Vị dừa...

Hạnh My - cô bạn học cùng đại học đã có mặt trên chiếc cup 50, đón tôi. Thoáng chốc, chiếc xe đã lọt thỏm trong màu xanh bát ngát của những rặng dừa cao vút, xòa bóng râm mát lộng.

Đường về nhà Hạnh My cách đó khoảng 30km, đi qua vô số những cây cầu bắc qua những con rạch chằng chịt. Vừa đi trên xe, hai đứa vừa tíu tít tán chuyện. Cũng đã gần chục năm rồi, từ sau khi tốt nghiệp, hai đứa mới có dịp gặp lại nhau. Tôi ở lại làm việc trên Sài Gòn, còn Hạnh My, sau hai năm lăn lộn trên đất khách, đã quyết định về quê hương Bến Tre lập nghiệp, lấy chồng và làm giàu trên quê hương. Mấy lần có việc xuống vùng miệt vườn Mỹ Tho, Cần Thơ rồi Sóc Trăng mà toàn vội vàng không ghé qua được. Lần này, vừa kết hợp công việc, vừa kết hợp thăm bạn và du lịch luôn thể, nên cuối cùng cũng đến nhà Hạnh My.

Xứ dừa quả thật là vùng đất của loại cây này. Đâu đâu cũng xanh mát màu xanh rì rào của những tán dừa. Cả nước hiện có khoảng 200.000ha trồng dừa thì Bến Tre là tỉnh dẫn đầu trên cả hai mặt: tổng diện tích dừa toàn tỉnh 72.764 ha và sản lượng, sản phẩm dừa Bến Tre đã có mặt trên thị trường của hơn 90 quốc gia và vùng lãnh thổ. Bến Tre là những cụm cù lao cuối cùng nhận đẫm phù sa của dòng Mekong trước khi chảy ra biển cả, nhờ đó cây dừa cũng xanh tốt hơn, năng suất cao hơn các vùng khác. Bốn huyện có diện tích dừa lớn ở Bến Tre là Giồng Trôm, Châu Thành, Mỏ Cày Nam và Mỏ Cày Bắc. Dừa được trồng thành hàng thành lối, thành những con đường rợp mát vào các xóm thôn.

Nhà Hạnh My nằm cuối xóm, vừa là nơi ở, vừa là xưởng làm kẹo dừa. Mấy năm trước, khi trở về lại quê hương lập nghiệp, cô cùng với gia đình đã mở xưởng làm kẹo dừa, mang hương vị quê hương mình giới thiệu ra thế giới. Cô bảo với tôi, dừa Bến Tre đã nổi tiếng rồi, cho trái quanh năm và bán ra cả nước nhưng những sản phẩm từ dừa vẫn còn rất nhiều để khai thác và làm giàu.

Những người dân Bến Tre chịu thương chịu khó đã tìm tòi, sáng tạo để dừa trở thành sản phẩm đặc trưng, được yêu mến trên thị trường.

Ở Bến Tre, hình như nhà nào cũng là một cơ sở sản xuất một sản phẩm về dừa. Từ đầu thôn đến cuối xóm, đâu đâu cũng rộn rã nhịp lao động hối hả.

Hạnh My dắt tôi vào nhà anh họ cô ngoài đầu hồi. Nhà anh chuyên trồng dừa xiêm, những trái dừa nhỏ cho trái ngọt lịm và bán với giá cao trên thị trường. Để cho những trái ngọt ấy, người nông dân đã thay đổi phương thức trồng, cho ra những trái dừa hữu cơ ngọt lịm, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường. Đón trái dừa vừa được chặt từ trên cây xuống, hai đứa ngồi nhâm nhi vị ngọt mát dưới bóng mát của cây dừa bên bến nước, vừa tám chuyện.

Bến Tre nằm giữa bốn bề sông nước, với ba cù lao là cù lao Bảo, cù lao Minh và cù lao An Hóa, xen lẫn với đồng ruộng và vườn dừa xanh tươi. Là một tỉnh thuộc Miền Tây Nam Bộ, du lịch Bến Tre không chỉ khiến bạn chìm đắm trong vẻ đẹp sông nước hiền hòa mà còn mang tới cơ hội tuyệt vời để khám phá những nét ẩm thực và văn hóa độc đáo của mảnh đất này.

Hạnh My kể cho tôi nghe về những năm tháng về quê và bắt tay vào làm sản phẩm từ dừa. Cây dừa hợp thổ nhưỡng của vùng đất Bến Tre nên phát triển nhanh và nhiều, nhưng để có những trái ngon và đều đặn, tăng lượng và chất cho trái dừa là cả một thay đổi lớn. Từ những cây dừa mọc tự nhiên thành những vườn dừa.

Người Bến Tre đã sinh ra, lớn lên, sống và mất đi dưới những tán dừa. Và có lẽ không có loại cây trồng nào cho ra các sản phẩm, dòng sản phẩm chế biến nhiều như cây dừa tại Việt Nam. Trái dừa lấy nước uống, làm thạch dừa ngon tuyệt. Dừa làm được rất nhiều món ăn ngon, hấp dẫn.

