Vấn đề an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống trên Biển Đông hiện nay

>> Bác bỏ quan điểm phi lý đối với các vùng biển, đảo, quần đảo thuộc chủ quyền Việt Nam

Theo nhận thức hiện nay, an ninh quốc gia không chỉ bao gồm nghĩa truyền thống là bảo vệ Tổ quốc trước những cuộc tấn công quân sự qua biên giới lãnh thổ, mà còn phải đối mặt với những thách thức phi truyền thống, như an ninh môi trường, an ninh mạng, an ninh lương thực, an ninh khí hậu, an ninh thị trường, an ninh năng lượng, an ninh tiền tệ, an ninh về sở hữu trí tuệ, an ninh công nghệ, an ninh về giáo dục, an ninh về y tế, an ninh tài nguyên - môi trường v.v…

Các thách thức an ninh phi truyền thống đặt ra nhiều khó khăn cho công tác quản trị của tất cả quốc gia. An ninh phi truyền thống tại khu vực Biển Đông có tính chất rất khác so với các khu vực khác trên thế giới, do đây là khu vực có địa chính trị đặc biệt quan trọng, trong đó sự tranh chấp ảnh hưởng giữa các cường quốc là yếu tố chính ảnh hưởng đến toàn khu vực; kết hợp với nội tại khu vực Đông Nam Á là khu vực có nhiều quốc gia đang phát triển, tiềm ẩn nhiều yếu tố bất ổn định, dễ tác động đến an ninh quốc gia của mỗi nước.

Nhận thức về an ninh biển truyền thống và phi truyền thống

An ninh là trạng thái ổn định, an toàn, không có dấu hiệu nguy hiểm, đe dọa sự tồn tại và phát triển bình thường của cá nhân, của tổ chức, của từng lĩnh vực hoạt động xã hội hoặc của toàn xã hội. An ninh hiểu theo một nghĩa đơn giản nhất, là khả năng giữ vững sự an toàn trước các mối đe dọa. Tuy nhiên, an ninh không phải là một khái niệm tĩnh mà là một khái niệm động và trải qua nhiều thay đổi về cách hiểu cũng như cách tiếp cận.

Từ một ý niệm truyền thống xoay quanh các chủ đề quân sự, chiến tranh và bạo lực, khái niệm an ninh với những kết nối mới đã mở ra nhận thức xuất phát từ nhiều lĩnh vực khác nhau. Từ góc nhìn ban đầu tập trung vào nhà nước, với vai trò vừa là chủ thể, vừa là cấp độ phân tích, hiện nay giới học giả đang bàn luận về những hình thái an ninh mới, với sự thay đổi về chủ thể lẫn khách thể, cũng như phạm vi hoạt động và ảnh hưởng của những tác nhân mới này.

Khái niệm an ninh ở thế kỷ XX trong chính trị quốc tế thường gắn liền với bối cảnh các cuộc xung đột vũ trang: Thế chiến I, Thế chiến II và Chiến tranh lạnh. Trong bối cảnh đó, an ninh được hiểu như khả năng của một quốc gia có thể ngăn chặn được các cuộc xâm lược vũ trang đến từ bên ngoài. Tuy nhiên, trong kỷ nguyên toàn cầu hóa hiện nay, khả năng xảy ra các cuộc xâm lược hay xung đột vũ trang từ bên ngoài vẫn còn nhưng ngày càng suy giảm, không phải là xu hướng chủ đạo trong quan hệ quốc tế, trong khi đó lại xuất hiện nhiều mối đe dọa từ các lĩnh vực đời sống khác.

Khi phân loại khái niệm an ninh theo chủ thể quốc gia và yếu tố thời gian, giới khoa học chia thành an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống. Khái niệm an ninh phi truyền thống xuất hiện từ sau Chiến tranh lạnh nhưng cho đến nay vẫn chưa có quan điểm chung về khái niệm của thuật ngữ này.

Những quan điểm khác nhau về thuật ngữ này có thể chia ra thành hai trường phái: (i). An ninh phi truyền thống bao gồm an ninh quân sự, chính trị, kinh tế và xã hội; trường phái này cho rằng an ninh phi truyền thống là một khái niệm mở rộng nội hàm của khái niệm an ninh truyền thống - quan niệm lấy an ninh quân sự làm trung tâm. (ii). An ninh phi truyền thống là một khái niệm đối lập với an ninh truyền thống; phạm vi của an ninh phi truyền thống không bao gồm an ninh quân sự.

