GS.TS Trần Thọ Đạt: COVID-19 tạo ra dự địa đổi mới sáng tạo

GS.TS Trần Thọ Đạt-Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH KTQD khẳng định tại chương trình tọa đàm “Định hướng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo sau đại dịch COVID-19”, do trường ĐH KTQD tổ chức.

Theo GS.TS Trần Thọ Đạt, từ việc hình thành một số doanh nghiệp khởi nghiệp, sáng tạo trong lĩnh vực thương mại điện tử, giáo dục trực tuyến cách đây hơn 10 năm, đến nay các hoạt động đổi mới khởi nghiệp sáng tạo thực sự đã diễn ra ngày càng sôi động.

“Nếu vào năm 2012, Việt Nam chỉ có khoảng 400 công ty khởi nghiệp thì đến năm 2019 cả nước đã có khoảng 3.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, với các lĩnh vực trải dài như công nghệ thương mại điện tử, công nghệ giáo dục, công nghệ nông nghiệp, công nghệ tài chính, công nghệ y tế và du lịch”, GS.TS Trần Thọ Đạt nói.

Vẫn theo vị giáo sư, hành lang pháp lý đang dần được hoàn thiện, số lượng các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp có sự tăng trưởng ở cả khu vực tư nhân lẫn khu vực công, hoạt động tích cực trong việc tìm kiếm doanh nghiệp khởi nghiệp để cố vấn, triển khai các hoạt động cố vấn cũng như đầu tư.

Bên cạnh nguồn vốn của các doanh nghiệp khởi nghiệp, thì nguồn vốn cho khởi nghiệp sáng tạo đã ngày càng đa dạng. Từ các quỹ đầu tư, nhà đầu tư thiên thần, nguồn vốn từ các tập đoàn, doanh nghiệp lớn, nguồn vốn ưu đãi tín dụng, vốn vay từ các tổ chức tài chính và ngân hàng.

Như vậy, có thể thấy hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia đã hình thành và bao gồm đẩy đủ các thành phần quan trọng như các cá nhân, tổ chức khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, các nhà đầu tư thiên thần, các quỹ đầu tư mạo hiểm, tổ chức hỗ trợ kinh doanh, vườn ươm, công viên nghiên cứu, trường đại học, mạng lưới các huấn luyện viên tư vấn, các cơ sở hỗ trợ nghiên cứu và khởi nghiệp các trường đại học cũng như tại các viện nghiên cứu.

Các thành tố trong hệ sinh thái khởi nghiệp bao gồm các chính sách về tài chính, văn hóa, thị trường, nhân lực và các hỗ trợ ngày càng có liên kết khăng khít, gắn bó mật thiết với nhau, tương tác lẫn nhau và hỗ trợ nhau để thúc đẩy tinh thần kinh doanh, đổi mới sáng tạo hướng tới sự thịnh vượng của nền kinh tế.

Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo khởi nghiệp của Việt Nam trong năm qua đã được xếp hạng vào top 100 hệ sinh thái khởi nghiệp mới nổi trên toàn thế giới. Trong đó, Việt Nam đứng ở vị trí thay đổi nhau trong khoảng từ vị trí thứ 71 đến 80 trong 100 hệ sinh thái của các quốc gia mới nổi.

Đại dịch COVID-19 đã và đang diễn ra và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế, xã hội của Việt Nam nói riêng, toàn cầu nói chung. Nền kinh tế toàn cầu tăng trưởng âm 5%, Việt Nam đang tăng trưởng khoảng 7%, dự kiến đến hết năm 2020 chỉ tăng trưởng khoảng 2,5%.

Đại dịch đã khiến đứt gãy các chuỗi sản xuất, thương mại, làm hạn chế sự duy chuyển các nguồn lực trên quy mô quốc gia và quốc tế, cũng như dẫn tới sự khó khăn của các doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế.

Đặc biệt là các doanh nghiệp đổi mới, khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam còn non trẻ nên rất dễ bị tổn thương, gây ra những tác động tiêu cực đến hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo.

Tuy nhiên, GS.TS Trần Thọ Đạt cho rằng, bên cạnh những tác động tiêu cực, khó khăn, thách thức do đại dịch COVID-19 gây ra, thì hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam cũng có những cơ hội và đón nhận những dấu hiệu tích cực nhờ những thành công của Việt Nam trong cuộc chiến chống COVID-19, cũng như những thuận lợi nhờ xu hướng biến động về địa chính trị, địa kinh tế trên thế  giới.

Dẫn lời một nhà kinh tế học: “Khủng hoảng sẽ dẫn đến phá hủy. Nhưng từ sự phá hủy đó sẽ dẫn đến đổi mới”, GS.TS Trần Thọ Đạt đánh giá, trong bối cảnh đại dịch COVID-19 làm đứt gãy các chuỗi cung ứng giá trị trên toàn cầu, nhưng từ đây lại tạo ra một dư địa để cho đổi mới sáng tạo thực hiện.

“Đổi mới sáng tạo không phải chỉ là sự thích ứng của hệ thống cũ với sự thay đổi của hệ thống mới. Mà đổi mới sáng tạo chính là phá hủy cái cũ để xây dựng cái mới. Và đây chính là dự địa đổi mới sáng tạo”, GS.TS Trần Thọ Đạt nói.