Dừa còn là sản phẩm làm đẹp như dầu dừa tốt cho tóc, sữa tắm, kem ủ từ dừa. Vì lành tính, mang hương thơm dịu dễ chịu nên sản phẩm từ dừa rất được ưa chuộng. Dừa còn làm các sản phẩm thủ công rất đẹp. Dừa còn làm phân bón…Vô số cách để tận dụng dừa trong cuộc sống.

Bước vào cổng nhà Hạnh My là hai cổng vòm được làm từ lá dừa, tết vô cùng khéo léo và đẹp mắt. Vào những ngày đặc biệt như lễ tết, các gia đình ở đây đều dùng lá dừa tết cổng chào. Mùi thơm của dừa ngọt ngào quyện với mùi thơm của đường, của mạch nha. Xưởng kẹo dừa của gia đình Hạnh My đã có tiếng nhiều năm nay, những viên kẹo dừa thơm ngọt dịu, ăn không dính rang lại ngậy vị. Trong gian xưởng náo nhiệt tiếng máy chạy với khoảng hai mươi nhân công đang luôn tay làm việc.

Kẹo dừa được làm đơn giản với nguyên liệu địa phương là dừa, đường cát trắng và mạch nha được chắt lọc từ chất đường của hạt nếp khi được ủ cho lên mầm. Tôi cứ ngỡ những viên kẹo cứng như trước kia mình đã từng ăn nhưng hóa ra không phải vậy. Kẹo dừa được làm giống với truyền thống nhưng mẫu mã đã thay đổi nhiều cùng cách kết hợp nguyên liệu để tạo nên những viên kẹo hấp dẫn.

Thóc nếp được dùng để nấu mạch nha thì phải là nếp tốt, dừa khô rám vàng mới có được hương vị đặc trưng, nước cốt có độ ngọt thanh. Đường nấu kẹo cũng phải chọn loại đường tốt, có màu vàng tươi như nghệ. Và kẹo dừa cũng có đủ loại với các hương vị khác nhau. Kẹo dừa dẻo nước cốt dừa, Kẹo dừa dẻo đậu phộng, Kẹo dừa đậu phộng Sầu Riêng và dẻo sầu riêng, Kẹo dừa Cacao và cacao sầu riêng, Kẹo dừa lá dứa và dẻo sầu riêng lá dứa, Kẹo dừa khoai môn và dẻo dâu tây. Nhấm nháp những vị kẹo khác nhau, thấy rõ nhất là vị dừa ngậy thơm nơi cuống họng. Nhấp một ngụm trà nữa là đúng vị.

Hạnh My để tôi lại trong xưởng, còn mình đi chuẩn bị cơm trưa. Tôi lang thang trong xưởng kẹo thơm lừng, ngắm những chiếc kẹo với đủ hương vị vừa ra lò. Để có được những viên kẹo ấy là cả quá trình nỗ lực, cố gắng và thay đổi của những người con Bến Tre.

Bây giờ dừa Bến Tre đã nổi tiếng khắp nơi và du khách về xứ dừa cũng ngày một đông hơn. Họ không chỉ được ngắm nhìn những cảnh đẹp từ dừa, đi trong những vườn dừa mát dịu, du khách còn được tham quan các cơ sở sản xuất sản phẩm từ dừa và khám phá những âm hưởng của trái dừa trong cuộc sống của người dân Bến Tre. Những cây dừa rì rào bóng mát khắp con ngõ, bờ kênh. Là tuổi thơ và là cây kinh tế của mảnh đất này.

Bữa cơm trưa là thế giới của những món từ dừa được cô bạn thết đãi. Dưới bóng mát của dừa, tôi được thưởng thức đủ món ngon tuyệt hảo đặc biệt: Ốc sào nước cốt dừa, Tép rang dừa, đuông dừa, thịt kho dừa cùng với cơm dừa hấp dẫn. Món nào cũng thật là ngon và béo ngậy vị dừa không lẫn với vị nào khác. Vẫn còn nhiều món ngon chờ đón tôi trong mấy ngày tới. Cô bạn đã thu xếp để chuyến đi này của tôi được thỏa thích khám phá về quê hương cô và những món ngon từ dừa và tôi rất sẵn lòng.

Những ngày ở Bến Tre vắng tiếng còi xe cộ. Chỉ nghe tiếng gió rì rào trên những tán dừa lao xao, tiếng con nước lạch xạch trong khung cảnh miền quê yên bình, bên những mâm cơm dân dã, ngọt lành. Không biết cây dừa đã làm nên Bến Tre hay Bến Tre đã làm nên cây dừa. Dẫu thế nào, dừa đã là một phần thân thuộc trong cuộc sống của người dân miệt vườn Bến Tre và là một phần kỷ niệm ngọt ngào khó quên trong tôi.