Ở Việt Nam, an ninh biển bao gồm nhiều lĩnh vực như: an ninh chủ quyền lãnh hải, bảo vệ quyền lợi biển, an ninh giao thông chiến lược trên biển, an ninh trong các hoạt động kinh tế biển.

>> An ninh hàng hải thế giới và khu vực Biển Đông: Bài 1 - Những thách thức

>> An ninh hàng hải thế giới và khu vực Biển Đông: Bài 2 - Giải pháp nào?

>> An ninh hàng hải thế giới và khu vực Biển Đông: Bài 3 - Khuyến nghị đối với Việt Nam

Thực trạng an ninh biển trong khu vực Biển Đông hiện nay

An ninh phi truyền thống trên vùng biển, đảo gắn bó mật thiết với an ninh truyền thống như bảo vệ đất nước trước các mối đe dọa hoặc việc tấn công bằng chính trị, quân sự từ bên ngoài và bên trong.

Hai vấn đề trên có thể xâm nhập và chuyển hóa nhau như từ việc tranh chấp quyền lực, lãnh thổ trên biển đang từng bước chuyển hóa thành tranh chấp các nguồn tài nguyên thiên nhiên và các nguồn lực phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội từ biển đảo, hiện nay thường hiểu là kinh tế hóa chính trị.

Hay việc tận dụng ưu thế đi trước, có trình độ khoa học công nghệ trong làm chủ, khai thác nguồn lực kinh tế biển để chủ động sử dụng các thủ đoạn, cơ hội làm sâu sắc thêm mâu thuẫn, trầm trọng thêm những khó khăn nhằm đẩy nhanh việc xóa bỏ chủ quyền quốc gia, chế độ chính trị của nước khác.

Trong xu thế phát triển của khoa học công nghệ và hội nhập quốc tế sâu rộng như hiện nay thì an ninh phi truyền thống ngày càng mang tính phổ biến, đáng quan ngại.

Trong tiến trình lịch sử thế giới, chưa có khi nào nhân loại đạt được những bước tiến dài trên con đường phát triển như ngày nay, nhưng cũng chưa bao giờ con người phải đối mặt với những nguy cơ đe dọa đến chính sự tồn vong của mình như bây giờ. Đó là tình trạng cạn kiệt tài nguyên, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, thảm họa thiên tai, dịch bệnh, khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia.

Văn kiện Đại hội XIII của Đảng năm 2021 đã tiếp tục khẳng định nhận thức, quan điểm nhất quán về nội dung, thách thức của an ninh phi truyền thống đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Văn kiện Đại hội nhấn mạnh: “Những vấn đề toàn cầu như: bảo vệ hòa bình, an ninh con người, thiên tai, dịch bệnh, an ninh xã hội và an ninh phi truyền thống, nhất là an ninh mạng, biến đổi khí hậu, nước biển dâng, ô nhiễm môi trường tiếp tục diễn biến phức tạp”, “Những vấn đề an ninh phi truyền thống ngày càng đa dạng, phức tạp, tác động mạnh mẽ”, từ đó, đề ra nhiệm vụ “sẵn sàng ứng phó hiệu quả các thách thức an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống”; bảo đảm an ninh kinh tế, an ninh thông tin truyền thông, an ninh mạng và an ninh xã hội.

Kịp thời đấu tranh trấn áp có hiệu quả các loại tội phạm, nhất là tội phạm có tổ chức, xuyên quốc gia, tội phạm sử dụng công nghệ cao. Chủ động phối hợp với các quốc gia bảo vệ lợi ích quốc gia dân tộc; xử lý các vấn đề an ninh phi truyền thống, tạo vành đai bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, từ khi nước chưa nguy. “Tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật về quốc phòng, an ninh phù hợp với hội nhập quốc tế và yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”.

Gần đây, các vấn đề an ninh phi truyền thống trên biển có xu hướng gia tăng và đang tạo ra thách thức mới đối với tính vững chắc của quốc phòng - an ninh và ổn định của khu vực, đe dọa đến sự phát triển của quốc gia.

