Từ chuyện F0 trong trường học...

Cách đây 3 tuần khi con tôi đến trường PTTH, mỗi ngày bước ra khỏi cửa lớp cháu đều thông báo hôm nay lớp có bao nhiêu bạn F0 và F1 phải nghỉ học. Thông báo suốt và kéo dài trong chưa tới 3 tuần thì danh sách học sinh nhóm online ở nhà học qua Google Meet đã chật cứng, có đỉnh điểm lớp từ trên 40, chỉ còn 14 cháu đến trường học trực tiếp.

Trong 1 khoảng thời gian rất nhanh nhưng lại kéo quá dài bởi nỗi phấp phỏng âu lo của phụ huynh mỗi sáng, lớp từ test COVID-19 mỗi Chủ nhật, chụp hình báo kết quả để được đến trường, phát động ủng hộ kit test để trường triển khai test nhanh vì số lượng phải test mỗi ngày khá lớn, cho đến không còn cần báo kết quả test, chỉ gửi danh sách khuyến khích các em F0, F1 lần lượt trở lại trường. Tất nhiên, thay thế vẫn sẽ có những F1, F0 mới, có cả trường hợp tái nhiễm chỉ trong vòng 1 tháng. Nhưng dường như chính các cháu cũng đã “miễn nhiễm” về mặt tâm lý khi trong lớp có thêm bạn báo F0, khác hẳn với sự hốt hoảng của thời gian trước đây khi cùng là bạn học, vừa ngồi cùng nhau, ăn trưa, ngủ lại bán trú, chiều đã kêu mệt xuống phòng Y tế thử test và lên “hai vạch”.

Lớp của con tôi là một cộng đồng rất nhỏ trong cộng đồng lớn hơn là nhà trường, là hệ thống giáo dục ở TP. HCM, và càng nhỏ trong cộng đồng xã hội nói chung; nhưng quan sát những diễn biến ấy, có thể thấy từ tâm lý các cháu, giáo viên, phụ huynh, cho đến kết quả thực nhiễm COVID-19, đều đang đi một tín hiệu khá rõ ràng: Hầu hết người dân ở TP HCM không còn “sợ” COVID-19 như trước đây.

Có lẽ, điều đó có được là do nhờ tỷ lệ phủ vaccine ở TP. Tất nhiên, sẽ loại trừ nhiều gia đình có các nhóm đối tượng, đặc biệt các em nhỏ chưa tiêm. Tuy chưa có kết quả nghiên cứu công bố nào cụ thể từ giới chuyên môn trên thực tiễn của TP. HCM để làm cơ sở khẳng định TP đã miễn dịch cộng đồng; cũng như, TP mới đang ở giai đoạn tiếp nhận “đại chúng” biến chủng Omicron tàng hình, giai đoạn này đã thoái trào hay chưa thì cũng chưa có cơ sở dịch tễ, y tế học xác thực… nhưng điều mà mọi người lo sợ trước đây, rõ ràng nay không còn. TP đã hầu như trở lại hoạt động bình thường như trước dịch, hay nói cách khác đang tiến dần về lại bình thường (chứ không phải bình thường mới). Có lẽ thực tiễn này cũng chính là điều mà Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên đã sát gần để đặt ra vấn đề: Một số điểm 5K không còn phù hợp.

Theo Bí thư Thành ủy, nên xem lại các hướng dẫn phòng dịch để phù hợp với bình thường mới vì 5K hiện nay có một số điểm không còn phù hợp. Trong đó, một số biện pháp trong 5K như giữ khoảng cách phù hợp sẽ rất khó thực hiện. Hay không tập trung đông người cũng tương tự, vì thực tế các hoạt động tụ tập phổ thông như "ma, chay, cưới, hỏi" tại TP hiện đã không còn “tạm đóng” như trước đây. Có khác, ở những điểm tập trung đông người, các nhà tổ chức sẽ yêu cầu nghiêm ngặt hơn so các điểm còn lại của 5K như: Khẩu trang – Khử khuẩn – Khai báo y tế. Ghi nhận có sự kiện doanh nghiệp còn cẩn thận đề nghị khách tham dự test nhanh tại chỗ hoặc có test nhanh trước khi đến và chụp kết quả. Thậm chí ngay cả việc Khai báo y tế trên thực tế cũng đang được làm một cách rất hình thức ở nhiều nơi. Trừ trường học của con tôi mỗi sáng phải cập nhật khai báo y tế qua PC Covid (vừa được đổi giao diện), thì mọi nơi tôi đi đến, trừ những điểm như cơ quan Nhà nước, hệ thống khách sạn, địa điểm tổ chức event cao cấp…, gần như đều chỉ đặt bảng quét mã vạch QR khai báo PC Covid “cho có”. Không mấy ai để tâm, kiểm tra và cũng không mấy ai chấp hành. 

