GÓC NHÌN CUỐI TUẦN: Những vấn đề mới trong hoạt động của Đại biểu Quốc hội từ tuyên bố của tân Chủ tịch Quốc hội

Ngày mai (23/5), cử tri ở Việt Nam sẽ thực hiện quyền công dân của mình với việc tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội (ĐBQH) khóa XV và Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026. Bất kỳ nơi đâu, trên khắp đất nước Việt Nam này, mọi cử tri đều mong muốn tìm ra được những ứng viên xuất sắc… hoạt động vì lợi ích của cử tri, nhân dân, vì sự phát triển của đất nước.

Kể từ khi nhậm chức, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã có nhiều phát biểu liên quan đến các hoạt động của Quốc hội, ĐBQH… để lại cho cử tri, nhân dân nhiều ấn tượng sâu sắc. Và dường như dư luận đều cảm thấy có một sự tin tưởng vào người đứng đầu cơ quan lập pháp khi đề ra những vấn đề mới trong hoạt động của ĐBQH.

Ông từng nói, ĐBQH là trung tâm hoạt động của Quốc hội. Hiệu quả hoạt động của Quốc hội không chỉ được đánh giá bằng hiệu quả của các kỳ họp, của hoạt động của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các cơ quan của Quốc hội, hiệu quả trong xác lập và thực hiện các mối quan hệ công tác giữa Quốc hội với các cơ quan hữu quan trong hệ thống chính trị, mà còn được đánh giá và đo lường bằng bằng chất lượng hoạt động của từng ĐBQH, kể cả ĐBQH chuyên trách và ĐBQH kiêm nhiệm.

Đáng chú ý, cũng liên quan đến vấn đề hoạt động của các ĐBQH, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định nếu được cử tri tín nhiệm bầu làm ĐBQH sẽ thực hiện tốt các nhiệm vụ, quyền hạn của người đại biểu nhân dân. Đó là việc “phải luôn ra sức mưu sự hạnh phúc cho đồng bào” và “việc gì có lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì hại cho dân ta phải hết sức tránh” như lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với người đại biểu nhân dân.

Cụ thể như: Góp phần nâng cao chất lượng quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, tăng cường năng lực dự báo với tầm nhìn dài hạn, tổng thể, nhất là các vấn đề về kinh tế vĩ mô, tài chính, ngân sách nhà nước, đầu tư công, định hướng, giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, các dự án quan trọng quốc gia, chương trình mục tiêu quốc gia...

Tiếp theo, Chủ tịch Quốc hội nêu tầm quan trọng của việc tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát, đặc biệt là tăng cường giám sát việc thi hành Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết...

Muốn vậy, một công việc trọng tâm ở kỳ bầu cử lần này là phải nâng tầm chất lượng ĐBQH. Tức là, song song với tiêu chuẩn về phẩm chất, đạo đức, lối sống thì trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực, trí tuệ cao là điều kiện tiên quyết để đại biểu có thể đóng góp tích cực, có hiệu quả vào các hoạt động của Quốc hội.

Lấy công tác xây dựng pháp luật làm ví dụ. Từ thập niên 90 của thế kỷ XX trở về trước, khi xây dựng một đạo luật, về cơ bản là căn cứ vào tình hình đất nước, yêu cầu của thực tiễn mà Quốc hội quyết định nội dung của một đạo luật.

Ngày nay, khi Việt Nam hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, toàn diện và ký kết khá nhiều điều ước quốc tế, thì luật pháp Việt Nam phải chịu một “áp lực” mới, đó là nhiều quy định vừa phải xử lý được thực tiễn của công cuộc đổi mới ở trong nước, vừa phải phù hợp với thông lệ quốc tế trong khi thể chế chính trị của nước ta về căn bản là khác so với nhiều nước phương Tây.

Một “áp lực” khác có thể còn nặng nề hơn, đó là chúng ta đã ký kết, tham gia và thực hiện một loạt hiệp định thương mại tự do (FTA). Đặc biệt là các FTA thế hệ mới có tiêu chuẩn cao và toàn diện hơn như: Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) không chỉ đem lại cơ hội mà còn có nhiều rủi ro và thách thức, trước hết là việc hoàn thiện khuôn khổ pháp luật và thể chế. Tiếp đến là thách thức trong việc thực thi pháp luật lao động, công đoàn, môi trường..., thách thức về bảo đảm ổn định chính trị, xã hội..v..v.

Tất cả những vấn đề đó đòi hỏi ĐBQH phải có tư duy chính trị vững vàng, có tầm hiểu biết sâu rộng mới có thể có ý kiến xác đáng góp phần hoàn thiện được từng đạo luật và toàn bộ hệ thống pháp luật trong điều kiện mới.

Có thể nói, Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của Việt Nam, thực hiện quyền lập hiến, quyền lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước.

Nên “nghề đại biểu” thực chất làm hai việc: Một là, làm cho cử tri vừa lòng; hai là, hoạt động có hiệu quả ở Quốc hội. Một khi chất lượng đại biểu tăng, hoạt động giám sát của ĐBQH được phát huy thì chất lượng luật pháp và chính sách cũng sẽ tăng lên – điều tiên quyết để xây dựng một Nhà nước pháp quyền.

Và Quốc hội khóa XV sẽ hoạt động trong bối cảnh đất nước có những thuận lợi, thời cơ cũng như các thách thức khó lường. Nhưng thời cơ, thuận lợi là rất to lớn, nhất là thế và lực của đất nước ta sau 35 năm đổi mới. Đặc biệt là sự đồng thuận của nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý điều hành của Nhà nước, cùng những thành tựu và kinh nghiệm quý báu đã được đúc rút qua hoạt động của Quốc hội khóa XIV.

Chỉ mong rằng, cùng với những phát biểu của Chủ tịch Quốc hội, mỗi đại biểu trúng cử sẽ đảm nhiệm tốt vai trò, trách nhiệm của người đại biểu dân cử, thực hiện hiệu quả nội dung đã cam kết; có sự gắn bó chặt chẽ với cử tri, với đơn vị bầu cử; là cầu nối để phản ánh tâm tư, nguyện vọng của cử tri và nhân dân với Quốc hội và các cơ quan của Đảng, Nhà nước; tiếp nhận, phối hợp giải quyết những đề xuất, kiến nghị chính đáng, hợp pháp của nhân dân.