Mối đe dọa an ninh phi truyền thống đã và đang thách thức đối với nền độc lập dân tộc, nhất là trong điều kiện an ninh trên vùng biển, đảo có những bất ổn như hiện nay: Đó là nạn khủng bố, cướp biển, vận chuyển ma túy, xuất nhập cư trái phép; buôn lậu, gian lận thương mại trên biển; biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và nguy cơ cạn kiệt nguồn tài nguyên biển; các tập đoàn kinh tế nước ngoài lợi dụng đầu tư, liên kết, liên doanh cùng khai thác để chi phối, khống chế nền kinh tế biển.

Thực tiễn cho thấy, tình hình an ninh hàng hải khu vực Biển Đông thời gian qua diễn biến rất phức tạp và có chiều hướng gia tăng các vụ việc nghiêm trọng, gây thiệt hại về người, tài sản và ảnh hưởng lớn đến môi trường an ninh trên biển.

Theo thống kê của lực lượng chức năng, những năm qua đã có một số tàu vận tải biển của Việt Nam bị cướp biển tấn công; gia tăng số vụ trấn áp trên vùng biển Tây Nam giữa ngư dân Việt Nam với tàu Thái Lan và Campuchia; hơn 70 tàu cá Việt Nam bị bắt giữ trên các vùng biển giáp ranh với Indonesia, Thái Lan, Campuchia và Malaysia; nhiều tàu thuyền nước ngoài đã tấn công, đâm, gây thiệt hại cho tàu cá của ngư dân Việt Nam trên vùng biển thuộc vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.

Trong bối cảnh hiện nay Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn xác định phát triển kinh tế biển là một mũi nhọn trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội gắn với củng cố quốc phòng - an ninh ở nước ta. Kinh tế biển bao gồm nhiều ngành: hàng hải - vận tải biển; đánh bắt và nuôi trồng hải sản; khai thác dầu khí; du lịch biển; diêm nghiệp; dịch vụ tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn; phát triển kinh tế đảo.

Trong đó, hàng hải ở nước ta đang là ngành có tiềm năng lớn vì Việt Nam có lợi thế là vùng biển nằm ngay trên một số tuyến hàng hải chính của quốc tế qua Biển Đông, trong đó có tuyến đi qua eo biển Malacca - là một trong những tuyến có lượng tàu thuyền qua lại nhiều nhất thế giới.

Theo dự báo, trong một vài thập kỷ tới, với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao của các nước trong khu vực, sẽ gia tăng khối lượng hàng hóa vận chuyển qua Biển Đông gấp hai, ba lần hiện nay, khi đó Biển Đông nói chung và vùng biển Việt Nam nói riêng càng có vai trò to lớn trong thương mại thế giới, vùng biển Việt Nam sẽ trở thành chiếc cầu nối quan trọng để phát triển kinh tế trong nước và giao thông thương mại quốc tế.

Trong khi đó, tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại trên biển với các phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt cũng là nguy cơ, thách thức lớn đối với các cơ quan chức năng nói chung và Lực lượng Cảnh sát biển nói riêng. Vì vậy, việc chủ động ngăn ngừa các mối đe dọa an ninh phi truyền thống sẽ tạo lập được một môi trường chính trị ổn định, gia tăng các mối quan hệ thương mại trên biển giữa nước ta với các nước trong khu vực và thế giới.

Một trong những mối đe dọa khác của an ninh phi truyền thống hiện nay là tình trạng ô nhiễm môi trường biển. Ở nước ta những năm vừa qua, tình trạng biến đổi khí hậu cùng với việc quản lý chưa chặt chẽ hoạt động khai thác tài nguyên, bảo vệ môi trường biển dẫn đến thực trạng nhiều nguồn tài nguyên khoáng sản biển đang bị khai thác quá mức, thiếu tính bền vững; môi trường biển ở một số nơi bị ô nhiễm đến mức báo động; nạn phá hủy rạn san hô, thảm cỏ biển, rừng ngập mặn cũng ngày một tăng.

Cùng với đó, tình trạng đánh bắt thủy sản bằng phương thức huỷ diệt, đánh bắt cá thể non, khai thác trái phép san hô vẫn diễn ra và làm giảm đa dạng sinh học trên biển; độ đục của nước biển tăng cao do ảnh hưởng của hoạt động trên vịnh và ven bờ làm cho san hô bị chết nhiều; làm tăng khả năng bị tổn thương, là một trong những nguy cơ làm chậm quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Bên cạnh đó, trong điều kiện bùng phát của công nghệ thông tin, xuất hiện một loại tội phạm mới rất nguy hiểm, đe dọa trực tiếp tới quốc phòng - an ninh, đó là tội phạm an ninh mạng, tội phạm công nghệ cao.

