PHÁP LUẬT CUỐI TUẦN: Bịt “lỗ hổng” … đạo đức công vụ

Liên quan đến các gói thầu trong dự án đầu tư trang thiết bị giáo dục cho các trường mầm non, tiểu học trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, mới đây, Cơ quan CSĐT Bộ Công an (C03) đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự “vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Sở GD-ĐT tỉnh Quảng Ninh và các đơn vị liên quan. 

Theo đó, C03 đã tống đạt quyết định khởi tố bị can đối với 15 bị can để điều tra về tội danh nêu trên. Trong số này, Cơ quan CSĐT thực hiện các lệnh khám xét, lệnh bắt bị can để tạm giam đối với bà Vũ Liên Oanh, nguyên giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Quảng Ninh và nhiều thuộc cấp khác.

Ngoài ra, Cơ quan điều tra cũng thực hiện lệnh khởi tố bị can, lệnh bắt tạm giam đối với Trần Ngọc Thắng và Trần Thị Thanh Xuân, nguyên Tổng giám đốc Công ty MQF; Ngô Mạnh Hùng, nguyên Phó tổng giám đốc Công ty MQF; Lê Long Hải và Lê Đại Tấn, chuyên viên Công ty NSJ; Vũ Ngọc Minh, Giám đốc Công ty thẩm định giá Gia Lộc…

Thời qian qua, cũng liên quan đến những sai phạm trong đấu thầu mua sắm tài sản công, nhiều lãnh đạo Sở Y tế tại một số địa phương cũng đã phải vướng vòng lao lý. Điển hình như hồi đầu tháng 3 năm nay, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an ra quyết định khởi tố vụ án, quyết định khởi tố bị can, lệnh khám xét và áp dụng biện pháp ngăn chặn đối với 11 bị can. Trong số này, có Giám đốc Sở Y tế Cần Thơ Cao Chu Minh và nguyên Giám đốc sở Y tế Bùi Thị Lệ Phi.

Theo đó, dưới sự bật đèn xanh của lãnh đạo Sở Y tế Cần Thơ, cụ thể là bà Bùi Thị Lệ Phi và người kế nhiệm là ông Cao Chu Minh (phó giám đốc thời bà Phi) và sự tiếp tay của bên tư vấn, thẩm định giá, Công ty NSJ đã “ẵm” được gói thầu với giá rẻ gây thiệt hại cho Nhà nước.

Hai ví dụ trên đây chỉ là những minh chứng sai phạm điển hình của hai bộ ngành gây phẫn nộ dư luận. Thực tế chẳng riêng gì ngành giáo dục hay y tế, việc mua sắm công từ lâu đã được nhận diện là mảnh đất màu mỡ cho tiêu cực và lãng phí tiền thuế của dân chứ không phải đợi tới khi những vụ việc nêu trên được đưa ra ánh sáng.

Nhiều người không hiểu tại sao, với hệ thống rất nhiều quy định về đấu thầu, mua sắm công tưởng chừng rất chặt chẽ mà vẫn để những sai phạm “con voi” chui lọt?

Một số ý kiến cho rằng, với “lùm xùm” của ngành y tế vừa qua, việc áp dụng hình thức “chỉ định thầu rút gọn” phục vụ tình huống cấp bách của dịch bệnh mà không có cơ chế giám sát chính là kẽ hở cho những móc ngoặc để thổi giá của cán bộ các đơn vị đầu tư, mua sắm công và các doanh nghiệp cung cấp. Đó có thể là một lỗ hổng trong chính sách cần nghiên cứu.

Tuy nhiên cũng cần phải nói, ngay cả trong tình huống dịch bệnh cấp bách, buộc phải chỉ định thầu rút gọn, thì một khi những cán bộ được giao trách nhiệm thực hiện các gói thầu mua sắm công thực sự công tâm và có năng lực thì không thể có chuyện giá của các thiết bị bị “thổi” lên gấp 2 - 3 lần như vừa qua.

Bên cạnh đó, khi đặt trách nhiệm công vụ lên cao nhất, họ sẽ không để những món “lại quả”, “hoa hồng” làm mờ mắt để “đi đêm” với doanh nghiệp. Còn khi có đủ năng lực về chuyên môn, họ sẽ không để các doanh nghiệp bắt tay nhau để “hét” giá lên cao, gây thiệt hại cho Nhà nước…

Quay trở lại chuyện các gói thầu của ngành giáo dục Quảng Ninh bị C03 khởi tố mới đây, những sai phạm rồi đây sẽ được cơ quan chức năng trả lời, nhiều lỗ hổng về pháp luật sẽ được chỉ rõ để khắc phục, tránh tiêu cực, lãng phí…Song, dư luận cho rằng, những quy định, quy trình không thể nào “bịt” được tiêu cực nếu như những cán bộ thực hiện quy trình ấy vẫn là những “lỗ hổng” cả về năng lực và đạo đức trong thực thi công vụ.