Vì vậy, ở phía thực tiễn đang diễn ra, việc điều chỉnh hướng dẫn phòng dịch để các giải pháp cũ không trở nên lạc hậu, thừa thãi, trở thành rào cản chắn lối đời sống về bình thường, theo đó là cần thiết.

>> “TP.HCM chưa bao giờ "tê liệt”

... Đến chuyện trở về bình thường của cộng đồng

Nhưng chúng ta, hay TP. HCM thực sự đã về được đời sống hay chưa?

Nếu nhìn vào những ngóc ngách của TP 13 triệu dân sau giai đoạn giãn cách xã hội kéo dài 5 tháng của 2021, và thời gian phục hồi từ tháng 10 trở lại đây cũng chưa tới nửa năm, có thể thấy đây đó, những vết thương của COVID-19 ở năm trước vẫn còn. Cuộc sống vẫn tiếp tục bị đảo lộn chưa hoàn toàn bình thường khi nhiều gia đình có vài 3 người F0, phải nghỉ việc, ở nhà, phải đi phường xếp hàng khai báo lấy chứng nhận "hoàn thành F0", phải chi mỗi tháng tiền triệu để mua kit test nhanh COVID-19 như một chi phí cứng mà trước đây không hề tồn tại… Hàng ngàn cửa hàng, cửa hiệu vẫn đóng cửa mà số lượng trở lại, đăng ký mở mới, sang nhượng mặt bằng… chưa thể thay thế đến lấp đầy.

Dù vậy, vết thương nào rồi sẽ phải lành sẹo. Đảo lộn nào rồi cũng sẽ phải thích nghi để đến lúc xem như là bình thường. Người dân TP. HCM sẽ vô cùng cảm ơn nhà lãnh đạo luôn lắng nghe lòng dân, sát gần thực tế để họ có thể tới đây, không còn âu lo bị phạt vô cớ vì lỗi không tuân thủ 5K nào đó mà đời sống không phản ánh họ sai. Doanh nghiệp đây đó cũng đã bắt đầu nghĩ đến những sự kiện đông người, có thể “xin” từ một giấy phép phê duyệt tập trung 2.000 lên đến gấp đôi hay hơn thế…

Thế nhưng, ở một phía khác nữa, người dân chắc chắn sẽ biết ơn người đứng đầu TP. HCM hơn nữa khi ông sẽ từ nêu vấn đề, đến tiếp tục duy trì tinh thần cầu thị, lắng nghe giới chuyên môn, có thể tham vấn các nhà khoa học, chuyên gia dịch tễ, với những khảo sát thực tiễn và căn cứ trên cơ sở dữ liệu đầu vào đầy đủ…, để có thể đưa ra những khuyến nghị mới cho các hướng dẫn phòng dịch phù hợp với đời sống bình thường. Quan trọng không kém, là lắng nghe những biến động từ các thị trường năm châu, từ cảnh báo của giới chuyên môn quốc tế khi cho rằng đây có thể là đợt “chùng xuống”, nghỉ giữa chừng giữa 2 biến chủng Delta, Omicron, hay Omicron tàng hình có thể chưa phải biến chủng cuối cùng… để có những kịch bản “mở tâm lý” người dân về lại bình thường một cách an toàn nhất, song song là có dự phòng cho hệ thống y tế một cách vững mạnh nhất, để tránh các biến cố và nuối tiếc, “nếu như”…

Sẽ không có “nếu như” nào nữa khi chúng ta tháo rào “tự cách ly” với COVID-19 một cách phù hợp, chắc chắn không bàng quan, chủ quan, nhưng cũng không quá mức sợ hãi, sẵn sàng cho các trạng thái và tiếp tục tiến về phía trước.