái lập kết quả trước Joe Biden như đã từng làm với Hilary Clinton năm 2016 nhưng người ta tin rằng còn rất lâu nữa nước Mỹ mới có thể tìm thấy một vị Tổng thống thú vị như Donald Trump.