Các đối tượng này tìm cách đánh cắp các thông tin mật về an ninh quốc gia, về chiến lược phát triển kinh tế, quân sự - quốc phòng, về sách lược ứng phó các vấn đề tranh chấp chủ quyền trên biển.

Thông qua đó, lợi dụng diễn biến hòa bình, các lực lượng này sẽ tung hỏa mù, đưa ý kiến tham luận để gây chia rẽ nội bộ, làm suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, quân đội trong giải quyết các sự việc liên quan đến vấn đề an ninh biển, ô nhiễm môi trường biển gây tổn hại nghiêm trọng đến hiệu quả công tác đối ngoại, hợp tác quốc tế của Việt Nam với các quốc gia, khu vực và thế giới.

Biểu hiện rõ ràng nhất của an ninh phi truyền thống thời gian vừa qua là cách thức các quốc gia ứng phó với đại dịch Covid-19, khi hầu hết các quốc gia đều hạn chế tự do đi lại, tiếp xúc, thiết lập các khu cách ly, khu điều trị trên diện rộng, từ đó kéo theo một loạt các vấn đề về an sinh xã hội, phát triển kinh tế, thâm hụt GDP, dẫn đến nguy cơ mất an ninh quốc gia luôn hiện hữu.

Đối với Việt Nam, an ninh phi truyền thống ở các khu công nghiệp trong thời gian chống dịch Covid-19 và phục hồi sau dịch là vấn đề rất nóng, do tác động của Covid-19 nhiều vấn đề phát sinh đến việc làm, đời sống của công nhân tác động lên công tác quản lý an sinh trong các khu công nghiệp.

Có thể khái quát những thách thức an ninh phi truyền thống tác động đến tình hình kinh tế, xã hội chủ yếu như sau:

Một là an ninh khí hậu: Tác động rõ nhất là về biến đổi khí hậu, được biểu hiện rõ nhất là số cơn bão mạnh có chiều hướng gia tăng, quỹ đạo của bão dị thường; hạn hán có xu hướng mở rộng, diễn ra nhiều đợt nắng nóng, rét đậm, rét hại kéo dài kỷ lục. Việt Nam được đánh giá là 1 trong 5 quốc gia trọng điểm chịu tác động của biến đổi khí hậu.

Hai là an ninh năng lượng, đây là vấn đề đáng báo động, theo đó, trung bình mỗi năm, nhu cầu sử dụng năng lượng ở Việt Nam tăng gấp 2 lần, trong khi đó khả năng đáp ứng chỉ đạt khoảng 60%. Vì thế, việc nhập khẩu năng lượng là điều khó tránh khỏi, có thể dẫn đến phụ thuộc vào việc nhập khẩu nguồn năng lượng từ bên ngoài.

Ba là an ninh lương thực. Tuy là một trong các nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, nhưng tính chất và trình độ phát triển chưa tương xứng, khiến chúng ta luôn phải đối mặt với nguy cơ mất an ninh lương thực.

Bốn là an ninh tài nguyên - môi trường: An ninh môi trường biển, nguy cơ nhiễm mặn, rác thải nhựa, sạt lỡ bờ biển, trong đó vấn đề an ninh nguồn nước là đáng quan tâm nhất.

Năm là an ninh tiền tệ: Việc chuyển hàng chục ngàn tỷ đồng phạm pháp ra khỏi biên giới Việt Nam là một mối nguy đáng báo động. Điều này rất nguy hiểm cho đất nước, nếu không kiểm soát kỹ thì các tổ chức tài chính quốc tế sẽ đưa nước ta vào danh sách các nước cần theo dõi, kéo theo nhiều thiệt hại về giao thương quốc tế.

Sáu là an ninh về y tế: Trong đợt dịch Covid-19 vừa qua, các nhóm lợi ích đã lợi dụng dịch để kiếm lợi trên sự đau thương của hàng triệu người dân Việt. Điển hình như Công ty Việt Á, đã thao túng gần như toàn bộ thiết bị trong phòng chống dịch, vi phạm pháp luật trong các chuyến bay giải cứu v.v…, đã làm giảm sút lòng tin của người dân.

Bảy là an ninh về giáo dục: Là lĩnh vực ảnh hưởng rất lớn đến sự tồn vong và phát triển đất nước, sản phẩm của giáo dục là những con người có trí tuệ, có khả năng sáng tạo, có đạo đức, có lối sống lành mạnh, biết hài hòa giữa lợi ích cộng đồng và cá nhân. Tuy nhiên, nhiều năm qua, chúng ta thấy những hiện tượng đáng lo ngại về đạo đức sống trong giới thanh thiếu niên. Do đó, cần phải đẩy mạnh giáo dục về đạo đức, về phong cách sống, lý tưởng sống cho thanh niên.

Tám là an ninh thị trường: Thị trường chúng ta hiện nay không bền vững, có thời điểm chúng ta không kiểm soát được thị trường, thường xuyên có tình trạng sản phẩm được mùa thì người dân bị ép giá, ngược lại khi sản phẩm mất mùa thì việc tranh mua, tận diệt để mua. Điều này, làm cho người sản xuất cũng như thương mại luôn có tâm trạng bất an, không yên tâm để đầu tư làm lâu dài.

Giải pháp tăng cường an ninh biển trong khu vực Biển Đông

Để ứng phó chủ động và hiệu quả các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống trong xu thế hiện nay, lực lượng vũ trang nói chung, lực lượng chuyên trách trên biển nói riêng cần chú trọng thực hiện một số giải pháp sau:

Một là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền về các mối đe dọa an ninh truyền thống và phi truyền thống trên các vùng biển đảo thực chất, hiệu quả.

Các cấp ủy Đảng, lực lượng chuyên trách cần chú trọng tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến pháp luật. Nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ và toàn thể nhân dân về tính nguy hại của các mối đe dọa an ninh truyền thống và phi truyền thống ở vùng biển, đảo; quyền lợi, trách nhiệm của công dân trong phòng, chống thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống.

Định hướng biện pháp giải quyết hài hòa mối quan hệ tương tác giữa an ninh truyền thống và phi truyền thống trong bối cảnh toàn cầu hóa đồng thời ứng phó một cách chủ động, linh hoạt.

Tiếp tục giáo dục, tuyên truyền quan điểm của Đảng về bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới nhằm tạo nên sự thống nhất rộng rãi trong nhận thức của toàn quân về yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trước các mối đe dọa an ninh truyền thống và phi truyền thống.

Cùng với đó, cần chủ động dự báo những mối đe dọa của an ninh truyền thống và phi truyền thống đối với công cuộc giữ vững chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán trên các vùng biển đảo, việc dự báo phải thấy được những uy hiếp từ các mối đe dọa đó, đặc biệt đối với những vấn đề liên quan trực tiếp đến đất nước, đến đời sống nhân dân, đến biến đổi khí hậu, dịch bệnh, tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm công nghệ cao, thiên tai...

Việc dự báo cũng phải tính đến âm mưu, thủ đoạn lợi dụng hợp tác quốc tế về khai thác tài nguyên, du lịch biển, ứng phó với các mối đe dọa an ninh truyền thống và phi truyền thống trong khu vực để chống phá nền độc lập dân tộc của đất nước.

Hai là, tăng cường công tác đối ngoại quốc phòng và hợp tác quốc tế trong giải quyết các vấn đề liên quan đến chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán.

Tích cực mở rộng quan hệ hợp tác với các nước, các tổ chức trong khu vực và quốc tế để trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm và phối hợp chặt chẽ, tạo nguồn lực và sức mạnh tổng hợp để đối phó có hiệu quả với những thách thức từ an ninh truyền thống và phi truyền thống, nhất là vấn đề về thảm họa thiên tai do biến đổi khí hậu, khủng bố, nạn cướp biển, tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, biên giới, biển đảo, dịch bệnh cùng các thảm họa về môi trường.

Đồng thời, đẩy mạnh hợp tác, phối hợp với các nước trong khu vực, thế giới và tổ chức quốc tế, cơ quan an ninh nhằm thiết lập hành lang pháp lý, xây dựng cơ chế hợp tác với các nước trong khu vực và quốc tế. Chú trọng tăng cường hợp tác với các nước ASEAN để phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, khủng bố, biến đổi khí hậu, thảm họa thiên nhiên, bảo đảm an ninh biển, cùng với các chương trình, kế hoạch và cơ chế phù hợp.

Tuyên truyền và phối hợp với các lực lượng quân sự nước bạn, nhất là các nước có chung biên giới trên biển về công tác nghiên cứu, đánh giá, dự báo kịp thời tác động của an ninh truyền thống và phi truyền thống trên biển.

Tham gia tích cực và có trách nhiệm vào tiến trình hợp tác quốc tế, khu vực trong phòng, chống thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống trên vùng biển đảo. Xử lý đúng đắn mối quan hệ chiến lược giữa an ninh sinh tồn và an ninh phát triển kinh tế - xã hội ở các vùng biển đảo chiến lược của Tổ quốc.

Ba là, chú trọng chiến lược phát triển kinh tế - xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng - an ninh trên các vùng biển đảo của Tổ quốc.

Kết hợp chặt chẽ giữa thúc đẩy nhanh quá trình dân sự hóa với xây dựng thế trận quốc phòng - an ninh trên biển vững mạnh, đủ khả năng bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển.

Dân sự hóa các vùng biển đảo vừa là cơ sở để chúng ta khai thác có hiệu quả các nguồn tài nguyên trên biển, vừa là tiền đề để xây dựng, củng cố và phát huy lực lượng tại chỗ phục vụ chiến lược quốc phòng - an ninh trên biển.

Điều chỉnh chiến lược phát triển kinh tế biển kết hợp với tăng cường quốc phòng - an ninh trên biển phù hợp với tư duy mới về biển và đại dương.

Lực lượng chuyên trách cần tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác dân vận, xây dựng cơ sở chính trị - xã hội vững chắc ở các vùng ven biển, huyện đảo. Cùng với nhiệm vụ tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, thực thi nhiệm vụ trên biển, phối hợp các lực lượng khác tham gia tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, chống buôn lậu, gian lận thương mại, tuyên truyền về pháp luật cho ngư dân.

Tiếp tục đẩy mạnh giáo dục quốc phòng - an ninh cho toàn dân, phối hợp lực lượng vũ trang, chính quyền địa phương trong thực hiện công tác vận động ngư dân bám biển, phát triển kinh tế, an cư lập nghiệp ở các huyện đảo.

Cần xây dựng các lực lượng chấp pháp trên biển đủ mạnh để bảo vệ việc khai thác, đánh bắt hải sản của ngư dân trên biển, sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn trên biển; đồng thời kiểm tra, giám sát, phát hiện, ngăn chặn các hành động khai thác hải sản trái phép của nước ngoài trên vùng biển của Việt Nam cũng như hành vi khai thác hải sản trái phép của ngư dân ta trên vùng biển nước ngoài.

Các địa phương ven biển, huyện đảo phải có lực lượng dân quân tự vệ vừa tham gia sản xuất, khai thác hải sản, vừa làm nhiệm vụ giữ gìn an ninh trật tự trên biển, kịp thời phát hiện, đấu tranh ngăn chặn các hành động xâm phạm lợi ích, chủ quyền quốc gia.

Tóm lại an ninh biển có thể được hiểu là trạng thái ổn định, an toàn, không có các mối đe dọa xuất phát từ biển và các vùng đất đối với các hoạt động bình thường của các nước, các tổ chức, cá nhân trên biển hoặc các mối đe dọa từ biển đối với các hoạt động bình thường của các nước, các tổ chức, cá nhân trên đất liền.

An ninh biển bao gồm cả an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống. An ninh quốc gia nói chung, an ninh biển nói riêng chỉ thực sự được đảm bảo khi mọi quá trình phát triển phải gắn với tính bền vững.

Vì vậy, để giải quyết các thách thức an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống trên biển, một mặt nước ta cần huy động tối đa nội lực bên trong cụ thể là sức mạnh kinh tế, chính trị - tinh thần, nguồn nhân lực, khoa học công nghệ v.v…

Mặt khác phát huy yếu tố ngoại lực, mở rộng và nâng cao hiệu quả quan hệ hợp tác quốc tế trên những nguyên tắc cơ bản, vì mục tiêu bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ.